اگزما در زنان خانه‌دار

● بیماری ویژه زنان خانه
اگزمای زنان خانه‌دار در اکثر موارد، محدود به همان ناحیه تماس است و ندرتا به نواحی دیگر گسترش می‌یابد مگر این که شدت التهاب بسیار زیاد باشد یا این که …

بیماری ویژه زنان خانه

اگزمای زنان خانه‌دار در اکثر موارد، محدود به همان ناحیه تماس است و ندرتا به نواحی دیگر گسترش می‌یابد مگر این که شدت التهاب بسیار زیاد باشد یا این که التهاب مدت زمان زیادی طول کشیده باشد.البته این بیماری در اغلب موارد بی‌خطر است و اصلا نگران‌کننده نیست. هیچ ارتباطی با سرطان‌های پوستی ندارد و هیچ‌یک از اعضای داخلی بدن را هم درگیر نمی‌کند. به علاوه، این بیماری به هیچ عنوان مسری نیست و از شخصی به شخص دیگر منتقل نمی‌شود

اسم «درماتیت» لابد برایتان آشناست. درماتیت یعنی التهاب پوست. اما حتی اگر این اصطلاح اصلا به گوش‌تان نخورده باشد، حتما «اگزما» را شنیده‌اید. این دو اصطلاح (درماتیت و اگزما) زیاد به جای همدیگر به کار می‌روند و هر دو هم یک معنا دارند: تورم و التهاب پوستی.

«اگزمای تحریکی-‌تماسی» یکی از شایع‌ترین انواع اگزما است. وقتی که یک عامل تحریک کننده با پوست بدن تماس پیدا می‌کند، حساسیت و التهابی به وجود می‌آورد که معمولا با براق شدن، خارش و قرمزی پوست همراه است و ممکن است با ضخیم شدن پوست آن ناحیه و ایجاد ترک‌های کوچکی در آن منطقه نیز همراه شود. متخصصان پوست به این واکنش التهابی می‌گویند: «اگزمای تحریکی-‌تماسی.»

تقریبا ۷۵ درصد از اگزماهای تماسی از تماس با مواد تحریک‌کننده ناشی می‌شود. اگزماهای تماسی، انواع متعددی دارند و یکی از شایع‌ترین انواعشان هم همین نوعِ مورد بحث است: اگزمای خانم‌های خانه‌دار.

دست‌هایم پوسته پوسته و قرمزاند و شدیدا می‌خارند!

آب، صابون، شوینده‌ها و دیگر مواد تحریک‌کننده باعث از بین رفتن رطوبت و چربی سطح پوست می‌شوند. با از بین رفتن این سطح چرب، دو اتفاق می‌افتد. اول اینکه خود این مواد تحریک‌کننده‌، فرصت پیدا می‌کنند تا به لایه‌های عمقی‌تر پوست نفوذ کنند و آن را ملتهب سازند. دوم این که دیگر عواملی که پیش از این هم بر سطح پوست حاضر بودند اما توان تحریک و آزار پوست را نداشتند، حالا از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند و فرصت مزاحمت پیدا می‌کنند. مواد تحریک‌کننده آن‌قدر سریع سطح پوست را تخریب می‌کنند که معمولا پوست بدن حتی فرصت ترمیم هم پیدا نمی‌کند.

البته تماس گاه به گاه با این مواد، مشکل‌ساز نیست اما با استفاده مکرر از آنها، آثار تخریبیشان به مرور ظاهر می‌شود: ابتدا پوست خشک می‌شود، سپس پوسته پوسته می‌شود و ترک می‌خورد و بدین‌ترتیب تدریجا اگزما مراحل خود را طی می‌کند. آن بخش از پوست دست که بیشتر در معرض آب و تحریک‌کننده‌ها قرار می‌گیرد، به خصوص قسمت‌های نازک‌تر پوست، بیشتر درگیر این التهاب می‌شود. نوک انگشتان، ناحیه بین انگشتان و نیز پشت دست از جمله همین نواحی آسیب‌پذیر هستند. در موارد شدیدتر با قرمزی، پوسته پوسته شدن و کِبِره بستن پوست مواجه می شویم و حتی ممکن است کف دست هم درگیر شود. اگر پوست اطراف ناخن‌ها به اگزما دچار شود، خود ناخن‌ها هم به احتمال زیاد دچار تغییر شکل خواهند شد.

ناحیه درگیر این بیماری، معمولا براق‌تر از بقیه پوست است و البته ممکن است قرمزی، خارش، تاول‌های کوچک و پوسته‌ریزی نیز به آن اضافه شود. اصولا افتراق دادن این نوع درماتیت از انواع دیگر درماتیت، بسیار سخت است.

اگزما برای همه

آب، صابون، انواع پاک‌کننده‌ها، شوینده‌ها محلول‌های اسیدی و قلیایی و حلال‌های آلی همگی می‌توانند باعث تحریک شوند و پوست را به التهاب دچار کنند، به‌خصوص اگر وضعیت شغلی شخص طوری باشد که او را مجبور کند روزانه چندین نوبت، دست‌هایش را در معرض آب و این مواد تحریک‌کننده قرار بدهد.

پس تعجبی ندارد اگر بگوییم که اگزمای خانم‌های خانه‌دار فقط منحصر به خانم‌های خانه‌دار نیست، بلکه نوعی اگزمای شغلی است که گه‌گاه آرایشگران، پرسنل پزشکی، نظافت‌چی‌ها، آشپزها، ظرف‌شورها و شاغلان مشاغل مشابه را نیز مبتلا می‌کند. برای نمونه پرستاران، بهیاران و دیگر پرسنل پزشکی شاغل در آی.سی.یو را در نظر بگیرید. این افراد در طول هر شیفت خود مجبور می‌شوند بارها و بارها دست‌هایشان را با صابون و دیگر شوینده‌ها و حتی با مواد ضدعفونی‌کننده، شست و شو بدهند. طبیعی است که آنها هم در معرض این اگزما قرار می‌گیرند. اما نکته جالب در خصوص اگزما این است که اکثر مبتلایانش معمولا یک زمینه آلرژی داخلی هم دارند، یعنی آسیب‌پذیریشان نسبت به مواد تحریک‌کننده خارجی، بیشتر از حد معمول است.