ناگفته های خواب کودکان

کودکان به ویژه شیرخواران تا ۲ سالگی در طول شب چند بار به دلایل مختلف مثلا گرسنگی یا رطوبت پوشکشان از خواب بیدار می‌شوند. این بیدارشدن‌های مکرر که البته اجتناب‌ناپذیرند، خواب …

کودکان به ویژه شیرخواران تا ۲ سالگی در طول شب چند بار به دلایل مختلف مثلا گرسنگی یا رطوبت پوشکشان از خواب بیدار می‌شوند. این بیدارشدن‌های مکرر که البته اجتناب‌ناپذیرند، خواب شما را منقطع می‌کند ولی راه‌هایی وجود دارد که به شما کمک می‌کند.

در مورد به هم خوردن روال خواب و مشکلات خواب در کتاب «مادر کافی» به تفصیل شرح داده‌ام. به عنوان نمونه توضیح داده‌ام که لازم است در روزهای اول تولد، نوزاد را نزدیک خود بخوابانید تا پیش از اینکه نق‌نق ساده تبدیل به گریه شود، خود را به او برسانید. خواباندن بچه در اتاق خودتان را به مدت طولانی ادامه ندهید. بهتر است پس از ۶ تا ۸ ماهگی، شیرخوار را در اتاق دیگری بخوابانید زیرا اگر بزرگ‌تر شود، تحمل جدایی از شما را ندارد و شما را دچار دردسر می‌کند. برای کاهش عوارض خواب منقطع بهتر است که وقتی شیرخوار بیدار شده تا شیر بخورد به او شیر بدهید ولی حرفی با وی نزنید. با لبخند و بازی او را تحریک نکنید تا به تدریج متوجه تفاوت روز و شب بشود. بی‌حرف و صدا هوای معده (آروغ) او را تخلیه و پوشک‌اش را عوض کنید و دوباره او را بخوابانید. از همسرتان در امر شیردهی شبانه کمک بگیرید. چه از شیرخشک تغذیه می‌شود و چه شیر خود را به کودک می‌دهید (در طول روز شیر را داخل شیشه بدوشید و در یخچال بگذارید) همسرتان نیمه‌شب می‌تواند به شیرخوار شیر بدهد. وقتی کودک غذا می‌خورد و سیر به رختخواب می‌رود دلیلی برای بیدارشدنش وجود ندارد.

اگر او را در آغوش بگیرید و از رختخواب خارج کنید تا به او رسیدگی کنید یا خوراکی به او بدهید، فرا می‌گیرد که از این پس هر شب بیدار شود و گریه کند تا مورد توجه قرار بگیرد. گاهی اوقات در مرحله‌ای از رشد (دندان درآوردن) یا به خاطر بیماری، خواب شبانه کودک مختل می‌شود. اگر کودک نیمه‌های شب بیدار می‌شود با ماساژ دادن پشتش یا نوازش کردن دستش دوباره به خواب می‌رود و نیاز به اقدام دیگری نیست. اگر بیدارشدن کودک در نیمه شب به یک روال عادی تبدیل شده باید از کنترل گریه شبانه استفاده کنید. با این راه‌حل مشکل بیدارشدنش برطرف خواهد شد. در این شیوه باید اندکی پس از آغاز گریه کودک تامل کنید تا معنای گریه او را به خوبی درک کنید. اگر گریه او برای جلب توجه بود کمی صبر کنید، سپس بدون روشن کردن چراغ و حرف زدن و حتی بدون نگاه کردن به چشم‌های کودک، پشت یا شکمش را ماساژ دهید و با صدای ش‌ش‌ش او را آرام کنید. اگر یک ساعت، ۵ دقیقه و شاید هم دقایقی بعد فرزندتان دوباره بیدار شد و گریست دو برابر دفعه قبل صبر کنید و بعد به سراغش بروید و همان کارها را بکنید.

یادتان باشد گریه کودک برای جلب توجه شما اغلب منقطع و شبیه ونگ‌ونگ کردن است. بچه کمی صبر می‌کند تا شاید گریه‌اش به نتیجه برسد. این گریه با گریه مداوم همراه با جیغ‌های بلند یا گریه‌های آهسته و پر از ناله درد فرق می‌کند. در این حالت باید او را از رختخواب خارج کنید. اگر کودک درد دارد باید علت را مشخص و به پزشک مراجعه کنید.

دکتر محمدولی سهامی

روانپزشک کودک و خانواده