به نظرخودتان شما خوش اخلاقید

آدم خوشرو, آدمی است که با دیگران به گرمی و صمیمیت برخورد کند مثلاً در مصافحه,گرم برخورد کند و اخمو نباشد و چهره باز داشته باشد

در مضامین روایات سه علامت برای حسن خلق بیان شده است.اول: خوشرویی: آدم خوشرو، آدمی‌است که با دیگران به گرمی‌و صمیمیت برخورد کند مثلاً در مصافحه،گرم برخورد کند و اخمو نباشد و چهره باز داشته باشد. خداوند رحمت کند استاد ما مرحوم آیت ا... میرزا جواد آقای تهرانی ـ مفسر بزرگ قرآن کریم ـ را که نخستین بار ایشان ما را متوجه این روایت شریف کرد: «لاکلام قبل السلام» اوّل سلام، بعد کلام، اگر کسی با شما شروع به صحبت می‌کند و بدون سلام می‌پرسد: این چی می‌شود؟ فلان کار چی شد؟ شما به او سلام کن. او هم اگر آداب دینی را بداند، قبل از اینکه حرفی را آغاز کند،سلام می‌کند. مثلاً گوشی تلفن را که برمی‌دارید،سلام کنید،سلام جزو آداب است، دعای الهی است. وقتی کسی زنگ می‌زند قبل از هر کلامی‌بگویید: سلام علیکم. اوّل سلام، بعد کلام.دومین نشانه حسن خلق، حوصله است. حوصله شنیدن حرف دیگران را داشته باشیم، نه تنها حرف حق دیگران، بلکه حرف باطل دیگران،حرف زاید دیگران، بگذاریم حرفش را بزند. توی حرف دیگران نپریم و دهانش را نبندیم.آقا و خانم کارمند، ارباب رجوع میاد پیشتون بذارید حرفشو بزنه و شما هم سریع کارشو راه بندازید.خانم و آقای دکتر! چرا فکر می‌کنید حالا که دکتر شدید و متخصص، حق دارید به دیگران بی احترامی‌کنید؟! اجازه دهید بیمارتان دردش را بگوید، با حوصله گوش کنید تا تشخیص درست بدهید.علامت سوم که بسیار مهمّ است، تحمّل می‌باشد. تحمّل اذیت دیگران را داشته باشیم. اگر این خصلت را داشتیم.

معلوم است که حسن خلق داریم. تحمل اذیت دیگران ؛ یعنی دوست شما یا همکار شما خلف وعده کرده یا آدمی‌تندخویی است یا بداخلاق است یا حقّ شما را ضایع کرده، اگر بنا باشد که با کوچکترین لغزش دیگران، آدم عکس العمل نشان بدهد، دنیا، دنیای دعوا و جنگ می‌شود و با همه کس و همیشه باید دعوا کرد.حال اگر کسی به شما حرف تندی زد و شما هم جواب او را دادید، دعوا به همین جا ختم نمی‌شود و ادامه پیدا می‌کند؛ اما اگر شما تحمّل کردید و با اخلاق خوش گذشت کردید، همانجا تمام می‌شود، لذا باید گذشت کرد، در مقابل تندی دیگران، گذشت کنید.زندگی با گذشت، خیلی لذت بخشتر است تا زندگی با پرخاش و تندی و سر و صدا و دعوا.حسن خلق این است که با تحمل از خطا و اشتباه دیگران درگذریم. پیامبر اکرم (صلی الله و علیه وآله) می‌فرماید: شما همه را با پول نمی‌توانید به خودتان جذب کنید. با آنها خوش اخلاق باشید و با گذشت زندگی کنید. مثلاً چند نفر با هم همسفر می‌شوید، در سفر مسائلی پیش می‌آید.

