گاز نگیر, بچه

با کودکانی که گاز می گیرند, چگونه رفتار کنیم

جلوی در مهدکودک منتظر پسرم ایستاده‌ام که مسوول مهد صدایم می‌کند: «خانم این سومین‌بار است که در مورد این موضوع با شما صحبت می‌کنم. پسر شما هنوز بچه‌های دیگر را گاز می‌گیرد» نمی‌دانم چه باید بگویم...

از خجالت سرم را پایین می‌اندازم و می‌گویم: «باور کنید تلاشم را می‌کنم اما نمی‌دانم دلیل این رفتار او چیست».

اکثر والدین از این رفتار فرزندانشان ناراحت می‌شوند و احساس خجالت می‌کنند اما بهتر است بدانید در نظر کودکان، گازگرفتن کار بسیار لذت‌بخشی است. دهان برای کودکان یک تا ۲ ساله ابزاری ایده‌آل برای کشف دنیای خارج است. کودک به کمک گازگرفتن نه‌تنها این دنیا را کشف می‌کند بلکه چون قدرت کافی برای ادای کلمات و فهماندن محدودیت‌ها به دیگری ندارد، قدرت خود را با گازگرفتن نشان می‌دهد. یک‌پنجم کودکان معمولا اطرافیان را گاز می‌گیرند و این کار در واقع برای آنها یک روش ساده برای آغاز ارتباط با دیگری است. کودک ۳ ساله خیلی راحت اسباب‌بازی‌اش را از کودک دیگر می‌گیرد و به او می‌گوید: «این مال من است» اما کودک ۱۸ ماهه، این توانایی را ندارد و به همین دلیل کودک مقابلش را گاز می‌گیرد.

● مادر اولین قربانی است

مادر معمولا اولین قربانی گازهای کودک است چون کودک احساسات عمیق و در عین حال ضدو نقیضی را در کنار او تجربه می‌کند. کودک نسبت به مادر هم عشق عمیقی دارد و هم وقتی چیزی می‌خواهد و مادر به او نمی‌دهد تنفر عمیقی پیدا می‌کند. اکثر کودکانی که در این سن به مهد فرستاده می‌شوند، برای نشان دادن تنفر خود گاز می‌گیرند. آنها در جمع احساس راحتی نمی‌کنند پس برای دفاع از خود از دندان‌هایشان کمک می‌گیرند. در خانه قربانی دوم معمولا برادر یا خواهر است. در مورد این مساله نباید به هیچ‌وجه بی‌تفاوت بود. نباید به‌گونه‌ای رفتار کرد که این کار از روی شوخی است یا اهمیتی ندارد. از سوی دیگر نباید به شدت کودک را تنبیه و او را «وحشی» خطاب کرد.

● چه کنیم؟

کار اشتباهی که اکثر والدین انجام می‌دهند مقابله به مثل است. گاهی والدین فرزندشان را گاز می‌گیرند تا به او نشان دهند چقدر گازگرفتن دردآور است. متاسفانه این روش جز تشدید رفتار کودک تاثیر دیگری نخواهد داشت. بی‌تفاوت بودن هم راهکار مناسبی نیست. بهترین طرز برخورد با کودکی که گاز می‌گیرد، این است که خونسرد باشید و با کلمات موضوع را برایش روشن کنید، مثلا بگویید: «چون تو راضی نبودی و نتونستی به دوستت بفهمونی چه می‌خواهی... او را گاز گرفتی. اما این کار درستی نیست. دفعه دیگه نبینم این کار رو انجام بدی.» حتی می‌توانید برای کودک روشن کنید تکرار این موضوع چه عواقبی می‌تواند برای او داشته باشد و چه تنبیهی انتظارش را می‌کشد. برای آنکه حرف‌های شما نتیجه بدهد، می‌توانید با دو دستتان بازوهای او را بگیرید و درحالی که به چشمانش نگاه می‌کنید، حرفتان را بزنید.

● تربیت به کمک محدودیت

اگر کودک در برابر شما کودک دیگری را گاز گرفت، به سرعت دخالت کنید و به او بگویید: «فورا از دوستت عذرخواهی کن» اگر کودک ممانعت کرد، بگویید: «من به جای تو از دوستت عذرخواهی می‌کنم چون تو خیلی عصبانی هستی و نمی‌توانی این کار را بکنی.» لازم است به فرزندتان نشان دهید همواره پشت او هستید. هرگز کودک را به خاطر این کار جلوی دوستانش تنبیه نکنید. با کتک زدن تنها او را کنار دوستش خرد می‌کنید. بعدا برای او مجددا تکرار کنید که «گازگرفتن دوستان در موقع عصبانیت کار صحیحی نیست و خداوند دندان را برای گازگرفتن سیب، ساندویچ و... آفریده نه گازگرفتن دوستان.» می‌توانید برای تنبیه او را از برخی امکانات محروم کنید اما از او فاصله نگیرید و روابط دوستانه خود را از بین نبرید. مرتبا در رابطه با این کار زشت با او صحبت کنید: «قبلا در مورد این موضوع صحبت کرده‌ایم... گازگرفتن کار اشتباهی است. من به تو اعتماد دارم و می‌دانم که دیگر این کار را تکرار نمی‌کنی.» حتی می‌توانید او را مسوول بار بیاورید و مثلا بگویید: «اگر دیدی یکی از دوستانت گاز می‌گیرد فورا بزرگ‌ترها را خبر کن. او کار درستی نمی‌کند...» کودک در این سن به امنیت نیاز دارد. دوستان مشخص، فضای بازی شناخته‌شده، ساعت‌های غذایی معین و... مساله دیگری که می‌تواند به ترک این عادت کمک کند کانال‌بندی صحیح انرژی اوست. توپ بازی، بازی پرنشاط و جذابی برای کودکان است و انرژی آنها را تخلیه می‌کند. خونسرد باشید و از بازی فرزندتان لذت ببرید. کودک خود به مرور گازگرفتن را فراموش می‌کند. منبع: Parents

ترجمه: سمیه مقصودعلی