شکستن عمودی ریشه دندان

گفت وگو با دکتر ساینا شمس زاده دندان پزشک

دندانتان به غذاهای گرم و سرد حساسیت زیادی نشان می‌دهد و گاهی نیز هنگام جویدن غذا دچار درد می‌شوید. به دندان‌پزشک مراجعه می‌کنید و متوجه می‌شوید یکی از دندان‌هایتان به‌طور عمودی دچار شکستگی شده و این شکستگی تا ریشه ادامه‌یافته...

در واقع دندان به دو نیم تقسیم شده است، اما چرا این اتفاق می‌افتد و راه‌ حل مناسب چیست؟ دکتر ساینا شمس‌زاده، عضو پژوهشکده دانشگاه دندان‌پزشکی شهید بهشتی در این‌باره بیشتر توضیح می‌دهد.

چرا گاهی اوقات ریشه دندان به طور عمودی می‌شکند؟

در حالت طبیعی در دهان ۲۸ دندان (بدون احتساب دندان عقل) وجود دارد. فشار‌های ناشی از جویدن به‌صورت متعادل و مناسب به دندان‌ها وارد می‌شود و دندان‌ها نیز این فشار را به فک بالا و پایین منتقل می‌کنند اما در صورتی که شخصی به هر دلیلی چند دندان خود را از دست بدهد، نیرویی که هنگام جویدن به‌وسیله عضلات جونده به دندان‌های باقیمانده وارد می‌شود، بیشتر از حالت طبیعی خواهد بود و سهم هر دندان از فشار جویدن، بیش از حد طبیعی بالا می‌رود. این حالت در دندان‌هایی که به دلیل پوسیدگی وسیع، درمان ریشه شده‌اند یا دارای پرکردگی وسیع هستند نیز دیده می‌شود. همچنین ممکن است فشار وارده به دندان از حد تحمل آن بالاتر باشد و باعث شود ترک بخورد که با گذشت زمان، این ترک به شکستگی وسیع و ممتد تبدیل می‌شود.

این نوع شکستگی چه علامتی دارد؟

شکستگی عمودی ریشه، از تاج دندان و سطح جونده آغاز می‌شود، تا ریشه دندان امتداد پیدا می‌کند و در نهایت باعث دو نیم‌شدن دندان خواهد شد. علایم شکستگی عمودی ریشه در دندان‌های زنده (دارای عصب) و غیرزنده (دندانی که در اثر التهاب و عفونت شدید یا عصب‌کشی، عصب‌ ندارد) متفاوت است. در دندان‌های زنده ضمن اینکه دندان به محرک‌های سرما و گرما حساس خواهد شد، حساسیت به درد نیز حین جویدن احساس می‌شود.

لطفا بیشتر توضیح دهید.

ابتدا بهتر است به ساختمان دندان اشاره کنم. دندان از مینا، عاج و پالپ تشکیل شده است. پالپ دندانی، حاوی اعصاب و عروق خونی است. هنگام عمل جویدن، قطعه‌های ترک‌خورده دندانی حرکت می‌کنند و باعث تحریک پالپ می‌شوند. در نتیجه جویدن می‌تواند باعث ایجاد درد و ناراحتی برای بیمار شود و اگر درمان مناسب و به موقع انجام نشود، باعث بروز بافت مرده و عفونت پالپ خواهد شد.

گفتید دندان غیرزنده عصب ندارد. یعنی شکستگی این دندان‌ها بی‌علامت خواهد بود؟

نه، در دندان‌های غیرزنده، علایم بیشتر به صورت آبسه پریودنتال بروز می‌کند. به این صورت که باکتری‌ها از محل شکستگی به بافت‌های اطراف ریشه دندان نفوذ می‌کنند و می‌توانند باعث ایجاد التهاب، عفونت لثه و ایجاد حفره شوند.

تشخیص این شکستگی آسان است؟

بیماران با مشاهده علایمی که گفتم، باید به دندان‌پزشک مراجعه کنند. دندان‌پزشک ابتدا به معاینه کلینیکی می‌پردازد سپس با بررسی‌های بیشتر از طریق رادیوگرافی باید به‌دنبال کشف علت ناراحتی بیمار بود. البته تشخیص این نوع شکستگی برای دندان‌پزشک کار آسانی نیست. گاهی شکستگی عمودی ریشه در رادیوگرافی مشخص است اما در مواردی به علت ماهیت دوبعدی رادیوگرافی، ممکن است این نوع شکستگی در عکس نیز قابل‌مشاهده نباشد. در این شرایط دندان‌پزشک می‌تواند از ابزار‌های جدیدتر برای تشخیص استفاده کند.

آیا چنین دندانی قابل‌اصلاح و ترمیم است؟

این دندان‌ها اغلب قابل‌نگهداری نیستند و اصلاح و ترمیمشان ممکن نیست. درمان آنها کشیدن و جایگزین کردن آنها با ایمپلنت یا پروتز دندانی است.

حتی اگر ترک در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود؟

در برخی موارد دندان‌پزشکان می‌توانند با تشخیص زودهنگام ترک دندانی، از تبدیل آن به شکستگی و ایجاد درد و ناراحتی بیشتر جلوگیری کنند.

پرنیان پناهی