اتوماسیون

اتوماتیک کردن چه نقشی در زندگی بشر دارد؟
● اتوماسیون گام به گام:
به‌عنوان مثال ببینیم در یک آسیاب چه اتفاقی می‌افتد. دانه (ماده خام) خرد شده (فعل و انفعال) و به آرد تبدیل می‌گردد …

اتوماتیک کردن چه نقشی در زندگی بشر دارد؟

اتوماسیون گام به گام:

به‌عنوان مثال ببینیم در یک آسیاب چه اتفاقی می‌افتد. دانه (ماده خام) خرد شده (فعل و انفعال) و به آرد تبدیل می‌گردد (محصول). هرگاه آرد به حد کافی نرم و مطلوب نباشد، ”اخطارکننده“ اطلاعات مربوطه را به کنترل‌های دیسک آردکننده برگشت می‌دهد (فیدیک) و دیسک‌ها به‌هم نزدیک‌تر می‌شوند و موجب نرم‌تر شدن آرد می‌شوند و این عمل ادامه می‌یابد تا هنگامی‌که نرمی آرد به حد کافی ”اخطارکننده“ را به‌اصطلاح ”راضی“ کند.

یک مثال ابتدائی از اتوماسیون در آسیاب‌های بادی - پره‌های کوچک به‌طور خودکار آسیاب را به‌نحوی برمی‌گردانند که پره‌های بزرگ و اصلی همواره در معرض برخورد با باد قرار گیرند.

”اتوماسیون“ منحصر به کارخانه‌های تولیدی نیست بلکه در قلمرو تکنولوژی و انجام کارهای گوناگون نیز مشاهده می‌شود. هرگاه بخواهیم حتی اشاره‌ای گذرا به این موارد بکنیم باز هم مطلب به درازا می‌کشد وانگهی تعداد وسایلی که به‌طور اتوماتیک کار می‌کنند نیز افزایش یافته است به‌طوری که با یک نظریه به محیط اغلب خانه‌ها (معمولاً شهری) از وجود و طرز کار آنها آگاه خواهیم شد.

مثلاً بسیاری از وسایل خانگی که بر مبنای درجه تنظیمی به‌طور اتوماتیک قطع و وصل یا خاموش و روشن می‌شوند نظیر یخچال، فریزر، آب‌گرمکن، سماور برقی، اتو برقی، ماشین‌های رختشوئی و ظرفشوئی، اجاق برقی، و برخی وسایل پخت و پز و غیره چند نمونه ساده از این حیث محسوب می‌گردند.

نخستین گام برای اتوماتیک یا خودکار کردن هر فعل و انفعالی آن است که ماشین، جایگزین نیروی عضلانی انسان یا حیوان شود به این عمل مکانیزه کردن می‌گویند. از زمان‌های خیلی قدیم انسان برای چرخانیدن سنگ‌های آسیا، به‌منظور آرد کردن غلات، نیروی آب و باد را مورد استفاده قرار داده است. هنگامی‌که اولین بار بادبان‌ها بر فراز قایق‌ها و کشتی‌ها برافراشته شدند، نیروی باد جایگزین نیروی کار پاروزنان گردید.

انقلاب صنعتی بشر در بیشترین دوران تاریخ خود به غیر از نیروی عضلانی حیوانات و نیروی باد و آب از اشکال دیگر نیرو بهره بگرفته است. اولین پیشرفت مهم در مورد استفاده انسان از نیروهای طبیعت وقتی حاصل شد که مهار کردن نیروی بخار امکان‌پذیر گردید.

مهار کردن نیروی بخار، سرآغاز انقلاب صنعتی به‌شمار می‌رود. کارخانه‌های عظیمی تأسیس شدند که در آنها از موتورهای بخار جهت به‌کار انداختن دستگاه‌های پارچه‌بافی و غیره استفاده می‌شد و حالا دیگر حمل‌ونقل سریع مسافر و بار به تعداد و مقدار زیاد به‌وسیله قطارهای راه‌آهن و کشتی‌های مجهز به موتورهای بخار امکان‌پذیر بود. در کشورهای صنعتی به مقیاس زیادی کارخانه‌داری توسعه یافت. تکمیل موتور بنزینی در اواخر قرن نوزدهم موجب شد که حمل‌ونقل مکانیزه نه تنها به‌صورت همگانی بلکه اختصاصاً به‌وسیله افراد نیز انجام گیرد و اتومبیل‌ها شروع به رقابت با خطوط راه‌آهن کردند.

الکتریسیته نیز مکانیزه شدن وسیعی را موجب گردید. چنین شکلی از نیرو می‌توانست در بسیاری از ماشین‌های جدید مورد استفاده قرار گیرد و به‌وسیله کابل، انتقال الکتریسیته از محل تولید به هر جای دیگر که مورد نیاز بود امکان داشت. اینک الکتریسیته زندگی ما را از هر لحاظ مکانیزه کرده است. در خانه‌ها، ادارات، کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و خودروها و غیره، همه‌جا به‌گونه‌ای، نیروی الکتریسیته مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هر کارخانه‌ای، مته‌ها، جرثقیل‌ها، وسایل حمل‌ونقل و تجهیزات کنترل، از نیروی موتورهای الکتریکی، بنزینی یا بخار نیرو می‌گیرند. این ماشین‌ها به حد بسیار زیاد، نیروی عضلانی انسان را یاری داده‌اند.

گام بعدی پس از مکانیزه کردن یک ”فعل و انفعال“ اتوماتیک کردن آن است، به‌طوری که برای مدت طولانی بدون نیاز به دخالت یا مواظبت عامل انسانی، مراحل مختلف کار انجام گیرد و ادامه یابد. یکی از نخستین گام‌هائی که برای ”خودکار“ کردن مراحل تولید برداشته شد توسط ”اولیور ایواتر“ مخترع آمریکائی بود. وی برای چرخاندن آسیا از نیروی آب استفاده کرد. گندم به‌وسیله یک نسخه متحرک جهت آرد شدن به یک سطح بالاتر انتقال می‌یافت، به‌منظور آسیاب شدن یا کوبیدن و هرگونه عمل مرغوب‌سازی آرد به عمال انسانی احتیاج نبود.

اکنون که بیش از دو قرن از تعبیه آسیاب خودکار ”اولیور اپواتر“ می‌گذرد، بسیاری از کارها به‌نحو کاملاً پیشرفته اتوماتیک شده‌اند به‌عنوان نمونه، ساختن و سوار کردن قطعات اتومبیل را یکی از پیشرفته‌ترین کارهای اتوماتیک امروز می‌توان شمرد.

مثلاً مرحله نخست در مورد ساختن موتور یک اتومبیل عمل سوراخ کردن، کندن و ایجاد حفره‌های مناسب در یک بلوک فولاد بسیار پیچده است. برای انجام این عمل یک سری از مته‌ها یا دستگا‌ه‌های حفرکننده کاملاً اتوماتیک مورد نیاز است.

بدنه، چرخ‌‌ها، موتور و سایر قطعات یک اتومبیل با هم و به ترتیب معین روی یک خط تولید زنجیره‌ای قرار داده می‌شوند، یک قطعه ساخته شده که قسمتی از اتومبیل را تشکیل می‌دهد در امتداد و روی یک تسمه نقاله حرکت می‌کنند و قطعات دیگر روی آن اضافه می‌شوند. اتصال بعضی از قطعات مذکور به یاری کارگران انجام می‌گیرد لیکن بسیاری از قطعات کاملاً به‌طور اتوماتیک سوار می‌شوند.