مروری بر كارنامه ادبی ـ هنری احمد شاملو

شاملو, متخلص به «ا صبح» و «ا بامداد», در روز ۲۱ آذرماه سال ۱۳۰۴ درخیابان صفی علیشاه تهران متولدشد پدرش افسر ارتش بود و از همین رو دوران تحصیل اش را درشهرهای مختلف همچون رشت, سمیرم, اصفهان, آباده و شیراز گذراند

● به مناسبت سالگرد تولدش

روزهای آغازین دهه سوم آذرماه یادآور تولد شاعرنامدار ایران، احمد شاملو است.شاملو، متخلص به «ا. صبح» و «ا. بامداد»، در روز ۲۱ آذرماه سال ۱۳۰۴ درخیابان صفی علیشاه تهران متولدشد. پدرش افسر ارتش بود و از همین رو دوران تحصیل اش را درشهرهای مختلف همچون رشت، سمیرم، اصفهان، آباده و شیراز گذراند. این مسافرتهای شهر به شهر سرانجام با اقامت در تهران و اخذ مدرك دیپلم به پایان رسید.

بعد از فراغت از تحصیل در سال ۱۳۲۶ نخستین مجموعه شعرش را توسط ابراهیم دیلمقانیان به نام «آهنگ های فراموش شده» به چاپ رساند.فعالیت مطبوعاتی شاملو با حضور در هفته نامه سخن نو آغاز شد. همكاری با این نشریه پنج شماره بیشتر به طول نیانجامید وآنجا را ترك كرد.در سال ،۱۳۲۹ داستان «زن، پشت در مفرغی» را به نگارش درآورد و در همین سال به جمع تحریریه هفته نامه روزنه پیوست.

شاملو در همین سالها دركنار فعالیتهای مطبوعاتی، به ترجمه آثار ادبی مطرح جهان نیز می پرداخت. «طلا در لجن» اثر زیگموند موریتس و رمان «پسران مردی كه قلبش از سنگ بود» اثر موریوكایی حاصل این سالهاست.فعالیتهای سیاسی شاملو كه از دوران دبیرستان آغاز شده بود در طی سالهای ۳۰ نیز ادامه یافت. در یورشی كه افراد فرمانداری نظامی به خانه اش داشتند، تعدادی از داستان های كوتاهش و تمام یادداشتها و فیشهای كتاب كوچه از بین رفت.

مدت یكسال را در بند سیاسی زندان قصر سپری كرد و در طی همین مدت «دستور زبان فارسی» و تعدادی شعر را به رشته تحریر درآورد.

بعد از آزادی از زندان در سال ،۱۳۳۴ نمایشنامه «مردگان برای انتقام باز می گردند» و داستانهای كوتاه «مرگ زنجره» و «سه مرد از بندربی آفتاب» را نوشت.مجموعه شعر «هوای تازه» را همزمان با سمت سردبیری مجله آشنا به چاپ رساند. علاقه وافر شاملو به ادبیات فولكوریك ایران اورا به نوشتن مجموعه «افسانه های هفت گنبد» واداشت.سال ۱۳۳۸ شروع فعالیتهای شاملو در حیطه سینما بود.فیلم مستند سیستان و بلوچستان به كارگردانی او ساخته شد و همكاری او در زمینه فیلممنامه نویسی با سینماگران شكل گرفت.

پس از آنكه فیش های گردآوری شده كتاب كوچه را در سال ۱۳۴۰ به نحوی از دست داد، برای سومین بار در سال ۱۳۴۴ فیش برداری را از نو آغاز كرد.

شاملو، آثار بسیاری را درحوزه ادبیات و هنر كودك ازخود به جای گذاشته است. برنامه تلویزیونی «قصه های مادر بزرگ»، ترجمه كتاب «قصه های بابام» اثر ارسكین كالدول، قصه منظوم «چی شد كه دوستم داشتن»، «ملكه سایه ها»، «هفت كلاغون»، «قصه دخترای ننه دریا» و ترجمه شازده كوچولواز جمله این آثاراست.

در سالهای آغازین انقلاب اسلامی، شاملو یكی از اعضای هیأت ۵ نفره دبیران كانون نویسندگان ایران بود.او معتقد بود كه شعرباید شیپورباشد و نه لالایی. كتاب «ترانه های كوچك غربت» درهمین سالها به چاپ رسید.احمد شاملو در غروب روز دوم مرداد سال ۱۳۷۹ چشم از جهان فروبست . گفتنی است كتاب كوچه، در زمان حیاتش تا سومین حرف الفبا به چاپ رسید.

یادش گرامی

نجوا در شیپور