توسعه و تنوع بخشی سامانه های انرژی

سال های آینده دورانی مهم برای سیاست انرژی هم درسطح جهان و هم درسطح اروپا خواهد بود كه از تغییر بازارها ناشی خواهد شد بنابراین برما لازم است كه چند تصمیم مهم درباره سامانه های انرژی خود بگیریم ما خواستار آن هستیم كه عرضه انرژی خود را توسعه و تنوع ببخشیم و برای این منظور ضروری است كه كارآیی سامانه های انرژی, كارآیی عرضه و توزیع انرژی وكارآیی مصرف نهایی انرژی را افزایش دهیم

سال های آینده دورانی مهم برای سیاست انرژی هم درسطح جهان و هم درسطح اروپا خواهد بود كه از تغییر بازارها ناشی خواهد شد؛ بنابراین برما لازم است كه چند تصمیم مهم درباره سامانه های انرژی خود بگیریم. ما خواستار آن هستیم كه عرضه انرژی خود را توسعه و تنوع ببخشیم و برای این منظور ضروری است كه كارآیی سامانه های انرژی، كارآیی عرضه و توزیع انرژی وكارآیی مصرف نهایی انرژی را افزایش دهیم.برای آن كه بتوانیم با چالش های موجود روبه رو شویم، باید هدف ها و ابزارسیاست های انرژی خود را به گونه ای نظام مند دوباره ارزیابی كنیم. پس از آن باید اطمینان یابیم كه تمام ابزارهای موجود، بیشترین كمك را به راهبردكلی انرژی ما ارائه خواهند داد. توسعه پایدار، امنیت عرضه انرژی و رقابت پذیری هدف های اتحادیه اروپا را در زمینه انرژی تشكیل می دهند. مسائلی كه در این مجمع بررسی شد(انرژی های تجدیدپذیر وكارآیی انرژی) با این هدف ها ارتباط تنگاتنگ دارند. آنچه دردو روز گذشته در این مجمع بررسی شده است، از چارچوب جهانی كه در بالا ترسیم شده است، پیروی می كند.نخستین نشست «مجمع آستردام» بسیارمهم تلقی می شود، زیرا اولین نشست مشورتی درنوع خود محسوب می شودكه درآن كشورهای عضو، پارلمان اروپا وسهامداران نفتی گردیكدیگرجمع شده اند.كمیسیون اروپا از نتایج این نشست و سایر مشاوره هایی كه درچارچوب «سند سبز كارآیی انرژی» صورت می گیرد، استفاده خواهد كرد. این سند در ژوئن ۲۰۰۵ به تصویب رسیده است. مشاوره های عمومی در این زمینه تا پایان ماه مارس ادامه خواهدیافت، اما امروز نقطه عطفی در این فرآیند مشاوره است. به موازات این فرآیند و با درنظر داشتن پیشنهادهای ارائه شده، كمیسیون اروپا یك طرح كاری به همراه تدابیر ملموس به كارخواهد بست تا برنامه صرفه جویی درمصرف انرژی در اروپا را تقویت كند.

برنامه كاری اروپا

بالا بودن بهای نفت در بازارهای جهانی كه در روزهای اخیر شاهد آن هستیم،كمیسیون اروپا را به كار بست یك طرح كاری پنج مرحله ای سوق داده است. هدف از به كارگیری این طرح كاری پنج مرحله ای، پرداختن به مشكلاتی است كه درنتیجه وضعیت كنونی بازار نفت به وجودآمده است. انرژی های تجدیدپذیر، افزایش كارآیی مصرف انرژی و مدیریت تقاضا برای انرژی عناصر مهم این طرح كاری پنج مرحله ای هستند. این عناصر سه مزیت مشترك دارند:

- این عناصر به اروپا كمك می كنند در بخش هایی كه برتری دارند یا می تواند برتری داشته باشند، اشتغال آفرینی كند؛

- این عناصر كمك شایان توجهی به مقابله با تغییرات آب و هوا و كاهش انتشار گازهای گلخانه ای می كنند؛

- این عناصر وابستگی ما را به انرژی وارداتی كاهش می دهند.

اولین اقدامی كه باید انجام دهیم، صرفه جویی درمصرف انرژی به منظور كاستن از تقاضا برای انرژی است. من از هنگامی كه درسمت كمیسر انرژی اتحادیه اروپا انجام وظیفه می كنم، تلاش كرده ام صرفه جویی درمصرف انرژی را اولویت كاری اول خود قراردهم. همان طور كه پیش تر اشاره شد، كمیسیون اروپا در ژوئن ۲۰۰۵ «سند سبزكارآیی انرژی» را به تصویب رساند.براساس این سند اروپا می تواند با به كارگیری شیوه های مناسب درجهت افزایش كارآیی انرژی و صرفه جویی درمصرف، تاحدود۲۰ درصد هزینه های خود در زمینه انرژی را كاهش دهد. اگر قوانین موجود در زمینه صرفه جویی در مصرف انرژی به شكل كامل اجرا شوند، امكان كاهش۱۰ درصدی مصرف انرژی در اتحادیه اروپا وجود دارد.

