سه شنبه, ۲۰ شهریور, ۱۴۰۳ / 10 September, 2024
خلافت و مسئولیت انسان بر روی زمین
در دیدگاه اسلامی در مبنا بودن اصل خلافت و جانشینی انسان و ماموریت انسان ها به عمران و آبادانی زمین تردیدی وجود ندارد و انسان به عنوان جانشین و خلیفه خداوند در زمین تعیین شده است. در آیات متعددی قرآن بیان کرده است که انسان ها خلیفه خداوند در روی زمین هستند: "انّی جاعلٌ فی الارض خلیفهً" و در تعداد دیگری از آیات هدف از خلقت انسان و وظایفی را که آنها باید در روی زمین انجام دهند بیان گردیده است. "هو انشاکم من الارض و استعمرکم فیها". او خدایی است که شما را از خاک آفرید و برای عمارت و آباد ساختن زمین بر گماشت.
انسان ها در عمل در موارد زیادی بویژه در بخش تولید و عمران و آبادانی زمین وظیفه تحقق توحید افعالی خداوند را بر عهده دارند. هدف از آفرینش انسان و حیات او در روی زمین ایجاد جامعه ای ایده آل و سعادت تمام انسان هاست. آباد کردن و عمران زمین که در این آیه بیان شده زمانی اتفاق می افتد که انسان ها به وظایف و تکالیف خود در قبال همدیگر، رعایت احکام الهی و قوانین مذهبی عمل کنند و جهانی را ایجاد کنند که در آن هیچ جنگ و اختلافی بین انسان ها نباشد و زندگی آنها در صلح و آرامش سپری گردد.
خلافتی که انسان از سوی خداوند قبول کرده است و طبق آیات قرآن فرشتگان و دیگر موجودات به دلیل سنگینی این تکلیف الهی از قبول آن سر باز زدند، امانتی و مسئولیتی در نزد انسان است. انسان به سبب امانتی که قبول کرده است: "انّا عرضنا الامانه علی السّماوات و الارض.." طی حیات خود امکان رشد و ارتقای معنوی و کیفی و بایسته خود را به دست می آورد و به کمالات مورد نظر در خلقت خود دست می یابد. این انسان ها شایستگی دارند که وارث خداوند در زمین باشند و هر کس که در این مرحله رشد کیفی توفیق یابد از مسئولیت بیشتری برخوردار می شود.
در صفات وارثان زمین می فرماید: آنان که خدا را یاری می کنند کسانی هستند که اگر در روی زمین به آنها اقتدار و تمکین دهیم نماز به پا می دارند، زکات به مستحقانمی دهند. امر به معروف و نهی از منکر می کنند و بازگشت امور به سوی خداست. در بیان صفات انسان های خالص و مومن، نماز و زکات آورده شده است و کسانی هستند که بندگان خدا را به امر خیر دعوت کرده و از زشتی ها و بدی ها باز می دارند و در واقع آنها جانشینان واقعی خدا در زمین هستند.
علاوه بر این، انسان ها در برابر نعمت های بی شماری مورد سئوال واقع می شوند که خداوند در اختیارشان گذاشته است و موظفند از این نعمت ها برای رسیدن به کمال مطلوب استفاده کنند. مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر "نعمت" می فرماید: این مواهب در صورتی نعمت خواهند بود که در راه سعادت و نیکبختی مورد ستفاده واقع شوند و گرنه چیزی جز نقمت و بلا نخواهند بود.
از سوی دیگر، مسئولیت پذیری انسان مستلزم مسئولیت متقابل افراد جامعه نسبت به یکدیگر و طبیعت و جهان آفرینش است تا برنامه آفرینش عملی شود. از این اصل حاکمیت محبت متقابل، انصاف و مودت و بسط مکارم اخلاق در روابط اجتماعی نتیجه می شود. "انی ربی رحیم و دود".
و امام باقر (ع) می فرماید: هل الدین الا الحب. آیا دین چیزی جز محبت است؟ بر اساس سنت تکوینی، در نظام احسن آفرینش، محبت و انصاف متضمن بقای این نظام و دشمنی، قساوت و خودخواهی اموری ناپایدار و برهم زننده نظام و برنامه الهی تلقی می شوند. بنابراین، بنیان اقتصاد اسلامی به جای "خود خواهی" بر اساس "مسئولیت پذیری، محبت و اخلاق اجتماعی" استوار خواهد بود و جامعه ای ایجاد می گردد که در قرآن و احادیث رهبران دینی به آن اشاره شده است.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست