سرخک ( روبئولا )

سرخک بیماری ویروسی بسیار حاد و مسری است که با پیش نشانه های تب ، تورم ملتحمه چشم ، ترشح بینی ، سرفه و برجستگیهای سرخ رنگ با مرکزی سفید و یا سفید متمایل به آبی روی مخاط دهان ( نقطه …

سرخک بیماری ویروسی بسیار حاد و مسری است که با پیش نشانه های تب ، تورم ملتحمه چشم ، ترشح بینی ، سرفه و برجستگیهای سرخ رنگ با مرکزی سفید و یا سفید متمایل به آبی روی مخاط دهان ( نقطه کوپلیک ) تظاهر می کند .

در سومین تا هفتمین روز بعد از شروع تب لکه های قرمز مشخص بیماری ، اول روی صورت سپس در تمام نقاط بدن ، ظاهر شده و ۴ تا ۷ روز ادامه خواهد داشت و بعضی اوقات با تبدیل شدن به پوسته های قهوه ایی رنگ خاتمه می یابد .

نشانه های بالینی بیماری در نوزادان و بزرگسالان شدیدتر از کودکان است .

تکثیر ویروس و حضور عفونتهای باکتریائی ثانویه ممکن است ، عوارضی از جمله التهاب گوش میانی ، پنومونی ، لارنژیت ، تراکئیت و برونشیت توأم ، اسهال و التهاب مغزی ایجاد کند .

در دهه ۱۹۹۰ در ایالات متحده مرگ ناشی از سرخک در حد ۳-۲ مورد برای هر ۱۰۰۰ نفر مبتلا اتفاق افتاده که اغلب در کودکان کمتر از ۵ سال بوده است .

سرخک در کودکان کم سن و سال و آنهایی که دچار فقر غذایی هستند شدیدتر بوده و ممکن است با نشانه های خونریزیهای جلدی ، از دست دادن پروتئین به دلیل ضایعات روده ای ، التهاب گوش میانی ،‌ زخم دهان ،‌ از دست دادن آب بدن ،‌ اسهال ، کوری ، عفونتهای شدید پوست همراه باشد .

کودکان مبتلا به کمبود ظاهری و یا مخفی ویتامینها بیشتر در خطر ابتلا به عوارض سرخک می باشند .

متوسط میزان کشندگی این بیماری در کشورهای در حال توسعه در سطح جهانی بین ۵-۳ درصد بوده است و در بعضی مناطق به ۳۰-۱۰ درصد می رسد .

این بیماری در کودکانی که در مرز فقر غذایی هستند ممکن است منجر به ایجاد سندرم کواشیورکور و کمبود بیشتر ویتامین A شده که منجر به کوری آنها می گردد .

ممکن است چند سال بعد از ابتلا به سرخک به شکلی بسیار نادر ( یک مورد در هر ۱۰۰ هزار مورد بیماری ) التهاب نکروز دهنده عمومی تحت حاد مغز( Subacute Sclerosing Panencephalittis) ایجاد شود .

تشخیص بیماری معمولاً بر زمینه نشانه های بالینی و شواهد اپیدمیولوژیکی استوار است ولی اگر با تأیید آزمایشگاهی همراه باشد بهتر است .

آزمایشهای سرمی برای جستجوی ایمنوگلوبینهای اختصاصی ویروس سرخک یا افزایش قابل توجه پادتن در دو آزمایش متوالی سرم بیمار در مرحله حاد و نقاهت می تواند تشخیص بالینی را تأیید کند.

* وقوع : قبل از واکسیناسیون گسترده بر علیه این بیماری سرخک به شدت شیوع داشت و ۹۰ درصد از مردم قبل از ۲۰ سالگی به آن مبتلا می شدند .

سرخک در جوامع بزرگ شهری بومی بوده و تقریباً هر ۲ تا ۳ سال یکبار به صورت همه گیر شایع می شد .

سرخک در آب و هوای معتدل بیشتر در اواخر زمستان و اوایل بهار و در آب و هوای گرمسیری بیشتر در فصول خشک سال شایع می گردد .

