ناخنم می شکند, دکتر

چرا ناخن ها می شکنند و برای استحکام آنها باید چه کار کرد

کلی به ناخن‌تان تقویت‌کننده می‌مالید؛ از روغن زیتون و آب‌لیمو گرفته تا انواع محصولات تجاری، ولی هنوز هم حسرت داشتن ناخن‌هایی بلند و محکم را دارید. فکر می‌کنید کجای کار می‌لنگد؟ آیا ممکن است کمبود کلسیم، ناخن‌هایتان را ضعیف کرده باشد؟...

شبکه شاخی کراتین ناخن توسط رشته‌هایی از یک ماده گوگردی به نام سیستئین به هم می‌پیوندند و همین ماده است که موجب سفتی و سختی ناخن می‌شود. بین ۱۰ تا ۳۰ درصد حجم ناخن را آب تشکیل می‌دهد و اگر این آب کمتر از این مقدار شود، شکنندگی ناخن بیشتر می‌شود. حدود ۵ درصد ناخن را چربی‌ها تشکیل می‌دهند. هر چه چربی ناخن کمتر شود قدرت نگهداری آب ناخن کمتر می‌شود و به همین میزان شکنندگی ناخن هم بیشتر می‌شود. چربی ناخن خانم‌ها در سنین یائسگی و بعد از آن کم می‌شود و به همین دلیل شکنندگی ناخن‌ها بیشتر می‌شود.

از لحاظ استحکام، گوگرد و شبکه شاخی کراتین از مهم‌ترین عوامل استحکام ناخن‌ها هستند. کلسیم حدود یک درصد حجم ناخن را تشکیل می‌دهد و در سفتی و سختی ناخن هیچ‌گونه دخالتی ندارد. پس هیچ‌گاه ناخن در اثر کمبود کلسیم نمی‌شکند. هر چه انعطاف‌پذیری ناخن کم شود، شکنندگی آن بیشتر می‌شود و چربی و آب از عمده‌ترین عوامل انعطاف‌پذیری ناخن‌ها هستند. بنابراین استفاده کردن از لاک‌پاک‌کن‌ها باعث شکنندگی ناخن‌ها می‌شود چون حین پاک کردن لاک، چربی و آب نیز از سطح ناخن پاک می‌شود. مواد شوینده‌ای که خانم‌ها در خانه استفاده می‌کنند فقط چربی را از سطح ناخن برمی‌دارند ولی باز هم با برداشتن چربی میزان شکنندگی ناخن را بالا می‌برند. ناخن‌ها به‌طور متوسط روزی ۱/۰ میلی‌متر رشد می‌کنند یعنی ۳ میلی‌متر در یک ماه.

رشد ناخن‌های پا، یک‌سوم ناخن‌های دست است. بیشترین رشد ناخن در سنین ۱۰ تا ۱۴ سالگی است و بعد از سن ۲۰ سالگی رشد آن کمتر می‌شود. شکنندگی ناخن‌ها پدیده متداولی است که در ۲۰ تا ۳۰ درصد افراد جامعه، مخصوصا خانم‌های ۴۰ تا ۵۰ ساله، اتفاق می‌افتد. این پدیده همین‌طور در اشخاصی که در محیط کار یا منزل با مواد شوینده زیاد سروکار دارند، شایع‌تر است.

● ۶ علت شکنندگی ناخن‌ها

برخی از رایج‌ترین دلایل ضعف و شکنندگی ناخن‌ها به قرار زیرند:

۱) آسیب‌های تکراری: کسی که هر روز با مواد شوینده و آب و صابون کار می‌کند یا کسی که از لاک و لاک‌پاک‌کن زیاد استفاده می‌کند به دلیل اینکه به‌طور روزانه این آسیب به ناخن وارد می‌شود باعث شکنندگی ناخن‌ها می‌شود.

۲) بلندی ناخن‌ها:بلندی ناخن‌ها هم ارتباط مستقیم با شکنندگی ناخن دارد. هر چه ناخن بلندتر باشد، شکنندگی آن بیشتر است و به کسانی که این مشکل را دارند توصیه می‌کنم که همیشه ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارند.

۳) شغل افراد: نجارها، کفاش‌ها، آهنگرها و پزشک‌ها چون از حلال‌ها استفاده می‌کنند معمولا شکنندگی ناخن را تجربه می‌کنند.

۴) لاک زدن و پاک کردن مداوم: لاک‌ باعث شکنندگی ناخن نمی‌شود ولی کسانی که با فاصله زمانی خیلی کم لاک خود را با استون پاک می‌کنند در معرض آسیب ناخن هستند چون استون ماده حلال است.

۵) سن و سال: سن و سال هم ارتباط مستقیم با شکنندگی ناخن دارد. هر چه سن بالاتر و فرد مسن‌تر باشد شکنندگی ناخن بیشتر می‌شود. در خانم‌ها چون ناخن آنها نازک‌تر است شکنندگی ناخن‌ها بیشتر است.

۶) بیماری‌های پوستی: بعضی بیماری‌های پوستی هم موجب شکنندگی ناخن می‌شوند. کسانی که مشکل خشکی پوست دارند شکنندگی ناخن هم دارند همچنین کسانی که دچار کم‌کاری تیرویید هستند یا کسانی که کمبودهای تغذیه‌‌‌ای دارند مخصوصا کسانی که دچار کمبود آهن هستند یا ویتامین‌های A، B، C، D و E را کمتر دارند در معرض شکنندگی ناخن هستند.

● ۶ فرمان برای استحکام ناخن‌ها

همه افراد، مخصوصا خانم‌ها، باید به این نکات توجه کنند تا بتوانند ناخن‌هایی زیبا و سالم داشته باشند:

۱) ناخن‌های خود را بلند نگه ندارند و اگر ناخن‌های خود را به صورت چهارگوش بچینند معمولا شکنندگی آنها کمتر می‌شود.

۲) از عوامل شکنندگی ناخن مانند تماس مستقیم با شوینده‌ها پرهیز کنند و با دستکش کار کنند به‌طوری که ابتدا دستکش نخی و روی آن دستکش پلاستیکی بپوشند.

۳) از حضور بیش از حد در محیط‌های سرد پرهیز کنند.

۴) ناخن‌ها را چرب و مرطوب نگه دارند. توصیه ما این است که از روغن‌هایی که اساس گیاهی دارند استفاده کنند مانند روغن زیتون. هر روز بعد از اینکه دست‌ها را می‌شویید یک یا دو لایه از این روغن‌ها را به ناخن‌ها بمالید.

۵) کِرِم‌های نرم‌کننده هم برای جلوگیری از شکنندگی ناخن‌ها موثر است. هر چه تعداد دفعات چرب کردن ناخن‌ها در روز بیشتر باشد به همان مقدار شکنندگی ناخن‌ها کمتر می‌شود.

۶) خانم‌هایی که لاک می‌زنند اگر هرچه دیرتر لاک را پاک کنند شکنندگی ناخن‌ها کمتر می‌شود. این به این معنی است که خود لاک به تنهایی آسیبی به ناخن وارد نمی‌کند.

دکتر عباس راثی

متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران