تأثیر فیلم و سینما بر كودكان

با اندكی دقت در زندگی روزانه افراد , می توان به نقش فیلم در سلیقه سازی و پرورش افكار عمومی پی برد و دریافت كه از این راه اندیشه ها و سلیقه های نو در افراد شكل گرفته و ایجاد می شود و حتی در كردار و سلوك آنان نیز نمایان می شود

فیلم و سینما به عنوان یكی از مهمترین وسایل ارتباط جمعی در زندگی روزمره افراد، داد و ستدهای اجتماعی، ساختار زندگی انسان ها، چگونگی برقراری ارتباطات درون گروهی و برون گروهی و حتی اندیشه هر فرد برای چگونه زیستن است. به طوری كه می توان ادعا كرد اندیشه ها، تفكرات، عقاید، نگرش ها و در یك روند كلی، فلسفه زندگی انسان ها با فیلم شكل می گیرد، تغییر می كند، اصلاح یا تخریب می شود … . به عنوان مثال زوجی در حال جدایی، با دیدن فیلمی كه در آن یكی از طرفین با گذشت و ایثار تداوم دهنده زندگی مشترك می شود، یا نمایش عواقب و عوارض طلاق، دوباره به هم پیوند می خورند و این چیزی جز تأثیر اعجاب انگیز فیلم روی افراد نیست.

با اندكی دقت در زندگی روزانه افراد ، می توان به نقش فیلم در سلیقه سازی و پرورش افكار عمومی پی برد و دریافت كه از این راه اندیشه ها و سلیقه های نو در افراد شكل گرفته و ایجاد می شود و حتی در كردار و سلوك آنان نیز نمایان می شود. اینجاست كه بیش از پیش به وظیفه خطیر هنرمندان و فیلم سازان در سازندگی یا سقوط فرهنگی ملل پی برده می شود .

فیلمساز با استفاده از فنون سینمایی و به كارگیری موضوعات خاص، می تواند جامعه را به مراتب عالی انسانی رهنمون شود و یا تا حضیض ضلالت و خصایص حیوانی نزول دهد.

در این بحث سعی داریم گریزی بر آفت فعلی جامعه داشته باشیم. این پرچمدار تهاجم فرهنگ چیزی نیست جز ماهواره و فیلم هایی كه از طریق امواج ، افكار و خواسته های كشورهای غربی را به دیگر جوامع تزریق می كند.

● تأثیر كلی فیلمها

محتوای فیلم ها می تواند تماشاگر را در حالتی مثل خواب مصنوعی قرار دهد. به طوری كه اگر حوادث نمایش داده شده در فیلم، در محیط واقعی روی دهد، واكنش های خفیف تری را بر می انگیزد ، یا شاید اصلاً چنان عكس العمل هایی به همراه نداشته باشد. البته این تأثیرات روی تمام افراد یكسان نیست. موقعیت و مشخصات تماشاگر هنگام تماشای فیلم از یك سو ، و جنبه فنی و مضمون فیلم عوامل دو گانه ای هستند كه باید در توجیه و نوع تأثیرپذیری تماشاگر در نظر داشت. به هر حال فیلم بیشترین تأثیر را روی گروه كودك و نوجوان و افراد كم دانش می گذارد.

تأثیر فیلم ها حتی در بازی های كودكان نمود می یابد. تأثیر تخریبی فیلم ها تا آنجا است كه تحقیقی در فرانسه نشان داد كودك یا نوجوانی كه بیش از یك بار در هفته به سینما می رود نیازمند مراقبت روان پزشكی است. زیرا تأثیر تخریبی فیلم های ساخته شده در این كشورها (كه به صورت قاچاق و غیر مجاز وارد ایران هم می شوند یا از طریق امواج ماهواره ای، موریانه وار و از طریق والدین ناآگاه به منازل ما می آیند) كه بر اثر تحریك شدید احساس و ایجاد آشوب اختلال در عواطف و هیجانات ایجاد می شود بسیار بیشتر از نقش تربیتی آن است.

شدت تأثیر فیلمها بر كودكان از آن جهت است كه برای كودك ، فیلم چیزی جز واقعیت نیست. به عبارتی كودك برای فیلمها جنبه تصوری و خیالی قایل نیست. از نظر او آنچه كه می بیند جزئی از زندگی واقعی است. خصوصاً هنگامی كه محتوای فیلم برای كودك جذاب و دارای كشش باشد. مثل فیلمهایی كه پر است از حركات دفاعی یا ورزش های رزمی برا ی پسران! اینجاست كه كودك غرق تماشای فیلم می شود و آنچنان در فضای حركات و حتی نوع لباس بازیگر متمركز می شود كه وجود خود را از یاد می برد و همراه و همپای هنرپیشه ایفای نقش می كند. شخصیت بازیگر را می پذیرد و چنان در قالب نقش هنرپیشه فرو می رود كه انگار هر اتفاقی برای هنرپیشه می افتد برای خود او روی داده است. بدین سبب همراه با بازیگر شاد می شود، غمگین می شود، مضطرب و پریشان در حوادث می ماند و ...

