زمین از بحران اقتصادی نفع می برد

در حالی که دنیا با بدترین بحران اقتصادی خود از دهه ۱۹۳۰ تاکنون دست وپنجه نرم می کند, بحث های اقتصادی برای کنترل بحران آب وهوایی جهان بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است

در حالی که دنیا با بدترین بحران اقتصادی خود از دهه ۱۹۳۰ تاکنون دست‌وپنجه نرم می‌کند،‌ بحث‌های اقتصادی برای کنترل بحران آب‌وهوایی جهان بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است. خوشبختانه توانایی پاسخ‌گویی ما نیز با قدم گذاشتن در راه انقلابی برپایه فناوری، افزایش یافته است که در اقتصاد جهانی کم‌کربن، رشد و تحول قابل ملاحظه‌ای را به دنبال خواهد داشت.

زمانی که من و همکارانم Stern Review را در سال ۲۰۰۶ در مورد اقتصاد تغییر آب‌وهوا منتشر کردیم، مشخص شد که خطرات و خسارات بالقوه، حتی بیش از آن حدی است که فکر می‌کردیم. انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای رشد بسیار سریع‌تری از برنامه دارد. از سوی دیگر اکنون مشخص شده که توانایی گیاهان در جذب این گازها کم‌تر از آن حدی است که انتظار داشتیم. افزایش بالقوه دما در نتیجه بالا رفتن غلظت گازها، به نظر بیشتر می‌آید و آسیب‌های فیزیکی سیاره در حال گرم شدن، سریع‌تر از آن چه انتظار داشتیم، در حال آشکار شدن هستند.

بنابراین با این‌که مطالعه ما پیشنهاد می‌کرد که غلظت گازهای گلخانه‌ای در جو باید در گستره ۴۵۰ تا ۵۵۰ ذره دی‌اکسید کربن در هر یک میلیون ذره هوا تثبیت شود، اکنون به نظر می‌رسد که اگر بخواهیم خطر تاثیرهای بالقوه و فاجعه‌آمیز گرم شدن زمین را به میزان ۴ درجه یا بیشتر، بالاتر از سطح پیش‌صنعتی حفظ کنیم؛ مقدار هدف نباید از ۵۰۰ قسمت بر میلیون تجاوز کند. در واقع باید گفت بسیار مهم است که غلظت را حتی بسیار پایین‌تر هم بیاوریم.

این بدان معنی است که انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای طی ۱۵ سال آینده و قبل از این که تا سال ۲۰۵۰ به نصف سطح آن‌ها در سال ۱۹۹۰ برسد، باید حداکثر شود. علاوه بر آن لازم خواهد بود که اضافه شدن گازهای گلخانه‌ای را به جو توسط انسان‌ها محدود کنیم و در مقایسه با ۴۵ میلیارد تن فعلی، آن را به کم‌تر از ۱۰ گیگاتن دی‌اکسید کربن در سال برسانیم.

این کاهش، چالشی معنادار را در پی خواهد داشت، اما با هزینه‌ای حدود ۲ درصد تولید ناخالص سالانه جهانی، قابل کنترل و مدیریت است. در واقع،‌ با سیاست‌گذاری خوب و پیشرفت فنی سریع،‌ هزینه‌ها به میزان قابل توجهی کاهش خواهند یافت.

رهبران کشورهای صنعتی قرار است در آذرماه سال آینده، در شهر کوپنهاگ دانمارک، ‌در قالب کنوانسیون سازمان ملل در مورد تغییر آب‌وهوا با هم ملاقات کنند؛ و اگر بر سر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کشورشان به میزان حداقل ۸۰ درصد تا سال ۲۰۵۰ (در مقایسه با ۱۹۹۰) به توافق برسند، ‌گامی بسیار مهم برای مقابله با این چالش بزرگ برخواهند داشت. این توافق باید موثر (در مقیاس لازم)، کارآمد (با پایین نگاه داشن هزینه‌ها) و منصفانه (با تشخیص منابع، مهارت‌ها و مسئولیت‌های تاریخی) باشد.

کلید چنین کاهشی در انتشار گازهای گلخانه‌ای، آن‌هم با حفظ رشد و تحول، تنها پخش و استفاده سریع از فناوری های کم‌کربن است. ابداعات در بسیاری از زمینه‌ها، بسیار سریع‌تر از آن چیزی است که در مطالعه سال ۲۰۰۶ انتظار داشتیم. اما چنین پیشرفتی باید تسریع شود: ما به تحولی نیاز داریم که مقیاس و اثری بیش از تغییرات قبلی فناوری در دنیا داشته باشد، مثل ساخت راه‌آهن و کامپیوتر.