منابع انرژی تجدیدپذیر

اروپا باید منابع انرژی جانشین خود را متنوع تر سازد. دربحث های دیروز به این مسئله توجه شد. منطقی ترین واكنش در برابر افزایش بهای نفت دربازارهای جهانی این است كه به منابع انرژی جانشین، بهتر و سازگارتر با محیط زیست روی آوریم. برای مثال، كشورهای عضو اتحادیه اروپا ظرفیت و توانمندی بالایی در استفاده از انرژی بیوماس دارند و ضروری است در زمینه استفاده از این منبع انرژی سرمایه گذاری كنند.كمیسیون اروپا به زودی «طرح كاری بیوماس» را تصویب خواهد كرد. در این طرح كاری، هم سوخت های زیستی كه در حمل ونقل ازآنها استفاده می شود و هم بیوماسی كه در تولید برق كاربرد دارد، لحاظ می شوند. اتحادیه اروپا درنظر دارد تا سال۲۰۱۰ سهم سوخت های زیستی از كل مصرف انرژی خود را به ۷۵/۵ درصد برساند. با توجه به بالا بودن بهای نفت دربازارهای جهانی،كمیسیون اروپا درسال۲۰۰۶ سیاست های جدیدی درباره استفاده از سوخت های زیستی دركشورهای اتحادیه اروپا به كارخواهد بست.همچنین ضروری است، به تحقیقات و پژوهش در زمینه انرژی باد، انرژی امواج دریا، انرژی خورشیدی، انرژی هیدروژن(به ویژه در بخش حمل ونقل)، انرژی آب های روان و... توجه داشته باشیم. در این نشست برضرورت حمایت از انرژی های تجدیدپذیر تأكید شد كه جای قدردانی دارد.من نیز به عنوان كمیسر انرژی اتحادیه اروپا به این مسئله اهمیت می دهم و آن را یكی از اولویت های مهم خود می دانم. كمیسیون اروپا خواستار آن است كه از دیدگاه های شما درباره تأمین بودجه لازم برای استفاده از انرژی تجدیدپذیرآگاه شود، زیرا قرار است این كمیسیون درهفته های آینده بیانیه ای در این باره منتشر كند. همان گونه كه دربحث های مطرح شده در این مجمع تصریح شده است، نحوه اجرای برنامه های حمایتی را باید از ابعاد مختلف تحلیل كرد. در این باره باید به كارآیی عرضه انرژی، قیمت انرژی تجدیدپذیر، توسعه فناوری، ابعاد مختلف بازارداخلی و... توجه شود. قطعنامه اخیر پارلمان اروپا بر این تنوع تأكید دارد و نشان می دهد تحلیل مناسب شرایط كنونی اروپا ضروری است.

پیروزی برموانع

روشن است كه به كارگیری تدابیر حمایتی مستقیم درآینده برای اطمینان یافتن از عرضه كافی انرژی برق(كه با سوخت های پاك تهیه شده باشد) در بازار و دست یابی به هدف ها تعیین شده، ضرورت دارد. همچنین كشورهای عضو اتحادیه اروپا باید به موانع موجود توجه كنند، زیرا برخی موانع اجرایی و شبكه ای وجود دارند كه مانع از توسعه و گسترش استفاده از انرژی های تجدیدپذیر می شوند. فرآیند پیچیده صدور مجوز و لحاظ نشدن انرژی های تجدیدپذیر در برنامه های محلی در اروپا همچنان مشكل آفرین است. به گمان من ارائه یك طرح حمایتی هماهنگ اروپایی در این مقطع زود است. برنامه های ملی رقیب می توانند تجربیات مهم اتحادیه اروپا درباره انرژی های تجدیدپذیر را به كار برند. این برنامه های ملی برای دوره انتقال سودمند هستند، اما دركوتاه مدت و میان مدت ما باید سامانه های موجود را درسطح اروپا هماهنگ كنیم.

دربحث هایی كه درسخنرانی دیروز این مجمع مطرح شد، به نظر می رسید كه درحال حاضر اكثر آنها از حفظ برنامه های حمایتی مختلف استقبال می كنند. حركت كردن به سوی یك سامانه حمایتی هماهنگ دراین مقطع بسیار زود است. ما باید از تجربیاتی كه كسب كرده ایم، بیشترین استفاده را ببریم و درهمین حال به موضوع ها و مسائلی بیندیشیم كه باید به آنها توجه كرد. این مسئله درباره انرژی های تجدیدپذیر مصداق دارد، زیرا سهم این انرژی ها و در تولید برق روبه فزونی است.

---