امنیت غذایی در ایران و جهان

وضعیت الگوی غذایی مردم ایران طبق گزارش منتشر شده از سوی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی كشور به شرح زیر است ۴۰ درصد خانوارهای ایرانی بیش از ۱۲۰ درصد نیاز, انرژی دریافت می كنند

ما دركجای جهان ایستاده‌ایم؟

پایه الگوی غذایی مصرفی خانوارهای ایرانی بر اساس مواد غذایی گیاهی است و گروه نان و غلات به ویژه نان، یك سوم وزن سبد غذایی را تشكیل می‌دهد. ارزیابی الگوی غذای مصرفی، وضعیت سبد و سفره غذایی خانوارهای ایرانی و در نتیجه وضعیت تامین نسبی مواد مغذی مورد نیاز در سطح سلولی و تامین سلامت تغذیه‌ای را نشان می‌دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد كه نیمی از مردم كشور از نظر تامین سلامت تغذیه‌ای دچار مشكل هستند. در طول یك دهه )۱۳۷۴-۱۳۶۴( دو نوع تحول اساسی در سبد غذایی خانوارهای شهر و روستا ایجاد شده كه شامل كمیت و كاهش وزن سبد و دیگری جابه‌جایی میان كالاهای سبد است؛ به طوری كه وزن گوشت، لبنیات، سبزی و میوه كاهش یافته و جای خود را به كالاهای نشاسته‌ای، چربی و قند داده است. این جا به جایی در حقیقت از نظر كیفیت غذا و تامین نیازهای سلولی جنبه منفی داشته و سیری شكمی، جای سیری سلولی را گرفته است. به طور كلی، سیری شكم عبارت است از: مرتفع كردن حالت گرسنگی در حالی كه سیری سلولی، تامین واقعی نیازهای غذایی و فیزیولوژیك بدن و تامین سلامت تغذیه‌ای است.مقایسه مصرف نان در مناطق شهری و روستایی نشان می‌دهد كه متوسط مصرف در سطح روستاها یك و نیم برابر بیشتر از مناطق شهری است و متوسط مصرف گوشت و تخم‌مرغ در شهرها بالاتر گزارش شده است. این در حالی است كه مصرف برنج، حبوبات، لبنیات، سبزی‌ها، ماكارانی و چربی،‌تفاوت عمده‌ای بین شهر و روستا ندارد. تعیین ارزش تغذیه‌ای سفره خانوارهای ایرانی نشان می‌دهد كه ویتامین B۲ تنها ماده‌ مغذی كلیدی است كه در كل كشور كمبود دریافت ندارد و كمبود ویتامین A در مناطق روستایی دیده می‌شود (در سطح میانگین كل) میزان دریافت سرانه انرژی و سایر مواد مغذی از نیاز متوسط بالا‌تر است نتایج این بررسی نشان می دهد كه مواد مغذی كلیدی در سفره مردم ایران انرژی، پروتئین، كلسیم، ویتامین A و B۲ هستند. به عبارت دیگر خطر كمبود این مواد در سفره مردم از سایر مواد مغذی بیشتر بوده و ارزیابی تغذیه‌ای روی این ۵ ماده مغذی متمركز شده است.

ارزیابی الگوی غذای مصرفی از نظر امنیت غذایی نشان می‌دهد كه ۲۰ درصد مردم دچار كمبود انرژی و حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد دچار كمبود كلسیم و ویتامین Aو B۲ بوده‌اند. در یك جمع‌بندی می‌توان گفت الگوی غذای مصرفی خانوار ایرانی به ویژه از نظر تامین ریز مغذی‌ها كیفیت مناسبی ندارد. آهن، ریز مغذی ای است كه جامعه ایرانی از نظر دسترسی سلولی مشكل دارد. آهن در عملكرد طبیعی مغز، قدرتی یادگیری، توان یادگیری و كار جسمی و مصونیت در مقابل بیماری‌ها نقش عمده‌ای دارد. مطالعات نشان می‌دهد كه متوسط دریافت آهن در مقایسه با مقدار توصیه شده روزانه كمبودی ندارد. گفتنی است، بیش از نیمی از آهن دریافتی، از طریق نان و غلات به‌ویژه نان تامین می‌شود. بررسی‌های بیوشیمیایی حاكی است كه دسترسی به آهن در سطح سلولی حدود ۲۰ درصد جامعه ایرانی دچار مشكل است و این مشكل از مواردی است كه در خط اتصال سفره و سلول پدیدار می‌شود.بنابراین، همه اطلاعات این گزارش حاكی از آن است كه بیشتر مردم كشور ما كمتر از غلات سبوس نگرفته، لبنیات، انواع گوشت‌ها، سبزی‌ها و میوه‌های تازه استفاده می‌كنند و تنوع غذایی در رژیم غذایی روزانه آنها وجود ندارد. اما به واقع چه سازمانی مسئول بوده و چه باید كرد؟

امنیت غذایی در ایران

جالب است بدانید كه، با ادغام شورای غذا و تغذیه با شورای عالی سلامت، شورای عالی سلامت و امنیت غذایی تشكیل می‌شود. طبق قانون تخصیص منابع اعتباری، تسهیلات بانكی و یارانه‌های لازم برای تولید، تامین، توزیع و مصرف مواد غذایی، برای دستیابی و سبد مطلوب غذایی و اختصاص منابع لازم برای شروع و تدارك برای ترویج غذای سالم در قالب میان وعده‌ غذایی دانش‌آموزان و همچنین كمك غذایی برای اقشار نیازمند از وظایف دولت است. تهیه و اجرای برنامه‌های غیر غذا و كاهش ضایعات مواد غذایی از تولید به مصرف از دیگر وظایف دولت به‌شمار می‌رود

وزارت كشاورزی چه می‌گوید

یكی از وزارتخانه‌های متولی تغذیه در ایران وزارت جهاد كشاورزی است. دبیر شورای فناوری اطلاعات وزارت جهاد كشاورزی چندی پیش اعلام كرد: ۹۰< درصد نیاز غذایی مردم توسط بهر‌ه‌برداران بخش كشاورزی تهیه می‌شود.> محمدرضا ریخته‌‌گر برنجی افزود: <بخش كشاورزی ۸۰ درصد نیاز صنایع تبدیلی و تكمیلی را تامین می‌كند و ۲۲/۳ درصد اشتغال كشور در این بخش شكل می‌گیرد.> وی اضافه كرد: <امنیت غذایی كه از عناصر تشكیل‌دهنده توسعه پایدار است، توسط تولید در بخش كشاورزی ایجاد می‌شود. به‌علاوه، تولید محصولات كشاورزی از ۲۵ میلیون تن در سال ۱۳۵۶ به رقم ۸۶ میلیون تن در سال ۸۴ رسیده است.>

ریخته‌گر خاطر نشان كرد:‌‌<برای تقویت بخش كشاورزی نیاز به تحول است و تحول بدون فناوری نوین امكان ندارد.در ضمن، ۷۰ درصد تولید كشاورزی كشور در عرصه روستاها انجام می‌شود و بنابراین توجه به توسعه روستایی و افزایش درآمد روستاییان باعث تقویت و توسعه بخش كشاورزی می‌شود.> وی اظهار امیدواری كرد:‌<سرانه مصرف پروتئین حیوانی از ۲۲ گرم در روز در حال حاضر به ۲۹ گرم در روز در ۱۰ سال افزایش یابد و این نویدی برای توسعه تقاضای محصولات دامی در كشور است.>

---