جوانان, موبایل و هویت اجتماعی

این مقاله خلاصه ای از یافته های یك مطالعه میدانی, در مورد استفاده جوانان از تلفن های همراه است كه در مركز پژوهشی دنیای دیجیتال دانشگاه سری گیلدفورد انجام شد یافته های این پژوهش حاكی از آن است كه تلفن های همراه, جوانان را قادر می سازد تا شبكه اجتماعی خود را اثبات كنند

یعنی جوانان از طریق استفاده و مالك شدن تلفن های همراه، مشاركتشان را در گروه بندی های اجتماعی بیان كرده و مرزهای شبكه اجتماعی شان را مشخص می كنند. علاوه بر این در این پژوهش از تئوری فعالیت (activity) برای تفسیر یافته ها استفاده شده است.

جوانان و استفاده از تلفن همراه

داده ها و اطلاعات این مطالعه از سه مدرسه لندن و از طریق مصاحبه با جوانان ۱۱ تا ۱۸ سال به دست آمده است. در جریان مطالعه معلوم شد كه این گروه سنی، به طور وسیعی از تلفن های همراه استفاده می كنند. ۵۰ درصد جوانان بین ۱۳ تا ۱۴ سال گزارش كرده اند كه موبایل دارند و این نسبت در بین ۱۷ تا ۱۸ ساله ها به ۸۰ درصد می رسید.

میزان آشنایی جوانان با وسایل و خدمات تلفن های همراه نیز در سطح بالایی بود. نوع خدمات ارتباطی كه جوانان استفاده می كردند، به كسی كه با آن ها تماس می گرفت، بستگی داشت. زمانی كه یكی از اعضای خانواده با آن ها تماس می گرفت، آن ها معمولاً با او صحبت می كردند، در حالی كه برای ارتباط با گروه همسالان خود، از پیام های كوتاه (متنی) استفاده می كردند.در جریان مطالعه مشخص شد كه تلفن های همراه برای جوانان بسیار با ارزش است زیرا در آن ها یك نوع حس اجتماعی بودن را ایجاد می كند. تلفن همراه به جوانان این امكان را می دهد تا نشان دهند كه بخشی از شبكه اجتماعی هستند و در درون آن، چه جایگاهی دارند. استفاده از تلفن همراه برای صحبت یا پیام فرستادن، به آن ها اجازه می دهد تا در شبكه اجتماعی شان درگیر شوند. هم ظاهر فیزیكی تلفن و هم وضعیتی كه در آن تلفن مورد استفاده قرار می گیرد، ارزش های نمادینی را كه ضامن ثبات شبكه اجتماعی است، حفظ می كند. برای مثال جوانان مصاحبه شونده بر این كه تلفن آن ها توسط دیگران چگونه دیده می شود، اهمیتی اساسی قایل می شدند. مارك، اندازه، مدل یا رنگ تلفن های همراه آن ها، شیوه ای برای بیان «اعتبار خیابانی» آن ها در نظر گرفته می شد. علاوه بر این استفاده از ویژ گی های تلفن های همراه مثل دفترچه تلفن، بازی ها و پیام های كوتاه متنی برای جوانان با ارزش بود. برای مثال جوانان به این خاطر از پیام های كوتاه استفاده می كردند تا به گروه خودشان انسجام بخشند و آن را از دیگر گروه ها و بزرگسالان متمایز كنند.

آن ها در پیام های كوتاه خود از نمادها و كلمات خاصی استفاده می كردند و با این كار وجهه و هویت و اهمیت اعضای گروه خود را مشخص كرده و افراد خارج از گروه را معین می كردند. یافته ها همچنین نشان می داد كه جوانان از تلفن های همراه برای نشان دادن پایگاه اجتماعی خود استفاده می كردند. همان طور كه از دیگر فرآورده های مصنوعی فرهنگی استفاده می كنند. یكی از نوجوانان مصاحبه شونده می گوید: تلفن همراه مثل مربی آدم است. هر كسی به باشگاه می رود به مربی فرد نگاه می كند. اگر شما مربی بدی داشته باشید، انگشت نما می شوید، تلفن همراه هم همین طور است.همان طور كه بیان شد جوانان با استفاده از موبایل هایشان سعی دارند به روابط همسالانشان انسجام ببخشند، خودشان را از خانواده یا روابط خانوادگی متمایز سازند و در حس استقلال از خانواده و جمع (در میان همسالانشان) شركت جویند. به طور خلاصه، ارتباط برقرار كردن با تلفن های همراه باعث تداوم ارتباط های اجتماعی در اجتماع های محلی می شود.

نظریه فعالیت و تلفن همراه جوانان

نظریه فعالیت بر این اصل مبتنی است كه فعالیت های افراد از طریق استفاده از مصنوعات (تكنولوژی) تعدیل می شود. بنابراین فعالیت انسانی تحت تأثیر زمینه اجتماعی، فرهنگی و تاریخی است. درون این زمینه، فعالیت ها از طریق مبادله بین مردم و مصنوعاتی كه استفاده می كنند، شكل می گیرد. مصنوع، با معنای اجتماعی، فرهنگی و تاریخی خود، ماهیت فعالیت را شكل می دهد و به دنبال آن معین می كند كه چه نوع فعالیت هایی بایستی انجام شود. هرچند مصنوع، ماهیت فعالیت را تعیین می كند اما خود نیز از طریق آن شكل می گیرد، چرا كه معنا و آگاهی در فعالیت روزمره واقع شده است.در هر حال این نظریه راهی را فراهم می آورد تا از این داده ها برای طراحی های مختلف استفاده كرد. برای مثال با توجه به زمینه تاریخی، این نظریه كمك می كند تا راههایی را كه در آن مصنوعات در فعالیت های روزمره، معنی پیدا می كنند مشخص شود.