این کار نیازمند سیاست‌ها و سنجش‌هایی است که بتواند موانع را برطرف کند و رشد فناوری را به بیش از سه برابر برساند. اول لازم است که فناوری‌های کم‌کربن موجود مانند لوازم خانگی سبز، ‌گسترده‌تر شوند. این کار را می‌توان در قالب ساخت بازارهای کربن انجام داد که در آن‌ها، بهای کربن متساعد شده نشانگر تاثیر بالقوه آن باشد و برای مثال با معرفی استانداردهای کارآمدی انرژی، مشوق ابداعات تازه باشد.

دوم،‌ ما نیاز به حمایت بیشتر برای رشد و تحول فناوری‌هایی داریم که از لحاظ اقتصادی در ۱۵ سال آینده ماندنی باشند،‌ مانند سوخت‌های زیستی نسل دوم که مستقیما روی مواد غذایی تاثیر نمی‌گذارند و کربن را ذخیره می‌کنند.

سی.سی.اس برای کشورهایی که اقتصادشان به‌سرعت در حال گسترش است، مثل هند و چین، بسیار مشکل است، چرا که در حال حاضر برای رشد به نیروی سوخت زغال‌سنگ وابسته‌اند. با برآوردی از مقیاس اقتصادی، که از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه طی ۱۰ سال آینده محاسبه شده است،‌ ما به حدود ۳۰ پروژه نمایش سی.سی.اس نیاز داریم. این فناوری نیازمند آن است که در فعالیت‌های مشترک بین‌المللی و عمومی-خصوصی گسترش یابد.

سوم، این‌که تلاش‌های بیشتری نیاز است تا دانشمندان را به دست یابی به دستاوردهای فناوری جدیدی که منجر به کاهش شدید آلاینده‌های گلخانه‌ای می‌شود، تحریک کند. بازار جهانی کربن اگر به‌خوبی فعالیت کند، می‌تواند این محرک را ایجاد کند، اما سرمایه‌گذاری‌های عمومی برای تحقیقات و توسعه انرژی باید از مقدار فعلی که حدود ۱۰ میلیارد دلار در سال است، حداقل به دو برابر افزایش یابد و طی برنامه‌ای میان‌مدت به ۰.۱ درصد از تولید ناخالص جهانی برسد که حدود ۵۰ میلیارد دلار در سال است.

درحالی‌که رکود اقتصادی جهانی ممکن است ما را از توجه به موضوعی مهم‌تر که همان مهار تغییرات آب‌وهوایی است، منحرف کند؛ اما فرصت جدیدی نیز پیش آمده است تا سرمایه‌گذاران جهانی را به سوی بازار فناوری‌های کم‌کربن جذب کنیم، بخصوص وقتی هزینه‌ها هم پایین آمده است.

با این کار می‌توان فرصت‌های شغلی جدیدی را با هزینه نسبتا اندک در بخش‌هایی کلیدی مانند ساخت‌وساز ایجاد کرد که فعلا به‌دلیل رکود اقتصادی خوابیده‌اند. فواید سرمایه‌گذاری در بهبود کارآیی انرژی هم‌چنین وقتی مشخص می‌شود که با برگشت رونق اقتصادی، هزینه انرژی و گرمایش افزایش خواهد یافت. در بلندمدت، سرمایه‌گذاری روی فناوری‌های کم‌کربن می‌تواند رشد اقتصادی پایدار و خوش‌تعریفی را تضمین کند. اهمیت آن وقتی مشخص می‌شود که یادمان بیاید بحران اقتصادی فعلی به سبب تورم ارزش مسکن و سرمایه‌گذاری‌های ریسک‌پذیر اینترنتی روی داده است.

یادمان باشد تولید آلاینده‌ها و رشد بازار پرکربن پایدار نخواهد ماند. در سال آینده، این فرصت را خواهیم داشت که مسیر جهان را به سوی آینده‌ای کم‌کربن تغییر دهیم. این تنها آینده واقعی برای رشد اقتصادی و مقابله با فقر جهانی است.

نیکلاس اشترن

نیکلاس اشترن، رییس موسسه تحقیقاتی تغییرات آب‌وهوایی و محیط زیست گرانتهام، و هم‌چنین رییس مرکز سیاست‌گذاری و اقتصاد تغییرات آب‌وهوایی وابسته به شورای تحقیقات اجتماعی و اقتصادی انگلستان است.

نیوساینتیست، ژانویه ۲۰۰۹- ترجمه: بهنوش خرم‌روز