روابط عمومی های ایران پویا نیستند

یكی از عواملی كه در سرنوشت هر مؤسسه , گروه و فرد اهمیت و ارزش اساسی دارد و آنها را در نیل به هدف ها یاری می دهد; كیفیت رابطه آنها با افراد و مؤسسات و همچنین با افكار عمومی جامعه ای است كه با آنها سروكار دارند و در آن به فعالیت مشغولند

یكی‌ از عواملی‌ كه‌ در سرنوشت‌ هر مؤسسه‌، گروه‌ و فرد اهمیت‌ و ارزش‌ اساسی‌ دارد و آنها را در نیل ‌به‌ هدف‌ها یاری‌ می‌دهد; كیفیت‌ رابطه‌ آنها با افراد و مؤسسات‌ و همچنین‌ با افكار عمومی‌ جامعه‌ای است‌ كه‌ با آنها سروكار دارند ‌ و در آن‌ به‌ فعالیت‌ مشغولند. هر اندازه‌ این‌ ارتباط به‌ شكل‌ مؤثری‌ گسترش‌ یافته‌ باشد، به‌ همان‌ اندازه‌ آن‌ فرد، گروه‌ و مؤسسه‌ در دستیابی‌ به‌ اهداف‌ خود موفق‌تر است. اكنون‌ به‌ عنوان‌ یك‌ اصل‌ اساسی‌ در مدیریت‌ پذیرفته‌ شده‌ كه‌ افراد و مؤسسات‌ برای ‌رسیدن‌ هرچه‌ بهتر و راحت‌تر به‌ مقاصدخود نیازمند ‌حسن‌ رابطه‌ و درك‌ متقابل‌ و توسعه‌ تفاهم‌ با یكدیگر و عموم‌ مردم‌ می‌باشند. سازمان‌ ها و مؤسسات‌ به‌ دلایل‌ فوق‌، در تشكیلات‌ خود اقدام‌ به‌ تأسیس‌ دفتر، واحد یا بخشی‌ تحت‌ عنوان‌ روابط عمومی‌ نموده‌اند تا از طریق‌ آن‌ ارتباط مفید و مؤثر را با افراد داخل‌ و خارج‌ سازمان‌ برقرار نمایند و با آگاه‌ كردن‌، تشویق‌ و ترغیب‌ آنان‌، سریع تر، راحت‌تر و با هزینه‌ كمتر به اهداف خود جامه‌ عمل‌ بپوشانند. دست‌ اندركاران‌ چنین‌ دفاتری‌ همه‌ روزه‌ در تلاشند تا با استفاده‌ از تكنیك‌ها و تخصص‌ها، به‌ گسترش‌ تفاهم‌ و ارتباط مؤثر بپردازند. ولی آیا روابط عمومی ها به درستی به وظایف خود عمل می كنند و در واقع روابط عمومی پویا هستند؟

برات اله صمدی راد، مدرس دانشگاه و روزنامه نگار می گوید: دخالت مدیران ارشد سازمان ها، در اصول و اجرای كار روابط عمومی ها غیر قابل انكار است كه این امر باعث ایجاد مشكل در روند كار، فاصله گرفتن با اهداف روابط عمومی ها و عدم پویایی می شود.

ـ به نظر شما یك روابط عمومی پویا باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟

روابط عمومی پویا به روابط عمومی گفته می شود كه علاوه بر شرح وظایفی كه به عهده اش قرار داده اند بتواند در تصمیم گیری مدیران ارشد سازمان خود مثمرثمر باشد. یعنی تصمیم سازی كند و در تصمیم گیری مدیران نقش داشته باشد. كارگزاران روابط عمومی پویا باید به علوم روز، جدیدترین ابزارهای اطلاع رسانی و جدیدترین تئوری های روابط عمومی واقف باشند. در حقیقت روابط عمومی های پویا امروز به سمت روابط عمومی نوین و ارتباطات روز می روند تا بتوانند مفاهیم روابط عمومی را در رویكردی جدید به افكار عمومی عرضه كنند.

از همه مهمتر اینكه روابط عمومی پویا همیشه جلوتر از افكار عمومی حركت می كند یعنی پیش بینی می كند كه افكار عمومی در آینده ممكن است چه نیازها و انتظاراتی داشته باشد، چه درخواست هایی داشته باشد، و لذا همیشه باید چندگام جلوتر از افكار عمومی، جلوتر از توقعات و انتظارات عمومی و جلوتر از ایده ها و برنامه های سازمانی خود حركت كند و بتواند از دستاوردهای جدید روابط عمومی و ارتباطات كه در كل دنیا در حال تغییر و تحول است بهره جسته و به آنها توجه داشته باشد.