* مخزن : انسان مخزن این ویروس است .

* روش انتقال : انتقال بیماری از طریق انتشار قطره های آب دهان و یا تماس مستقیم با ترشحات بینی و یا گلوی افراد آلوده و با نسبت کمتری به وسیله اشیایی که به تازگی به ترشحات بینی و گلو آلوده شده اند صورت میگیرد . سرخک یکی از مسری ترین بیماریهای واگیردار است .

* دوره کمون : حدوداً ۱۰ روز است . ممکن است از فاصله تماس با ویروس تا شروع تب ۷ تا ۱۸ روز و تا ظهور راشهای جلدی حدود ۱۴ روز طول بکشد .

* دوره واگیری : کمی قبل از شروع تب تا ۴۵ روز بعد از ظهور راشهای جلدی قابلیت انتقال وجود دارد ، واگیری در دومین روز بعد از ظهور راشهای جلدی به حداقل می رسد .

تاکنون گزارشی از واگیری ویروس واکسن داده نشده است .

* حساسیت و مقاومت :

افرادیکه مبتلا نشده اند و یا واکسیناسیون موفقی نداشته اند به بیماری حساس می باشند .

مصونیت حاصله پس از بیماری دائمی است .

نوزادان متولد از مادرانیکه قبلاً مبتلا شده اند ۹-۶ ماه پس از تولد مصون می باشند .

دوز اول واکسیناسیون با واکسن زنده ضعیف شده سرخک بهترین راه حل بوده وتزریق آن برای تمام افراد حساس به بیماری ، مگر در مواردی که مناسب نیست ، تجویز می شود .

واکسن سرخک بهمراه اوریون و سرخجه با نام MMR تزریق می شود .

سازمان بهداشت جهانی سن ۹ ماهگی را برای شروع واکسیناسیون در اغلب کشورها توصیه می کند .

در آمریکا علاوه بر تجدید واکسیناسیون کودکان ، هنگام رفتن به دبستان ، هنگام ورود به دبیرستان و کالج و کسانیکه در بیمارستانها شروع به کار می کنند مگر اینکه سابقه مستند ابتلا به سرخک را داشته باشند باید واکسینه گردند .

عفونت ایدز به طور مطلق در تضاد با واکسیناسیون سرخک نیست و در آمریکا واکسیناسیون MMR برای کسانیکه مبتلا به ایدز بوده ولی نشانه بالینی بیماری و نارسایی شدید ایمنی ندارند انجام می شود واکسیناسیون مبتلایان به بیماریهای شدید حاد تب دار و یا بدون تب را باید تا رهایی بیمار از حالت حاد بیماری به تأخیر انداخت . بیماریهای جزئی مانند اسهال یا عفونت تنفسی خفیف کودکان در تضاد با تزریق واکسن سرخک نیست.

کسانیکه ، به تزریق های قبلی سرخک ، ژلاتین و نئوماسین حساسیت نشان داده اند نباید واکسن سرخک بزنند . ولی حساسیت به تخم مرغ حتی به شکل آنافیلاکتیک آن دیگر امروزه مانع تزریق واکسن سرخک نیست .

تزریق واکسن سرخک در حاملگی ممنوع است . خانمها یکماه پس از تزریق واکسن سرخک تنها یا سه ماه پس از تزریق سه گانه سرخک ، سرخجه ، اوریون ( MMR ) نبایستی باردار شوند .

واکسن را باید حداقل ۱۴ روز قبل از دادن ایمنوگلوبولین ویا انتقال خون تزریق نمود .

جداسازی : کودکان باید حداقل تا ۴ روز پس از ظهور راشهای جلدی از مدرسه رفتن منع شوند.

قرنطینه معمولاً‌ اقدامی غیرعملی است .

در صورتیکه واکسن زنده در فاصله ۷۲ ساعت بعد از تماس تزریق شود ممکن است اثر محافظتی داشته باشد .