شانه خوب چه نشانه ای دارد

پرسشی از دکتر پرویز طوسی متخصص پوست

تا همین چند سال پیش شانه و برس را که اغلب هم پلاستیکی بود، از خرازی و بقالی و حمام عمومی می‌خریدیم و از آن استفاده می‌کردیم ولی در این چند سال اخیر، تعدد جنس و مدل شانه‌ها و برس‌ها انتخاب را برای مصرف‌کنندگان مشکل کرده به نحوی که هنگام خرید آنها را سردرگم می‌کند...

در نامه‌های ارسالی و پیامک‌های خوانندگان، بسیاری خواسته بودند تا درباره شانه و برس بیشتر صحبت کنیم و از متخصصان درباره ویژگی‌های یک شانه و برس خوب بپرسیم. این موضوع بهانه‌ای شد تا با دکتر پرویز طوسی، متخصص پوست و استاد دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی در این مورد گفت‌وگو کنیم.

▪ چند ماه پیش هم گفت‌وگویی درباره انواع و اقسام شانه‌ها با شما انجام دادیم. در این مدت تماس‌های زیادی درباره ویژگی‌ها یا آسیب‌های احتمالی شانه‌ها و برس‌ها از سوی خوانندگان «سلامت» داشتیم که ترجیح دادیم این موضوع را نیز با شما مطرح کنیم. به‌عنوان اولین سوال اصلا شانه‌ای به‌عنوان شانه یا برس مضر داریم یا نه؟

جدا از بحث شانه‌ها و برس‌هایی که ویژگی‌های خاصی مانند ارسال امواج الکترومغناطیسی و لیزر کم‌توان و... دارند، مضر یا مفید بودن شانه‌ها و برس‌های معمولی بیشتر به ویژگی‌های فیزیکی آنها مربوط است و می‌توان به آنها پی برد.

▪ در مورد آن شانه و برس‌های خاص چطور؟

ابتدا باید دید تکنولوژی آنها تا چه حد مورد تایید مراجع علمی است که این کار قاعدتا نمی‌تواند به‌وسیله مردم و مصرف‌کنندگان پیگیری شود و به نظارت دستگاه‌های متولی سلامت نیاز دارد.

▪ ویژگی‌های فیزیکی شانه‌ها و برس‌های معمولی چیست؟

مهم‌ترین مساله‌ای که در این مورد مطرح می‌شود، حالت نوک دندانه‌ها در شانه و برس است. نوک دندانه‌های شانه نباید به شکلی باشد که باعث آسیب رساندن به بافت پوست سر شود. در حال حاضر اگر دقت کرده باشید خواهید دید که انتهای دندانه‌های شانه‌های باکیفیت، مدور طراحی می‌شود تا مصرف‌کننده را دچار آسیب نکند.

▪ فاصله استاندارد دندانه‌های شانه از هم چطور؟

در واقع استاندارد خاصی برای این موضوع وجود ندارد. فاصله مناسب دندانه‌های شانه و برس برای هر فرد بنا به تجربه به دست می‌آید. این فواصل باید به حدی باشد که هنگام شانه کردن، موها بین دندانه‌ها گیر نکند و کشیده نشود. به‌طورکلی این فاصله برای موهایی که حالت مجعد دارند، باید بیش از موهای لخت و صاف باشد که این اندازه هم به تدریج و با تجربه حاصل می‌شود.

▪ شانه‌های مورد استفاده مردان و زنان چه تفاوت‌هایی باهم دارند؟

به غیر از ظاهر و رنگ‌بندی، تفاوتی بین شانه و برس مردانه و زنانه وجود ندارد. در حقیقت این جنسیت افراد نیست که نوع شانه را تعیین می‌کند بلکه ویژگی‌های مربوط به جنس، حالت و طول موهاست که باعث این تفاوت‌ها می‌شود. مثلا در مردان به دلیل اینکه موها اغلب کوتاه است، بهتر است برس‌های با دندانه‌های کوتاه مورد استفاده قرار گیرد تا علاوه بر کاربرد آسان از تماس بیش از حد با بافت پوست سر جلوگیری شود. از طرف دیگر، کاربرد این برس‌ها‌ در زنان –که اغلب موهای بلندی دارند- چندان مطلوب نیست. حال اگر خانم‌ها موهای خود را به اندازه آقایان کوتاه کنند، آنها هم می‌توانند از همان برس‌های با دندانه کوتاه استفاده کنند.

▪ برای کودکان چطور؟ شانه و برس خاصی وجود دارد؟

معمولا شانه و برس کودکان، از نظر ابعاد کوچک‌تر است ولی ویژگی‌های دیگر این شانه‌ها و برس‌ها تفاوتی با هم ندارند. نکته مهم در شانه زدن موی کودکان، ملایمت در این کار است تا به دلیل نرم بودن بافت پوست آنها، آسیبی به کودکان وارد نشود.

▪ در توصیه‌های بهداشتی، مدام به این نکته اشاره می‌کنند که هر فرد باید یک شانه شخصی داشته باشد. آیا این کار لازم است؟

بله؛ به هرحال یکی از راه‌های انتقال عوامل عفونی همین شانه و برس است. فرد با انتخاب یک شانه به‌عنوان شانه اختصاصی، جلوی انتقال‌ عفونت‌های میکروبی و قارچی مختلف را می‌گیرد.

▪ در آرایشگاه‌ها و به‌خصوص آرایشگاه‌های زنانه که چند نوع برس برای همه استفاده می‌شود، چطور؟

این توصیه درباره مکان‌هایی مانند آرایشگاه‌ها هم جدی است و توصیه می‌شود که در این اماکن نیز حتی‌المقدور برای هر فرد از لوازم و مواد اختصاصی استفاده شود که البته در بسیاری از آرایشگاه‌ها این توصیه‌های بهداشتی جدی گرفته نمی‌شوند.

▪ در یک خانه که افراد همه از سلامت هم آگاه هستند هم این کار ضرورت دارد؟

اگر هر دو فرد از سلامت هم مطمئن باشند استفاده از شانه و برس مشترک بلامانع است ولی چطور می‌توان در مورد سلامت تا این حد مطمئن بود. در هر حال در محیط‌های ناشناس این کار ضرورت بیشتری پیدا می‌کند.

▪ توصیه پایانی؟

برای انتخاب یک شانه و برس مهم‌تر از زیبایی و شکل و ظاهر، کاربرد آن است. ویژگی‌هایی که می‌توان برای یک شانه خوب در نظر گرفت، این است که اولا موها را موقع شانه کردن نکشد، دندانه‌های با نوک مدور داشته باشد، قابل شستشو باشد، الکتریسیته ساکن ایجاد نکند و در نهایت اینکه شخصی باشد.

پیمان صفردوست