سینما در تهران قدیم

سفر مظـفرالدین شاه به پاریس باعث آشنایی او با سینما شد و ورود اولیـن دستـگاه سیـنـماتـوگراف به ایران در سال ۱۲۷۹ هـجری خـورشیـدی توسط مظـفرالدین‌شاه سر آغـازی برای سیـنـمای …

سفر مظـفرالدین شاه به پاریس باعث آشنایی او با سینما شد و ورود اولیـن دستـگاه سیـنـماتـوگراف به ایران در سال ۱۲۷۹ هـجری خـورشیـدی توسط مظـفرالدین‌شاه سر آغـازی برای سیـنـمای ایران به حساب می‌آید، هـر چـند ساخـت اولین سالن سـیـنمای عـمومی در ایران و در تهران تا سال ۱۲۹۱ اتـفاق نـیـفـتاد. تا سال ۱۳۰۸ هـیچ فـیلم ایرانی ساخته نـشد و اندک سیـنـماهای تاسیـس شده به نمایش فـیلم‌های غـربی که در مواردی زیـرنویـس فارسی داشتـند، می‌پرداخـتـند. اولـین فـیلم بلـند سیـنـمایی ایران به نام «آبی و رابی» در سال ۱۳۰۸ توسط آوانس اوگانـیانس، با فـیلمبرداری خان بابا معـتـضدی ساخته شد و در دی ماه سال ۱۳۰۹ هجری شمسی، اولین فیلم کاملا ایرانی در تهران به نمایش درآمد.

اوگانـیانس اولین کسی بود که مدرسه‌ای برای تربیت آرتیست در ایران تاسیس و برای ساختن اولین فیلمش نیز از شاگردان همین مدرسه استفاده کرد. هنرپیشگان اولین فیلم «آبی و رابی» که یک فیلم کمدی بود عبارت بودند از محمد ضرابی و غلامعلی سهرابی که یکی نقش فرد کوتاه قد و دیگری نقش فرد بلند قد را بازی می‌کرد. طی فیلم حوادث غیر‌مترقبه و جالب و خنده‌داری برای این دو به وجود می‌آمد. این فیلم برای اولین بار در سینما مایاک تهران به نمایش درآمد و طبق روایتی می‌گویند در یک حادثه آتش‌سوزی در این سینما فیلم «آبی و رابی» نیز از بین رفته است.

پس از فیلم «آبی و رابی»، اوگانـیانس کار ساخت دومین فیلم خود به نام «حاجی آقا آکتور سینما می‌شود» را شروع کرد و این فیلم پس از طی مراحل تولید در اواخر سال ۱۳۱۲ هجری شمسی، آماده نمایش شد ولی در همین زمان ،تب اولین فیلم ناطق فارسی همه‌گیر می‌شود و این نمایش، گرچه جزو اولین فیلم‌های ایرانی بود، توفیقی برای سازندگانش نداشت و تا حدودی نیز باعث ورشکستگی آنان نیز شد.

در سال ۱۳۱۱ شمسی اولین فـیلم ناطـق ایرانی به نام «دخـتر لر» توسط «عـبدالحـسین سـپـنـتا» در بمبئی ساخـته شد. استـقـبالی که از این فـیلم شد، مقـدمات ساخت چـند فـیلم ایرانی دیگر را فراهـم کرد. تغـیـیر جو سیاسی کشور طی سال‌های ۱۳۱۵ تا ۱۳۲۷ و اعـمال سانسور شدید و مواجهـه با جـنگ جهـانی دوم فعـالیـت سیـنمای نوپای ایران را با رکود مواجـه ساخت. هـر چـند نـباید از نظـر دور داشت که تا این دوره هـنوز سـیـنما در ایران جـنبه عـمومی نـیافـته بود و استـفاده از معـدود سیـنماهای موجود در تهـران و شهـرهای بزرگ، مخـتص اشراف و اقشار خاصی از جامعـه بود.