قاصدک های شعر سینمایی دفاع مقدس

نگاهی به حلقه سبز اثر ابراهیم حاتمی کیا

ابراهیم حاتمی کیا، شاعر سینمای دفاع مقدس است. او هم مانند بسیاری از سینماگران بالا خره با «خاک سرخ» پایش به تلویزیون باز شد و پس از آن «حلقه سبز» او برای هفته ها، لحظاتی ویژه و در خور تامل و تدبر را برای مخاطبان جوان شبکه جوان سیما رقم زد.

حکایت «حلقه سبز» حکایت «قاصدک» است: «قاصدک، هان چه خبر آوردی؟ از کجا، وز که خبر آوردی؟...». گل قاصدک برای همه تداعی کننده «درد دل گفتن» و «سپردن این درد دل ها به زبان گویای باد» است و این همان حکایتی است که با طراحی کم نظیر حاتمی کیا و همکارانش، در «حلقه سبز» دیده شد و شبکه سه سیما، پس از مدت ها شاهد مجموعه ای در خور تامل بود. حکایت «حلقه سبز»، حکایت «لا ک پشت» هم بود، همان که در «روبان قرمز» هم پرسوناژ چهارم بود و در قسمت پایانی «حلقه سبز» در متن داستان است، لا ک پشتی که در عین صبوری، دائما در حال حرکت و مهاجرت است و به استناد آمار، رکورد دار طولا نی ترین مسافت های مهاجرتی در دنیاست، لا ک پشتی که هر گاه احساس خطر می کند، در خود فرو می رود و حکایتی « درون گرا» را شرح می دهد.

«حلقه سبز»، زندگی روزمره ما را به تصویر می کشد و هشدار می دهد که برای رهایی از روزمرگی می توان به اطراف نگریست و از چیزهایی مثل «قاصدک» و «لا ک پشت» الگو گرفت. برای رهایی از روزمرگی ها باید حرکت جدیدی را آغاز کرد و در این راه «صبوری» مهم ترین مساله است. «حلقه سبز» مخاطب را به این فکر می اندازد که با تهیه کارت اهدای عضو در زمان مرگ مغزی احتمالی، زندگی جدیدی را تجربه کنیم یا آن را از نو آغاز نماییم. شاید مهم ترین مساله در تولید این اثر، اختصاص زمان مناسب برای تحقیقات و پیش تولید «حلقه سبز» بوده است، نکته ای که در بسیاری از تولیدات هنری مغفول می ماند. در کنار این مساله، حضور یک تیم فعال و خلا ق، عامل مهمی برای موفقیت «حلقه سبز» است، تیمی که با مدیریت ابراهیم حاتمی کیا، بازده بسیار خوبی داشته است. با این همه از برخی سکانس ها و پلا ن های خسته کننده «حلقه سبز» نمی توان چشم پوشید، نکته ای که سعی نشده است در «تدوین» رفع شود و این در حالی است که بحث های ماورایی می توانست با ریتمی تندتر، مجموعه ای پخته تر را به علا قه مندان عرضه کند.

«حلقه سبز» با سو» مدیریت در زمان پخش هم روبه رو بود. در حالی که سریال های مناسبتی ماه رمضان، به اندازه کافی محتوایی این چنینی را به مخاطب عرضه کرده بود، پخش سریال «حلقه سبز» بلا فاصله پس از ماه رمضان آغاز گشت! البته تولید نسبتا فاخری چون «حلقه سبز» را نمی توان با آثار عجولا نه و دقیقه نودی ماه رمضان مقایسه کرد اما به هر حال به نظر می رسد زمان پخش «حلقه سبز» می توانست بهتر از این باشد که اگر چنین می شد، این سریال زودتر مخاطبان خود را پیدا می کرد.

«حلقه سبز» توانست با میزانسن ها، دکوپاژها و طراحی صحنه های بسیار خوب خود، فضا را برای تامل مخاطبان در مفاهیم ماورایی مهیا سازد و این نقطه عطف سریال است. در این میان، از بازی تحسین برانگیز حمید فرخ نژاد نمی توان گذشت که توانست با حضور محمد حاتمی به عنوان بازیگردان و بازیگر تکمیل شود. شاید یکی دیگر از عوامل موفقیت «حلقه سبز»، استفاده از «مشاور صحنه» در این سریال است که در کمتر تولید تلویزیونی دیده شده و می شود.

به هر حال ابراهیم حاتمی کیا که همچنان از فضای دفاع مقدس فارغ نیست و حضور پرسوناژهایی مانند سید میراب در این سریال گواهی این ادعاست، بر آن است تا با تجربه فضاهای جدید اجتماعی در سینما و تلویزیون، آثاری برای افزایش سطح سلیقه مخاطبان، تولید و به علا قه مندان عرضه کند، حرکتی که در نوع خود مبارک و مغتنم است.

«حلقه سبز» نشان دهنده استادی حاتمی کیا در به تصویر کشیدن داستانی ۷ یا ۸ روزه است (داستان حلقه سبز در ۷ یا ۸ روز می گذرد) و او در حالی «زمان محدود» را در سریال خود تجربه کرده است که پیش از این، مهارت خود را در تهیه اثر در «مکان محدود» هم در آثاری مانند «آژانس شیشه ای» و «ارتفاع پست» به اثبات رسانده است. «حلقه سبز» اما همچنان از کندی ریتم رنج می برد، نکته ای که شاید باعث شود ماندگاری آن در اذهان مخاطبان، چندان پایدار نباشد.

نویسنده : حسن حائری