مثلاًشما عجله دارید، دیگری عجله ندارد. خلق و خوی افراد در سفر خیلی عجیب است. در سفر باید تحمّل کنید، تحمّل ناهمواری ها و رفتار نامناسب همراهان جزو حسن خلق است، اگر در مقابل کسی که بداخلاق است، او را تحمّل کنیم و در مقابل یک خدمت هم به او بکنیم، دنیا بهشت و زندگی شیرین و لذت بخش می‌شود.خداوند درباره بهشت می‌فرماید: «و نزعنا ما فی قلوبهم من غلّ» در آنجا هیچ گونه کینه و سر و صدا و غصه ای و قول زور و… نیست، ما باید اینجا ـ در دنیا ـ اعمالمان را برای آنجا ـ آخرت ـ آماده کنیم.که «المومن یأکل بشهوة اهله و المنافق یأکل اهله بشهوته؛ مومن آنقدر اهل مدارا است که در خورد و خوراک، خودش را با اهل خانه هماهنگ می‌کند، دخالت بی مورد نمی‌کند بلکه مطابق سلیقه خانواده غذا می‌خورد؛ در حالی که منافق اهل و عیالش را وادار می‌کند که مطابق میل و سلیقه او غذا بخورند و با او هماهنگ بشوند».زندگی علی(علیه السلام) و فاطمه(سلام الله علیها) و نیز رابطه آنها، نمونه و سمبل مناسبی برای الگو گرفتن است. فضای زندگی حضرت علی (علیه السلام) و فاطمه زهرا(سلام الله علیها) بر اساس عطوفت و از خود گذشتگی شکل گرفته بود. حضرت علی درباره همسرش می‌فرماید: به خدا قسم تا هنگامی‌که زنده بود او را به خشم نیاوردم. او را به کاری که خوش نداشت وادار نکردم.درباره زن و اولاد، گفتنی زیاد است. هیچ کس جز خداوند مانع زورگویی انسان نیست، بعضی خانواده‌ها هستند که هر چه مرد بر سر زن بیاورد؛ مثلاً در خانه زور بگوید، فحش بدهد، دعوا کند، او را بزند، زن باید تحمل کند و به خاطر رضای خدا و حفظ آبرو گذشت و تحمل کند.

زن یک امتحان بزرگ الهی برای مومن است.یکی از نشانه های ایمان، حُسنِ سَمت است. سمت با «سین». لیکن صمت با صاد؛ یعنی سکوت، کم حرف زدن؛ولی سمت با «سین» یعنی رَویه، روش. حسن‌سمت، یعنی یکنواختی رفتار، انسان با دوستش و با بالا‌دستش خیلی خوش اخلاق، خاضع و خاشع است؛ ولی نسبت به زیردست خودش متکبر است. این آدم حسن سمت ندارد، با فرد پولدار گاهی بگو و بخند ـ شاید دو ساعت هم حوصله دارد ـ ولی با یک فردی که پول و مقام ندارد، حوصله صحبت کردن هم ندارد. بیرون خانه شاداب و خوشحال است، ولی داخل خانه اخمو و عبوس.اخم هایش با دوستانش و رفقایش باز است به خانه که می‌رود، اخم هایش درهم است. حوصله صحبت کردن با بچه‌های خودش را هم ندارد. آنها اصلاً اخلاق خوب او را نمی‌بینند. یکی از نشانه های ایمان این است که فرد با بزرگترها و با کوچکترها با بالا دست و زیر دست با دوست و اهل و عیال در بیرون از خانه و داخل خانه، اخلاق و رفتار یکنواخت داشته باشد. این خیلی نکته با اهمیتی است که انسان بتواند رفتارش را یکنواخت کند. حسن سمت یعنی یکنواختی رفتار.سعد بن معاذ یکی از اصحاب پیغمبر بود و خیلی به اسلام خدمت کرد.

در ماجرای بنی قریظه حضرت او را قاضی کرد و طرف مقابل عهد شکنی کرده بود. سعد گفت: اینها را نابود کنید! هنگامی‌که از دنیا رفت،پیامبر خدا(ص) در تشییع جنازه او شرکت کرد.گاهی جلوی جنازه و گاهی عقب جنازه را می‌گرفت. از حضرت سوال کردند:چرا در تشییع سعد این قدر تکریم کردید؟گفت:می‌بینم صف هایی از فرشتگان در تشییع جنازه سعد شرکت کرده اند. بعد پیامبر خودشان رفتند در قبر و سعد را با دست های مبارک گرفتند و داخل قبر گذاشتند و سنگ لحد را حضرت خودشان گذاشتند.از حضرت سوال کردند: سعد در دنیا چه کار کرده است که مستحق این همه تکریم است. شما، فرشتگان، جبرئیل همه در تشییع جنازه شرکت کردید ؟! حضرت اینجا یک جمله آموزنده فرمود: سعد یک عادتی داشت و آن این بود که زیاد «قل هو الله» می‌خواند، سوار بر مرکب، پیاده و در حالات گوناگون «قل هو اللّه» می‌خواند. سوره توحید توانست او را به این مقام برساند. مادر سعد گفت: خوشا به حال تو که به این مقام رسیدی! ناگهان پیغمبر گفت: صبر کن! گفت: الان سعد دچار فشار قبر شد. حضرت جمله عجیبی فرمود: سعد همه امورش منظم و خوب بود، الا اینکه در خانه با خانواده اش بداخلاق و بدرفتار و تندخو و کم حوصله بود. آن خلق بد تبدیل به فشار قبر شد.انسانی که در دنیا زبان گزنده دارد، در قبر تبدیل به مار و عقرب می‌شود. بنابراین مار و افعی و عذاب و آتش قبر و قیامت از رفتار و اخلاق خود آدمی‌است.

زهرا اجلال