توصیه به نویسندگان رمان

اصولاً خلق رمان های بلند و حجیم در نظر نویسنده كاری بس سخت و مشكل است در هنگام خلق این گونه آثار, معمولاً نویسنده با موانعی چون به وجود آمدن شك و تردید, موانع فیزیكی و روحی, ناتوانی در انتقال مفاهیم, نبود ارتباط منطقی میان عناصر داستانی و مواجه می گردد

اصولاً خلق رمان های بلند و حجیم در نظر نویسنده كاری بس سخت و مشكل است. در هنگام خلق این گونه آثار، معمولاً نویسنده با موانعی چون به وجود آمدن شك و تردید، موانع فیزیكی و روحی، ناتوانی در انتقال مفاهیم، نبود ارتباط منطقی میان عناصر داستانی و ... مواجه می گردد . غالباً اشتیاق اولیه نویسنده آثار بلند به محض مواجه شدن با مشكلات فوق از میان می رود. در چنین مواقعی به نویسنده توصیه می شود برای مدت كوتاهی دست از نوشتن بردارد و به امور دیگری بپردازد. در میان كارهای جنبی، مطالعه رمان سایر نویسندگان، خاصه آثار برجسته جهان توصیه می شود.

پس از آن می توان به كارهای دیگری چون ورزش، قدم زدن، استراحت و ... مبادرت ورزید. نویسنده باید زمانی به كار قبلی خود بازگردد كه احساس كاملاً متفاوتی با گذشته داشته باشد. در حقیقت نویسنده تا زمانی كه بحران های روحی، فیزیكی و ... را رفع نكرده است، نباید به نوشتن بپردازد.

معمولاً مراعات اصول اولیه داستان نویسی باعث می گردد تا نویسنده كمتر دچار چنین معضلاتی شود. بسیاری از نویسندگان كارآزموده و متبحّر با چنین شگردهایی آشنایند و پیش از بروز بحران، موانع را از سر راه خود بر می دارند.

۱) نویسنده باید دفترچه ای از تمامی تجربیات موفق و ناموفق خود را تهیه كند و باید به دقت و با حوصله، تمامی مواردی را كه در طول زندگی به آن دست یافته است، یادداشت و زمان و تاریخ آن را در بالای صفحه درج كند.

در بخش دیگری از این دفترچه، نویسنده می تواند آمال و آرزوهای بلند مدت و كوتاه مدت خود را مشخص سازد. بهتر است زمان رسیدن به این آرزوها به صورت واقع بینانه درج شود.

معمولاً بازخوانی دفترچه فوق با فواصل زمانی مناسب، ایده و طرح های جدیدی به نویسنده می دهد و او می تواند حتی ایده ها و طرح های پیشنهادی را در این دفترچه بنویسد. در بخش دیگری از این دفترچه می توان موضوع هایی كه قابلیت داستان شدن را دارد، یادداشت كرد.

حتی برخی از صحنه های بسیار كوتاه و جالب را نیز می توان یادداشت كرد تا در صورت نیاز از آن استفاده شود. برخی از نویسندگان نیز عادت دارند جملات، تشبیهات و توصیفات جالب سایر نویسندگان را یادداشت كنند. جدا از طرح تجارب ناب زندگی، نویسنده باید آرا و آموزه های خود و افراد دیگر را در خصوص مسایل مختلف فرهنگی، اجتماعی، دینی، سیاسی و ... یادداشت كند. او پس از بازنگری این بخش به راحتی می تواند رشد تفكر و اندیشه خود را با توجه به حوادث و رویدادهای مختلف در گذر زمان بررسی كند. چرا كه ما در بسیاری از مواقع، به اصولی در گذشته اعتقاد داشتیم كه حالا آن موارد را نمی پسندیم .

۲) پیش از آن كه دست به قلم ببرید، برای توصیف هر صحنه یا حادثه، از قدرت تجسم خلاق خود استفاده كنید. تصور كنید در حال ساخت یك فیلم هستید. تا آنجا كه می توانید پیش از خلق صحنه مورد نظر از قدرت تخیل خود استفاده كنید و تا آنجا كه می توانید اجازه دهید شخصیت های داستانی آزادانه مقابل شما نقش آفرینی كنند. همچنین به تصاویر ذهنی خود بعد بدهید و از رنگ ها و بوها در توصیف صحنه و محیط استفاده كنید.

در هنگام تجسم صحنه سعی كنید چشمان شما همچون دوربین فیلم برداری، زوایای مختلف، صحنه و شخصیت ها را مدنظر داشته باشد. بسیاری از متخصصین و صاحب نظران معتقدند اجرای چنین كاری- نوشتن داستان- تاثیر بسیار زیادی در بالا بردن سطح كار دارد.

۳) همیشه سعی كنید پس از به پایان رساندن هر صحنه و ماجرا كمی از متن فاصله بگیرید و پس از گذشت زمانی مشخص، دوباره متن را بازخوانی كنید. در این مرحله می توانید ویراستاری مجددی روی متن انجام دهید و نقایص كار را بر طرف سازید.

