مجازات اعدام

جرم و جنایت از نظر حقوقی، مجازات‌های گوناگونی در نقاط مختلف دنیا دارد، اما برخی جنایات در بسیاری از کشورها مجازات اعدام به دنبال دارند.
بالاترین و سنگین ترین مجازات از نظر …

جرم و جنایت از نظر حقوقی، مجازات‌های گوناگونی در نقاط مختلف دنیا دارد، اما برخی جنایات در بسیاری از کشورها مجازات اعدام به دنبال دارند.

بالاترین و سنگین ترین مجازات از نظر قضات نیز مجازات به مرگ است.

در برخی کشورها، مخالفت با ارزش‌های مردم و توهین به آنها نیز محکومیت اعدام در پی دارد و در برخی دیگر مانند ایالات متحده آمریکا نقش داشتن در اشتباهات پزشکی به‌گونه‌ای که به مرگ افراد منجر شود نیز چنین مجازاتی به دنبال دارد، اما قتل عمد افراد در بیشتر کشورهای جهان برای قاتل، مرگ به همراه دارد.

محکومیت به اعدام در مواردی با نظر قاضی و در مواردی بنابه درخواست متهم، به شیوه‌های گوناگون انجام می‌شود که این شیوه‌ها عبارتند از: گردن زدن، اتصال جریان برق به بدن با استفاده از صندلی الکتریکی، تنفس گاز در اتاق در بسته، تزریق آمپول هوا، دار زدن یا شلیک گلوله و ... .

در مواردی مجازات اعدام عموما جز در موارد نادر اعمال نمی‌شود، اما در برخی سیستم‌های قضایی نیز جزو اختیارات قاضی است. از جمله کشورهایی که قاضی می‌تواند بنابه تشخیص خود و طبق مدارک مستند، متهم را به اعدام محکوم کند، می‌توان به کشورهای زیر اشاره کرد:

استرالیا، برزیل، کانادا، چین، فرانسه، آلمان، هندوستان، ایتالیا، ژاپن، مالزی، نیوزیلند، فیلیپین، انگلستان و آمریکا. در این میان ممکن است در مواردی حکم قاضی مبنی بر اعدام متهم تغییر کند و با در نظر گرفتن تخفیف به حبس ابد و یا نظایر آن تبدیل شود.

در برخی کشورها در شرایط خاصی مانند احراز عدم سلامت و ثبات فکری و مغزی، جنون آنی و درخصوص زنان باردار این حکم تغییر می‌یابد و در غیر این صورت قاضی معتقد است جنایتی که حکم اعدام در پی دارد، در زمره احکام قابل بخشش نیست.

اخیرا در اردن مقامات حکومتی تصمیم گرفته‌اند که اگر مردی مرتکب قتل‌های ناموسی شد، تخفیف و بخششی در حکم اعدام وی اعمال نشود.

تاکنون در برخی کشورها از جمله اردن مردانی که مرتکب قتل‌های ناموسی می‌شدند و زنان و دختران خانواده خود را می‌کشتند، کمتر محکوم به اعدام می‌شدند؛ اما در حال حاضر اگر مردی مرتکب این قتل‌ها شود و قاضی حکم اعدام برایش در نظر گیرد، حکم لازم‌الاجراست و قابل تغییر نیست.

گفتنی است این قانون وقتی لازم‌الاجرا شد که مردی با وجود ارتکاب به قتل دختر خود، تنها به ۶ ماه زندان محکوم شد. در پی صدور این حکم، زنان در مقابل پارلمان تجمع کردند و خواهان اشد مجازات یا حداقل ۵ سال زندان برای چنین جنایاتی شدند.

- امروزه ۵۷ کشور در سراسر جهان مجازات اعدام را در قوانین نظری و احکام اجرایی اعمال می‌کنند.

- ۹۱ کشور حکم اعدام را از احکام لازم‌الاجرای خود حذف کرده‌اند و حکم اعدام را قاضی صادر نمی‌کند.

- ۱۰ کشور فقط در زمینه جنایات جنگی این حکم را صادر کرده و لازم‌الاجرا می‌دانند.

- ۳۶ کشور نیز این حکم را در مجازات‌های عادی خود دارند و در اغلب موارد ممکن است چنین حکمی ‌صادر شود.

از سال ۱۹۷۶ در آمریکا قانونی به تصویب رسید که به موجب آن حتی‌الامکان حکم اعدام صادر نشود و در موارد صدور نیز قابل تغییر باشد و وکیل مدافع متهم بتواند درخواست دادگاه تجدید نظر کند و در آن دادگاه با توجه به دفاعیات متهم، تخفیفی برای حکم در نظر گرفته شود.

مساله اینجاست که برخی کارشناسان معتقدند اگر جرمی در حدی مخرب باشد که قاضی حکم اعدام را منصفانه و با در نظر گرفتن تمامی ‌ادله و مستندات صادر کرده باشد، دیگر جایی برای تخفیف و تجدیدنظر در آن نیست.

اما اگر مجازات آن جرم واقعا اعدام نیست، نباید از آغاز صادر شود تا این‌که بعدا قابل تغییر و تخفیف باشد.

در حال حاضر در برخی موارد با توجه به شاکی پرونده حکم اعدام درخصوص متهم صادر می‌شود، اما چنانچه شاکی از شکایت خود صرف‌نظر کند، حکم قابل تغییر و تخفیف است.

در این موارد کارشناسان اروپایی معتقدند این گونه تغییرات فقط در مواردی قابل اجراست که عذاب ناشی از جنایت متوجه شاکی شده و به فرد یا افراد دیگری ضرری نرسیده باشد و در ضمن جامعه متاثر از آن جرم نباشد، اما در مواردی که متهم مرتکب قتل شده و فرد صدمه دیده از دنیا رفته باشد، فرد دیگری از اعضای خانواده او صلاحیت دخل و تصرف درخصوص حکم را ندارد؛ زیرا اگر مقابله به مثل هم در نظر گرفته شود، فرد از دنیا رفته و اگر قتل به طور عمد انجام شده، قاتل باید مجازاتی در همان حد بکشد. تا هم خودش دیگر نتواند به چنین جرائمی ‌دست بزند و هم جامعه متاثر از اجرای این حکم به دنبال جرایمی ‌این چنینی متمایل نشود.

البته در مواردی که قتل غیرعمد باشد، شاید قاضی با توجه به تمامی‌جوانب و مستندات تنها به دوران چند ساله زندان نیز اکتفا کند.

مترجم: سحر کمالی نفر

منبع: dpic