۸ نقطه ضعف تربیت

رایج ترین خطاهای تربیتی از خودانتقادی تا انتقادناپذیری

ضمیر بچه‌ها مانند یک لوح سفید و خالی است و می‌توان به سادگی بازتاب رفتار ما بزرگ‌ترها را در لوح پاک وجودشان دید. روان‌پزشکان کودک عقیده دارند آنچه والدین و اطرافیان نزدیک یک بچه انجام می‌دهند یا می‌گویند، می‌تواند تاثیر مستقیمی بر شکل‌گیری شخصیت او داشته باشد...

به همین دلیل همه ما باید سعی کنیم در رفتار با فرزندانمان محتاط باشیم تا لوح سفید وجود آنها با زیباترین شخصیت و تربیت آراسته شود. با این مقدمه به بررسی ۸ عادت غلط والدین که ممکن است در ذهن بچه‌ها نهادینه و تا آخر عمر با آنها همراه شود، می‌پردازیم تا ما و شما با پرهیز از انجام چنین رفتارهایی، کودکانی با عالی‌ترین شأن شخصیتی به جامعه تحویل دهیم.

۱. خودانتقادی ظاهری

برخی والدین مدام چنین جمله‌هایی را در خانه و پیش روی فرزندان خود تکرار می‌کنند: «چقدر بینی بزرگی دارم»، «با این صورت افتاده باید حتما گونه بکارم»، «کاش کمی لاغرتر بودم»، «کاش قدم بلندتر بود» و جمله‌های دیگری از این قبیل. وقتی بچه‌ها، به‌خصوص دختربچه‌ها، این جمله‌های انتقادی والدین در مورد ظاهرشان را می‌شنوند، حس می‌کنند زیبایی از علم یا اخلاق اولویت بیشتری دارد و ناخودآگاه توجه بیش از حدی به ظاهر خود پیدا می‌کنند. ترس از چاق شدن، جوش زدن و حتی کوتاه ماندن قد ممکن است خیلی از دختربچه‌های در سن رشد را دچار اختلال در خورد و خوراک کند.

۲. غذا خوردن احساسی

حتما شما هم افرادی را که برای مقابله با استرس یا اضطراب غذاهای چرب یا شیرین مانند شکلات، شیرینی یا حتی پیراشکی می‌خورند، دیده‌اید. وقتی بچه‌ها می‌بینند بزرگ‌ترهای آنها برای رفع ناراحتی یا مشکل خود به غذا پناه می‌برند، آنها هم حس می‌کنند غذا خوردن تنها راه موثر برای برطرف کردن نگرانی‌های زندگی است و به این ترتیب نمی‌توانند با تکنیک‌های روانی حل مشکل یا مدیریت بحران در زندگی خود آشنا شوند.

۳. استفاده زیاد از ابزارهای ارتباطی

این عادت غلط را بیشتر پدرها دارند. وقتی والدین بیشتر وقتشان را در خانه صرف صحبت با تلفن و فرستادن یا دریافت پیام کوتاه و ایمیل می‌کنند، ناخودآگاه به فرزندان خود می‌آموزند ارزش کار و دوستان آنها از خانواده‌شان بیشتر است و خانواده از نظر برقراری ارتباط و عواطف در اولویت دوم قرار دارد. فرزندان چنین خانواده‌هایی معمولا بیشتر وقت خود را پشت رایانه می‌گذرانند و بروز مشکلاتی مانند اختلال خواب، افت تحصیلی و کاهش یا افزایش وزن در آنها دور از انتظار نخواهدبود.

۴. توجه بیش از حد به زیبایی

برنزه کردن کنار دریا یا استخر، ماساژ پوست با جلبک دریایی، استفاده از انواع ماسک‌های گیاهی و شیمیایی و مصرف بیش از حد لوازم آرایش برای زیباتر نشان دادن چهره، راه‌هایی برای ایجاد زیبایی مصنوعی محسوب می‌شوند. وقتی دختربچه‌ها می‌بینند مادرشان چنین رفتارهایی دارد، حس می‌کنند برای پذیرفته شدن از سوی جامعه باید تمام تلاش خود را بکنند و تا می‌توانند ظاهر زیباتری نسبت به هم‌سن و سال‌هایشان داشته باشند، در حالی که باید وقت آزاد خود را صرف مطالعه، رفتن به کلاس‌های هنری یا ورزشی کنند و با کسب موفقیت به اعتماد به نفس و پذیرش اجتماعی مورد دلخواه‌شان هم برسند.

