کبر, زشت ترین خصلت نفس

کبر از صفاتی است که موجب فریب انسان و خشنودی او و تکیه به خودش می شود, محل و مرکز این صفت, قلب است و از زشت ترین و شنیع ترین خصلت های نفس است کبر صفت زشتی در انسان و خصلت ناپسندی از سجایای باطنی است

کبر از صفاتی است که موجب فریب انسان و خشنودی او و تکیه به خودش می‌شود، محل و مرکز این صفت، قلب است و از زشت‌ترین و شنیع‌ترین خصلت‌های نفس است. کبر صفت زشتی در انسان و خصلت ناپسندی از سجایای باطنی است. کبر عبارت است از این که کسی خود را نسبت به دیگری بزرگ بشمارد. بنابراین کبر، صفتی است که دو طرف دارد، یکی دارنده صفت و دیگری آنکه وی خود را از او بزرگتر می‌داند. پس فرق کبر با عجب در فعل، آن است که در اولی، شخص خود را بزرگ می‌داند و در دومی، عملش را، همچنین فرقش با عجب در نفس، آن است که در کبر شخص خود را با دیگری مقایسه کرده و از او بزرگتر می‌داند، اما در عجب مقایسه ای وجود ندارد، بلکه شخص به تنهایی خود را بزرگ می‌شمارد.

این صفت از زشت‌ترین و شنیع‌ترین خصلت‌های نفس است و شاید اصل و جود آن مانند حسد،حب ریاست و حب مال،از سجایایی باشد که در سرشت انسان قرار داده شده است و زیاد کردن تکامل و تحریک کردن انسان به سوی آنچه اقتضا می‌کند با اختیار و تحت نیروی عاقله اوست،همچنان که نبرد با آن و سعی در ازبین بردنش نیز چنین است.کبر از صفاتی است که موجب فریب انسان و خشنودی او و تکیه به خودش می‌شود.محل و مرکز این صفت،قلب است همان طور که خداوند متعال می‌فرماید؛کسانی که در آیات خداوند بدون دلیلی که برای آنها آمده باشد ستیزه جویی می‌کنند در سینه هایشان فقط تکبر و غرور است.اما اگر کبر در اعضا و ارکان،ظاهر شد تکبر و استکبار نامیده می‌شود،و لی در قرآن کریم،این دو کلمه در موردخود صفت نیز به کار می‌روند. کبر از جهت شخص مورد مقایسه به سه قسمت تقسیم می‌شود که مراتب زشتی هر کدام متفاوت است:الف) تکبر در برابر خداوند متعال، با انکار وجود، یگانگی یا چیزی از صفات جلال و جمالش. سرپیچی ابلیس از امر خداوند، از این نوع بود. این زشت‌ترین نوع کبر است و هیچ صفتی بدتر و پلید تر ازآن نیست.

در طول تاریخ این صفت در کسانی که ادعای خدایی می‌کرده اند و نیز افرادی مانند آنها دیده شده است.ب) تکبر در برابر پیامبران خدا، فرستادگان و جانشینان آنها با انکار رسالتش و نپذیرفتن کتاب و شریعتی که آورده‌اند. ج.تکبر در برابر بندگان خدا، چنین انسانی خود را بزرگ و دیگران را کوچک می‌شمارد و تحقیر می‌کند.از کسانی که به حکم عقل یا شرع مقامی بالاتر از او دارند،ا طاعت نمی‌کند.در قرآن کریم می‌خوانیم؛ پس ازسر پیچی شیطان از اطاعت امر خدا و سجده نکردن او،خداوند به و فرمود،از آن مقام و مرتبه ات فرود آی،تو حق نداری در آن مقام و مرتبه تکبر کنی،بیرون رو، که از افراد پست و کوچکی.شخص متکبر با خداوند در جامه مقام مخصوص او نزاع می‌کند و کسی که مورد جامه ویژه خدا، با او منازعه کند، خداوند جز پستی بر او نمی‌افزاید. کسی که تکبر در وجودش باشد،خداوند او را وارد دوزخ می‌کند. متکبران در روز قیامت،به صورت مورچه در خواهند آمد و مردم آنان را پایمال می‌کنند.

تا آنگاه که خداوند از حساب فارغ شود. مردی نزد پیامبر(ص)آمد و گفت؛من فلانی فرزند فلانی... هستم تا این که نه پشت از پدران خود را شمرد.پیامبر(ص) فرمود؛و تو دهمین آنان در دوزخی!مردی به منظور تحقیر سلمان به او گفت؛ توکیستی؟ فرمود؛ اول من و تو نطفه ای نجس بود. عاقبت من و تو نیز،مرده ای بدبو خواهد بود.اما زمانی که رستاخیز برپا شود و میزان اعمال به میان آید،آن که میزانش سنگین باشد بزرگ و آن که میزانش سبک باشدپست خواهد بود.پیامبر(ص)فرمود؛در قیامت،دورترین شما از من،مستکبرانند. در جهنم،درهّ ای است برای متکبران که به آن سَقرّ گفته می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت که کبر انسان را از خوبیها دور می‌کند و خداوند هیچ متکبری را دوست نمی‌دارد و این خود می‌توان آفت بسیار بزرگی برای انسانها باشد.