رانندگی در شرایط سخت زمستانی

گفت وگو با حسین مقدم, معاون بهره برداری ستاد معاینه فنی خودرو

هیچ چیز بدتر و دردآورتر از این نیست که در اوج سرما و برودت هوا حین رانندگی میان بر و برهوت یا در جاده‌ای لغزنده و خطرناک، وسیله نقلیه یکباره از کار بیفتد.

رانندگی در زمستان شرایط خاصی دارد. اما انجام یک بازدید کوتاه قبل از سفر و دانستن یک سری اطلاعات اساسی به راننده کمک خواهد کرد سفری بی‌خطر در این فصل سال داشته باشد.

سرما فقط راننده و سرنشینان خودرو را به زحمت نمی‌اندازد. خودرو شما وسیله‌ای است که برای کار در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد طراحی شده است، هر چند می‌تواند تا ده‌ها درجه زیر صفر هم کار کند، اما قطعا کارکردی ایده‌آل نخواهد داشت.

شاید شما هم در زمره افرادی هستید که مایل نیستید هنگام سفر دچار مشکلاتی اینچنینی ‌شوید. گفت‌وگوی امروز ما را با حسین مقدم، معاون بهره‌برداری ستاد معاینه فنی خودروهای شهر تهران که درخصوص چگونگی شرایط نگهداری خودرو در فصل زمستان است، بخوانید.

چرا انجام معاینه فنی در فصل سرد نسبت به سایر فصول سال از اهمیت بیشتری برخوردار است؟

معاینه فنی خودرو در فصل زمستان از دو منظر (کاهش آلودگی هوا و ایمنی تردد خودرو) حائزاهمیت بیشتری است، زیرا در فصل سرد سال به علت پدیده وارونگی هوا خصوصا در کلانشهرها، غلظت آلاینده‌های هوا افزایش می‌یابد و معاینه فنی به‌عنوان آسان‌ترین و ارزان‌ترین روش می‌تواند سطح گازهای خروجی از اگزوز ‌خودرو‌ها را با تجهیزات دقیقی که در اختیار دارد، اندازه‌گیری کند. در صورتی که میزان آلاینده‌های خروجی اگزوز فراتر از حد مجاز ابلاغ سازمان حفاظت محیط زیست باشد، خودرو برای تعمیر و تنظیم موتور به واحدهای تعمیرگاهی و نمایندگی‌های معتبر عودت داده می‌شود و پس از رفع نقص برای کنترل نهایی و صدور برگه معاینه فنی به مراکز مراجعه می‌شود. امروزه با توجه به ارتقای سطح کیفیت و استاندارد تولید خودرو از موتورهای کاربراتوری به انژکتوری با مبدل‌های کاتالیستی با سطح استاندارد تولید آلاینده‌های یورو۲ هنوز شاهد مردودی ۳۷درصد خودروها به علت گازهای خروجی اگزوز در مراکز هستیم. در ضمن مبدل‌های کاتالیستی در دمای بسیار بالا قابلیت تبدیل گازهای سمی خطرناک به گازهای غیر سمی را دارد؛ به همین دلیل تا زمانی که موتور خودرو سرد است، گازهای خروجی اگزوز خصوصا در محیط‌های بسته نظیر پارکینگ‌ها بسیار خطرناک خواهد بود. همچنین در فصل زمستان به‌دلیل لغزنده بودن معابر و جاده‌ها، کافی نبودن دید، بخار کردن یا ایجاد ترک شیشه خودرو‌ها یا افزایش طول ترک‌های قبلی به‌دلیل سرد و گرم شدن هوا، توجه به ایمنی خودروها نیز ضرورت بیشتری پیدا می‌کند؛ بنابر این انجام معاینه فنی برای بررسی و آزمایش وضع شیشه جلو و عقب، روشنایی، چراغ‌های جلو و عقب، برف پاک‌کن، شیشه شوراتومبیل و لغزش جانبی محورها، تست سیستم تعلیق و ترمزها (به منظور برقراری توازن بین نیروهای دو چرخ در جاده) نسبت به سایر فصول از اهمیت بیشتری برخوردار است.

معمولا در فصل زمستان یکی از مواردی که معمولا رانندگان با آن مواجه می‌شوند، امکان سرخوردن است، معاینه تایرهای زمستانی کمکی می‌کند؟

بررسی آج لاستیک یا تعویض و جایگزینی لاستیک نو علاوه بر ایجاد پایداری خودرو، مانع سر خوردن و انحراف خودرو به سمت راست و چپ در سطح جاده و باعث ترمزگیری بهتر ماشین می‌شود. در حال حاضر آج لاستیک در انواع و شرایط مختلف جوی هوا در بازار تعریف شده است به همین دلیل هر آج لاستیکی مناسب فصل زمستان یا بارندگی نیست.یکی از راه‌های شناسایی این آج‌ها، دقت روی نوشته یا علامت روی دیواره لاستیک‌هاست. همچنین توصیه می‌شود به‌دلیل این‌که در فصل زمستان لغزندگی زیاد است و امکان لیز خوردن به خاطر شرایط سرد، بارندگی و یخبندان زیاد است، رانندگان از لاستیک‌های مخصوص زمستان استفاده کنند تا بتوانند کنترل بهتری روی خودروی خود داشته باشند و خطرتصادف را به حداقل برسانند.

آیا انجام بالانس لاستیک‌ها تاثیری در بهبود وضع رانندگی در این فصل دارد؟

بالانس نبودن لاستیک‌ها علاوه بر آسیب رساندن به جلوبندی خودروها، باعث ازدیاد فرسایش لاستیک‌ و افزایش تکان‌‌های فرمان و اتاق خودرو موجب نارضایتی راننده و سرنشینان می‌شود؛ به‌همین دلیل ضرورت دارد لاستیک‌های اتومبیل همیشه بالانس باشد. خصوصا این موضوع هنگام تعویض لاستیک می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.

خیلی‌ها به سیستم گرمایشی فقط به چشم بخاری نگاه می‌کنند. آیا این بخش رفاهی خودرو در زمستان اهمیت دیگری هم دارد؟

مقدم: مبدل‌های کاتالیستی در دمای بسیار بالا قابلیت تبدیل گازهای سمی خطرناک به گازهای غیر سمی را دارند؛ به همین دلیل تا زمانی که موتور خودرو سرد است، گازهای خروجی اگزوز خصوصا در محیط‌های بسته نظیر پارکینگ‌ها بسیار خطرناک خواهد بود

بررسی سیستم گرمایشی از ملزومات مراکز معاینه فنی نیست، اما بخار بیش از حد شیشه‌ها در فصل بارندگی و سرما موجب کاهش دید راننده و افزایش احتمال تصادف رانندگی می‌شود. به همین دلیل ضرورت دارد رانندگان درآغاز فصل سرد از صحت عملکرد سیستم گرمایشی خودرو شامل ترموستات، رادیاتور بخاری، لوله‌های ارتباطی و فن بخاری را اطمینان یابند.

اغلب افراد در این فصل سال با خاموشی یکباره ماشین مواجه هستند، چه دلایلی می‌تواند به این موضوع منجر شود؟

بسیاری از قطعات خودرو در فصل سرد سال شرایط استفاده و کارکردشان تغییر می‌کند. بسیاری از مشکلات اتومبیل‌ها در این فصل سال بیش از سایر فصول نمایان می‌شود؛ به عنوان مثال در فصل زمستان، باتری‌ها زودتر دچار توقف عملکرد مناسب می‌شوند؛ چرا که هوای سرد فعل و انفعالات شیمیایی باتری را ضعیف‌تر و کندتر می‌کند، به همین دلیل هرچند بررسی وضع باتری خودرو از دستورالعمل‌های معاینه فنی خودرو نیست، اما لازم است هر ازچند گاهی عملکرد باتری‌های اتومبیل بررسی شود.

در چه شرایطی تعویض باتری ضرورت دارد؟

زمانی که دینام خودرو به درستی کار کند و اتصالات استارت هر باتری نیز کنترل شده باشد، اما ماشین استارت نزند که به احتمال زیاد مشکل از خرابی باتری است به‌وسیله آمپرسنج می‌توان این شک را به یقین تبدیل کرد. اگر ایراد از باتری باشد باید نسبت به تعویض آن اقدام کرد. در حال حاضر دو نوع باتری خشک و اسیدی در بازار وجود دارد. باتری‌های خشک شرایط خاص خود را دارد و نسبت به باتری‌های اسیدی از دوام بیشتری برخوردار است، زیرا در این نوع باتری‌ها احتیاج به کنترل اسید نیست.

در مقابل باتری‌های اسیدی به دلیل بخار شدن اسید از دوام کمتری برخوردار است. شاید استفاده غیراستاندارد از باتری‌ها در کوتاه مدت برای خودرو مشکلی ایجاد نکند، اما در بلندمدت موجب آسیب به سیستم خودرو و یک‌سری قطعات حساس می‌شود؛ بنابراین ضرورت دارد با توجه به سرمای هوا و افت عملکرد باتری خودرو، رانندگان عزیز حتما از صحت عملکرد دینام مطمئن شوند و باتری خودرو را آزمایش کنند تا در یک صبح سرد زمستانی با خودرویی که روشن نمی‌شود، مواجه نشوند.

در پایان چه توصیه‌ای برای رانندگانی دارید که قصد سفر در این فصل سال را دارند.

در وهله اول افرادی که قصد سفر دارند باید به از مراکز معاینه فنی مراجعه کنند تا از وضع نسبی خودرویشان آگاه شوند. البته این آگاهی لزوما داشتن گواهی و کارت و برچسب فنی نیست بلکه باید هر راننده‌ای قبل از رفتن به جاده لغزنده نسبت به سالم بودن قطعات و سیستم خودروی خود مطمئن باشد و قبل از آغاز سفر بازدیدهایی از خودروی خود به عمل آورد. مثلا پیش از حرکت و روشن کردن موتور، ابتدا فشار باد لاستیک‌ها را کنترل و دقت کند که لاستیک‌ها ترک، خرابی یا ساییدگی نداشته باشد (این کنترل در مورد تایر زاپاس نیز صدق می‌کند). همچنین نشتی روغن موتور را هم بررسی کنند چون علاوه بر نشان خرابی، محیط زیست را نیز با این مواد شیمیایی آلوده می‌کند. همچنین رانندگی در شرایط غیرعادی مانند مواقع بارندگی ویخبندان و فصل سرما قواعد خود را دارد که نیازمند احتیاط و همراه داشتن تجهیزات ایمنی و رعایت شرایط خاص فنی در اتومبیل است. به همین دلیل باید رانندگان حین سفر تجهیزات جانبی مانند زنجیر‌چرخ، لاستیک یخ‌شکن، مایع ضدیخ شیشه و برف‌پاکن و سایر تجهیزات مورد نیاز مانند لباس گرم و پتو، جعبه ابزار، جعبه کمک‌های اولیه، چراغ قوه یا چراغ چشمک‌زن، غذاهای خشک و پر انرژی، بطری‌های آب سالم، فلاکس آبگرم نیز همراه داشته باشند.

فرزانه صدقی