۵. مقایسه‌ کردن همه چیز

مقایسه کردن بچه‌ها با همسن و سال‌های آنها از بدترین عادت‌های والدین است. وقتی شما مدام فرزند خود را با بچه‌های اقوام یا همسایه‌ها مقایسه می‌کنید، هم اعتماد به نفس او را کاهش می‌دهید و هم فرزندتان را تا آخر عمر از فردی که با او مقایسه شده، متنفر می‌کنید. والدین باید بپذیرند استعداد و توانایی همه بچه‌ها یکسان نیست، ممکن است فرزند شما در درس ریاضی ضعیف باشد اما نقاشی‌های بسیار زیبایی بکشد. یکی از مهم‌ترین وظیفه‌های والدین این است که استعدادهای فرزند خود را بشناسند و او را در رسیدن به اهداف و علاقه‌هایش راهنمایی و تشویق کنند.

۶. بحث و جدل بیش از حد

خیلی از والدین مدام با فرزندان یا همسر خود بر سر مسایل کوچک و بزرگ بحث می‌کنند و آنقدر بحث را ادامه می‌دهند تا طرف مقابل خسته شود و کوتاه بیاید. این عادت غلط، هم استرس زیادی به بچه‌ها وارد می‌کند و هم باعث می‌شود حس کنند باید برای به کرسی نشاندن حرف‌های خود تا جایی که می‌توانند، بامنطق یا بی‌منطق، با دیگران بحث و مشاجره کنند. یکی از ساده‌ترین راه‌های حل مشکلات در زندگی، تشکیل جلسه‌های خانوادگی گفت‌وگو و مشورت است. به این ترتیب بچه‌ها حس ارزشمند بودن می‌کنند و یاد می‌گیرند می‌توان تمام مشکلات ریز و درشت زندگی را با مشورت و همفکری اعضای خانواده حل کرد.

۷. بدگویی از دیگران

وقتی شما فردی که در جمعتان حضور ندارد نقد می‌کنید، اجازه هر نوع دفاعی را از او می‌گیرید و حق هرگونه بدگویی را برای خودتان قائل شده‌اید. بچه‌ها با دیدن چنین رفتارهایی سخن‌چینی و غیبت را می‌آموزند و به راحتی در زندگی آینده خود اخلاق را زیر پا می‌گذارند. ضمن اینکه ممکن است ذهنیت فرزندتان در مورد فردی که از او بدگویی می‌کنید تا آخر عمر خراب شود؛ به‌خصوص اگر آن فرد یکی از نزدیکان مانند پدر یا مادربزرگ، عمه یا خاله و... او باشد.

۸. انتقادناپذیری

گاهی برخی والدین با اینکه می‌دانند خطاهایی انجام می‌دهند یا رفتار درستی با فرزندان خود ندارند، انتقاد دیگران را در مورد رفتارهای خود نمی‌پذیرند و با پافشاری بر اعمال نادرست و تکرار اشتباه خود سعی در حفظ غرور یا قدرت خود در خانه دارند. انتقادپذیر نبودن والدین برای بچه‌ها به این معناست که هر فردی می‌تواند بدون توجه به ناراحتی اطرافیان هر کاری که دلش خواست انجام دهد و لزومی ندارد کسی بخواهد انعطاف‌پذیر باشد و خود را با شرایط و محیط تطبیق دهد. به‌طور حتم چنین بچه‌هایی با این طرز فکر، در زندگی کاری، خانوادگی و اجتماعی خود دچار مشکلات فراوانی خواهند شد.

منبع: WebMD

ترجمه:ندا احمدلو