خلاصه این كه كودك در ذهن خود و گاه در عمل، فیلم را بازی می كند. بسیاری اوقات بزرگسالان نیز به طور غیر ارادی تحت تأثیر فیلم، حركت های فیزیكی بازیگر آن را تقلید می كنند و مسلم است كه با جذاب تر شدن محتوا، عمق تأثیر فیلم بر افراد شدت می گیرد. نمونه بارز این مدعا هنگامی است كه هنرپیشه در فیلم سیگاری روشن می كند و به دنبال او، بیننده نیز، با تقلید آنی از حركات و سلوك هنر پیشه به صورت ناخودآگاه و غیرارادی، سیگاری روشن می كند!

● تقلید آنی

گاه تأثیر فیلم ها از حد تقلید آنی فراتر می رود و مدتها زندگی فرد را دگرگون می كند و ساخت شخصیتی او را پایه ریزی می نماید یا تغییر می دهد، چرا كه خواسته ها، آرزوها و احساسات انسان در فیلمها به نمایش در می آید. طبق تحقیقات ، تأثیر پذیری كودكان هشت تا یازده سال بسیار شدید است. كودك به فیلم دل می بندد، فعالانه در ماجراهای آن شركت می كند، دنباله وقایع را با ذهن خلاق خود حدس می زند و با قهرمانان فیلم- خصوصاً شخصیت های محبوبش - منطبق می شود . در این سنین قهرمانان فیلم از نظر كودك قوی ترین انسان ها هستند. كودك نسبت به بدی و خوبی فیلمنامه یا آنچه كه می خواهد در ذهن او القا كند آگاهی ندارد. تنها ماجراهای فیلم را واقعی می پندارد و آنچه را می بیند چیزی جز واقعیت نمی داند. آنچه مهم است اتفاقات و آدم هاست: این كه هنرپیشه چكار می كند و در برخورد با ماجراها چه واكنش هایی از خود بروز می دهد.

كم كم با ورود به دنیای نوجوانی و بلوغ، چیزی كه در درجه اول اهمیت قرار می گیرد خصوصیات آدم هاست. رفتار، حركات ، شیوه لباس پوشیدن ، آرایش مو و ... هنرپیشه آنقدر مهم می شود كه نوجوان سعی می كند از نظر ظاهری خود را با او هماهنگ كند ، و برای او اهمیتی ندارد كه رفتار و كردار هنرپیشه محبوبش مغایر با ارزش ها و فرهنگ خاص جامعه باشد . این مسئله در حد افراطی خود ، به پرستش هنرپیشگان منجر می شود.

● خطر اساسی

فیلم های مبتذل خطرات اساسی برای فرد و جامعه به دنبال دارد. تأثیر تخریبی فیلمهایی كه به صورت قاچاق و غیر مجاز وارد كشور می شوند ، به جرئت غیر قابل تخمین است. از آنجایی كه این گونه فیلمها تا حد زیادی با ارزشها و فرهنگ موجود در جامعه ما در تضاد هستند مشاهده این گونه فیلمها نقش عمده و اساسی در ایجاد مشكلات گوناگون خصوصاً مشكلات جنسی در كودكان و نوجوانان دارد. اكثر این فیلم ها حاوی مضامین غیر اخلاقی هستند و صحنه های انحرافی فراوانی در آنها به نمایش گذاشته می شود. این گونه فیلمها نه تنها برای كودكان و نوجوانان، بلكه برا ی جوانان هم بسیار مضر و خطرناك است. زیر امور جنسی را به صورتی بسیار نامناسب به نمایش در می آورند و جوانان را از دو جنبه روانی - اجتماعی مورد تعارض قرار می دهند و جامعه را به سمت انحطاط اخلاقی و اجتماعی و فرهنگی می كشانند.

مسموم شدن ذهنیت نسل جوان و آینده ساز هر جامعه، به منزله از بین رفتن هویت شخصی و ملی آن كشور است. دیدن فیلم های نامناسب ، ره آوردی به جز آموختن اعمال خلاف و تهی شدن فرهنگ و تمدنِ كشور در ذهن جوانان و آینده سازان در بر ندارد. جوان و نوجوان می آموزد دروغ بگوید، پرخاشگری كند، و غرایز خود را برای هر نوع ارضاء آزاد بگذارد .

غریزه جنسی از بدو تولد به صورت غیر متمركز در طفل وجود دارد و به تدریج تغییر شكل می دهد و مسلم است اگر به صورت طبیعی و در شأن انسان تكوین و تكامل یابد، سرانجام كانون مقدسی به نام خانواده را پی ریزی می كند ؛ اما چنانچه راه به خطا بپیماید، نه تنها زندگی فرد را به انحطاط و زوال می كشاند، بلكه جامعه را به افسار گسیختگی و هرج و مرج اخلاقی سوق می دهد. جالب این كه اندیشمندان و متفكران جوامع غربی ، خود این وضع را مورد انتقاد قرار می دهند.

---