درمان خوابگردی

خواب یکی از مهم ترین فرآیندهایی است که به آرامش و بازیابی انرژی کمک می کند و به صورت طبیعی در همه افراد اتفاق می افتد و البته با اختلالاتی نیز روبه رو می شود

خواب یکی از مهم‌ترین فرآیندهایی است که به آرامش و بازیابی انرژی کمک می‌کند و به صورت طبیعی در همه افراد اتفاق می‌افتد و البته با اختلالاتی نیز روبه‌رو می‌شود.

خوابگردی یکی از مشکلاتی است که معمولا در ساعات اولیه خواب بروز می‌کند و تقریبا ۱۰ تا ۳۰ درصد کودکان معمولا یک دوره از آن را تجربه می‌کنند و در بزرگسالان یک تا هفت درصد وجود دارد.

این اختلال در پسران شایع تر است و بیشتر در سن چهار تا هشت سالگی اولین بروز به چشم می‌خورد و اوج آن ۱۲ سالگی است و پیش‌بینی می‌شود که تا ۱۵ سالگی علائم آن خودبه‌خود از بین برود. خوابگرد از جا بلند شده و از رختخواب بیرون می‌رود و قدم می‌زند.

اگر فرد خوابگرد را در خلال خواب بیدار کنند، دوباره به رختخواب می‌رود. نگاه فرد خوابگرد ثابت و بی‌روح است و معمولا چشم‌های او باز هستند و اطرافیان تصور می‌کنند که بیدار است.

بعضی از آنها از پله‌ها بالا می‌روند و گاهی اعمال کم و بیش پیچیده‌تری را انجام می‌دهند. اتفاقات و حوادث خاص، اضطراب و رشد نیافتگی دستگاه‌های عصبی و اندامی جزو علل اصلی این اختلال است، گاهی خوابگردی با وحشت‌زدگی نیز همراه می‌شود و در این مواقع اصولا والدین اقدام به بیدار کردن فرزند خود می‌کنند و ممکن است که موجب پرخاشگری او بشوند.

معمولا خوابگردی در خانواده‌ها سابقه داشته و احتمال این که دیگر اعضای خانواده نیز دوره‌هایی از خوابگردی را تجربه کرده باشند، وجود دارد. برای تشخیص این اختلال باید این علائم در فرد وجود داشته باشد:

ـ دوره‌های مکرر بیرون آمدن از رختخواب و راه‌رفتن که معمولا در ثلث اول یک دوره خواب پدیده می‌آید.

ـ در حین خوابگردی شخص چهره‌ای بدون احساس و چشم‌هایی خیره دارد و نسبت به اقدام دیگران برای مکالمه با او نسبتا بی‌تفاوت است و به دشواری می‌توان او را بیدار کرد.

ـ پس از بیداری، شخص نسبت به دوره اختلال و رفتارهایی که انجام داده دچار فراموشی است.

ـ چند دقیقه پس از بیداری، رفتار و فعالیت روانی شخص مشکلی ندارد، البته ممکن است که ابتدا به صورت زمان کوتاه و خفیفی دچار گیجی و فراموشی باشد.

ـ خوابگردی موجب ناراحتی و تخریب در عملکرد اجتماعی، تحصیلی و شغلی یا دیگر زمینه‌های مهم می‌شود.

با توجه به این که هم عوامل زیستی و هم عوامل روانشناختی جزو علل اصلی بروز این اختلال است درمان‌ها نیز در همین جهت صورت می‌گیرد. اولین گام دارودرمانی و مشاوره با روانپزشک است.

گام دوم مشاوره با مراقبین فرد خوابگرد است که باید آموزش ببینند که چگونه با فرد خوابگرد رفتار کنند.

لازم است تا نظارت داشته باشند، زیرا ممکن است خوابگرد اعمال و رفتارهای خطرناکی مانند رد شدن از پنجره یا افتادن در اشیا و... را انجام دهد که می‌تواند خطرساز باشد که در این صورت با مواظبت صحیح و بدون توسل به زور می‌توان از خطر احتمالی جلوگیری کرد بنابراین شناسایی نوع رفتار خوابگرد اهمیت دارد.

در گام سوم، اقدامات در مورد خود فرد صورت می‌گیرد که با توجه به سن ابتلا متفاوت است و روان‌شناس می‌تواند اضطراب‌های فرد را با روانکاوی شناسایی کرده و به خوابگرد کمک کند تا تخلیه روانی در او اتفاق بیفتد.

دکتر مهرنوش دارینی

روان‌شناس و مشاور