زمینه تاریخی

از دیدگاه تاریخی یافته ها نشان می دهند كه جوانان تنها به جنبه های كاركردی مصنوعات توجه ندارند بلكه آن ها را به عنوان شیئی كه حامل معنای ویژه وابسته به گروه بندی های اجتماعی و هویتی است، می بینند. از این روی آن ها با تلفن، همچون مصنوعی اجتماعی برخورد می كنند و به تلفن همچون وسیله ای می نگرند كه به وسیله آن می توانند بخشی از خودشان و شخصیت شان را در خانواده و در بین همسالانشان نشان دهند. از دیدگاه نظریه فعالیت، تلفن همراه بین جوانان و شبكه اجتماعی آن ها واسطه است. زمینه تاریخی به ما اجازه می دهد تا دریابیم چگونه یك مصنوع چنین نقشی را بر عهده دارد. زمینه تاریخی آشكار می كند كه جوانان معمولاً مصنوعاتی را كه استفاده می كنند، با معنا می سازند. استفاده از تلفن بخشی از عمل مشترك بزرگی است كه در آن بیان معنا همراه با گروه و هویت فردی، اساسی است. این كه چرا جوانان از ویژگی های بی تناسب تلفن های همراه، مثل پیام های كوتاه استفاده می كنند از طریق این نظریه قابل توضیح است.

تناقض ها

كاركرد كلی تلفن همراه و استفاده عملی روزمره آن برای جوانان تناقض آمیز است. علاوه بر استفاده از تلفن به عنوان وسیله ای برای برقراری ارتباط، جوانان همچنین از آن برای اثبات شبكه اجتماعی شان استفاده می كنند. این مساله باعث ایجاد تناقض های خاصی می شود. برای مثال قواعدی كه واسطه ارتباط جوانان و اجتماع آنان است با هدف اثبات شبكه اجتماعی در تضاد است. قواعد خانه و مدرسه، محدودیت هایی را در این كه جوانان چه موقع و چگونه از تلفن هایشان استفاده كنند، ایجاد می كند. در مقابل جوانان برای اثبات شبكه اجتماعی شان، خود را با روش هایی انطباق می دهند كه هزینه ها را كم می كند و از قواعد خانه و مدرسه نیز سرپیچی نمی كند. استفاده از پیام های كوتاه نتیجه چنین محدودیت هایی است. میزان استفاده از پیام های كوتاه نشان می دهد كه چگونه تناقض ها بر چگونگی استفاده از مصنوع (تلفن همراه) تأثیر می گذارد. علی رغم آن كه تلفن برای فرستادن پیام های متنی بسیار دست و پاگیر است، اما به دلیل وجود این تناقض ها، بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.نكته آخر این كه، تناقض به خاطر كاركردی بودن تلفن های همراه به وجود می آید. به خاطر محدودیت های تلفن همراه، افراد نمی توانند با گروه هایی از همسالانشان كه به لحاظ جغرافیایی پراكنده اند، ارتباط برقرار كنند. تلفن، تنها اجازه می دهد ارتباط بین یك تماس گیرنده و یك دریافت كننده برقرار شود، بنابراین مصنوع در زمینه فعالیت، مانع مستقیمی برای تقسیم كار در درون جامعه است.در زیر خلاصه ای از مسایل اساسی كه در این پژوهش با استفاده از تئوری فعالیت مشخص شد آورده می شود و بعد از هر خلاصه ایده هایی برای طراحی بیان می شود.

۱- اثبات شبكه اجتماعی: یكی از انگیزه های استفاده از تلفن های همراه برای جوانان، اثبات شبكه اجتماعی شان است؛ یعنی برقراری پیوند با همسالانشان و تعریف مرزهای اجتماعی خودشان. از این روی آن ها صرفاً بر جنبه ارتباطی تلفن همراه توجه نمی كنند بلكه به مناسب بودن آن برای نشان دادن پایگاه اجتماعی نیز توجه دارند.

پیشنهاد می شود تلفن های همراهی با ویژ گی هایی طراحی شود كه به استفاده كننده ها اجازه دهد در یك زمان با چند نفر تماس بگیرند. این امر به آن ها اجازه می دهد تا اشكال جدیدی از روابط اجتماعی را ایجاد كنند.

۲- تلفن همچون مصنوعی اجتماعی- فرهنگی: تلفن همراه همچون مصنوعات اجتماعی و فرهنگی دیگر در زمینه تاریخی محقق می شود. حالتی كه در آن تلفن به وسیله جوانان درك می شود، به طور عمیقی با تاریخ اجتماعی آن ها مرتبط است. جوانان مصنوعات را همچون فراهم آوردن وسیله میان هویت فردی و گروهی می بینند.

۳- یادگیری روش های مجاز اجتماعی: جوانان برای برقراری ارتباط با تلفن های همراه، یاد می گیرند از روش هایی كه به طور اجتماعی مجاز است استفاده كنند. این مساله، روش های ارتباط آن ها را با همسالانشان تغییر می دهد. علاوه بر این خود این مساله باعث می شود تا آنها چگونگی عضویت در بین همسالانشان را تعیین كنند.