۴) تا آنجا كه می توانید تلاش كنید مكان هایی برای توصیف انتخاب شوند كه وجود خارجی داشته باشد و شما بتوانید آن مكان ها را به دقت بررسی و اطلاعات لازم را برای فضاسازی و صحنه آرایی به دست آورید. در هنگام بررسی یك مكان، حتماً در زوایای مختلف قرار گیرید و از منظرهای مختلف جزییات مكان ها را در حافظه خود یا بر روی كاغذ ثبت كنید. یك بار پیش از ترك مكان، چشم های خود را ببندید و در عالم خیال همان مكان را در ذهن خود بازبینی كنید.

۵) سعی كنید تا آنجا كه امكان دارد شخصیت هایی را به داستان تان وارد سازید كه وجود خارجی داشته باشند و شما از نزدیك آن ها را بشناسید. هر قدر میزان اطلاعات شما از روحیه و رفتار فرد مذكور بیشتر باشد، در شخصیت پردازی بیشتر موفق خواهید بود. به همه رفتارهای جزیی و كلی فرد مذكور دقت كنید و عادات او را ثبت كنید. به نحوه بیان جملات و لحن او دقت كنید و برخی جملات تكراری او را یادداشت كنید.

۶) برای خود زمان پایان كار دقیقی را تعیین كنید. اجازه ندهید بی علت زمان طولانی شود و دقت را از دست بدهید. گاه طولانی شدن داستان باعث ناامیدی و رها كردن نوشتن می شود. در انتخاب زمان باید بسیار دقت شود. عجله و شتاب به همان میزان می تواند مضّر باشد كه فرد در كارش تعلل كند. گاهی اوقات، وقفه در خلاق اثر باعث می شود تا ایده های مهم از ذهن نویسنده پاك شوند.

۷) پیش از نوشتن داستان طرح اولیه و ساختار داستان خود را تعیین كنید. هر قدر طرح اولیه بیشتر مشخص و دقیق طراحی شود، مشكلات داستان نویسی شما كمتر خواهد بود. برخی از نویسندگان برای نشان دادن قدرت و تبحر خود چنین وانمود می كنند كه پیش از نوشتن، طرح داستان خود را ترسیم نمی كنند و اجازه می دهند تا حوادث و شخصیت ها به میل خود پیش بروند. چنین امری امكان ندارد. انسان در هر زمان كه درباره داستان و شخصیت ها فكر كند در حال پی ریزی طرح است. تجربه ثابت كرده است كه مكتوب نگاه داشتن طرح و ایجاد تغییر و تحول در گذر زمان، بسیاری از مشكلات داستان نویسی را بر طرف می سازد.

۸) نویسنده پس از عبور از هر مرحله باید به خود پاداش دهد. طبق نظر روان شناسان، تشویق، بهترین روش برای پیشرفت و رشد انسان هاست، نویسنده نمی تواند منتظر تشویق اطرافیان خود باشد و بهتر است در هر زمان كه بخشی از كار با موفقیت دنبال شد، خود را تشویق كند. در هنگام تشویق خود سعی كنید كاری را برای خود انجام دهید كه مدت زیادی از اجرای آن طفره می رفتید. اصولا انسان ها آن چنان باید و شاید به خود توجهی ندارند. خرید یك كتاب برای خود می تواند تشویق مناسبی برای ادامه كار باشد.

۹) گاه نویسنده می تواند در هنگام توقف كار، به ادامه نوشتن بر روی صحنه ای خاص اصرار ورزد و به سراغ توصیف صحنه ای دیگر برود. این برنامه جدید باید قابل اجرا باشد و نویسنده را دچار بحران روحی بیشتر نكند. باید سعی كنید تا آنجا كه امكان دارد به آرامش برسید و تشویش و نگرانی را از خود دور سازید .

۱۰) برخی از نویسندگان بر این باورند كه نویسنده باید در ابتدا به كیفیت اثر آن چنان توجه نكند و كمیت را هم در نظر داشته باشد. به عبارت ساده تر، این دسته از نویسندگان معتقدند كه بهتر است نویسنده بیش از حجم مطلوب، داستان خود را بنویسد. سپس او می تواند به عمل حذف و تعدیل صحنه ها بپردازد و داستان خود را موجز و در كمال ایجاز خلق كند.

۱۱) نویسنده باید درباره داستان، شخصیت های داستانی و مضامین مورد نظر خود با دیگران مشورت كند. افراد انتخاب شده بسیار اهمیت دارند. به طور مثال آن ها نباید افرادی باشند كه طرح داستان نویسنده را بدزدند و خود از آن استفاده كنند. همچنین افراد غرض ورز نمی توانند مشاوران خوبی برای نویسنده باشند. میزان دانش و اطلاعات فرد مذكور نیز حایز اهمیت است. گاه نویسنده برای توصیف برخی رویدادها و شخصیت ها مجبور است افرادی را كه از سطح پایین دانش و علم برخوردارند و به كارهای پایین تری می پردازند، برگزیند. به طور مثال، می تواند از فردی جاهل برای خلق شخصیت مشابه او استفاده كند.

محمدرضا امیری