ـ با توجه به تعریف و ویژگی هایی كه از یك روابط عمومی پویا بر شمردید روابط عمومی ها در حال حاضر به چه میزان از این ویژگی ها برخوردارند و اصولاً ما چیزی تحت عنوان روابط عمومی پویا داریم ؟

به نظر من نه تنها در ایران، حتی دردیگر كشورهای دنیا هنوز دانش ارتباطات و دانش روابط عمومی آن طور كه باید و شاید جایگاه واقعی خود را پیدا نكرده ی است ؟

به نظر می رسد در كشورهای توسعه یافته روابط عمومی ها بیشتر به سمت بازاریابی، تبلیغات تجاری و ... پیش می روند. آن مفهوم روابط عمومی كه در ذهن ماست و مبتنی بر ارتباطات مردمی، تكریم ارباب رجوع و اینهاست همه اینها در قالب و مفاهیم دیگری در كشورهای دیگر دارد انجام می شود و در عین حال دانش تئوریك ارتباطات و روابط عمومی نه تنها در ایران كه در دنیا هم خیلی روشن نیست. و یا حداقل رویكردش رویكرد خیلی مشخصی نیست.

البته امروز آمریكا در علم ارتباطات پیشرو است و بزرگان ارتباطات و روابط عمومی هم اكنون در كشور آمریكا هستند و دانش نوین كاربردی و مدرن روابط عمومی و ارتباطات از آمریكا به جهان تئوریزه می شود. با این حال روابط عمومی یك دانش جدید است و در ایران هم تازه دارد حركت می كند و شكل می گیرد و خودش را نشان می دهد لذا نمی توانیم بگوئیم كه در ایران كدام روابط عمومی پویاست و كدام سازمان یك روابط عمومی پویا دارد.

در عین حال تحولات خیلی خوبی در جامعه اتفاق افتاده، ما یك حركت رو به جلو و روبه رشدی را آغاز كرده ایم و این جشنواره ها و كنفرانس های روابط عمومی كه دوستان ما برگزار می كنند می تواند ارتباطات قوی را بین كشور ما و سایر كشورها برقرار كند و تعاملات و تبادلات خوبی را فراهم سازد. روابط عمومی در كشور ما دارد پا می گیرد و حتی آقای جیمزگرانیگ و دوستانی كه از كشورهای مختلف جهان در كنفرانس های روابط عمومی ایران شركت كرده بودند خیلی ابراز امیدواری و اظهار خوشحالی می كردند از این كه ایران دارد جایگاه خود را باز می كند و مراحل خوبی را طی كرده است لذا ما به سمت پویایی پیش می رویم ولی نمی توانیم بگوئیم كه ما یك روابط عمومی پویا هستیم و یا كشور ما دارای روابط عمومی های پویا است.

ـ چرا روابط عمومی های كشورمان این فضا را ایجاد نكرده اند كه مشتریان آگاهی بیشتری از حقوق خود داشته باشند و بتوانند براساس این حقوق با سازمان های مربوطه ارتباط برقرار كنند. اشكال كار در كجاست؟

یك بخشی از این مسئله برمی گردد به آن ذهنیتی كه مدیران یا كارشناسان روابط عمومی دارند. یعنی فكر می كنند همان كاری را كه دارند انجام می دهند همان پیش بینی كه خودشان راجع به مردم و مخاطبین خود دارند می تواند درست باشد، در حالی كه ممكن است رویكرد مشتریان و مخاطبین چیزهای دیگری باشد. الان ممكن است كه شما بتوانید ابزارهای مختلفی را در اختیار مخاطبین خود قرار بدهید كه آنها راحت تر بتوانند با شما ارتباط برقرار كنند كما این كه این اتفاق هنوز به طور واقعی رخ نداده است در خیلی جاها شما باید از تمام سلیقه های مختلف ( پیر ، جوان ، بزرگ ، كوچك و ... ) و از تمام طبقه های اجتماعی ( فقیر و ثروتمند ، با سواد و بی سواد و ... )، تمام ذهنیت های مشتریان و مخاطبین خود را دریافت كنید یعنی شرایطی را ایجاد كنیم كه حتی افراد بی سواد, اگر می خواهند از خدمات شما بهره مند شوند و راضی نیستند، بتوانند بطور شفاهی یا بصورت تلفنی و از طرق مختلف با شما ارتباط برقرار كنند تا آن بالاترین سطوح سواد و طبقه اجتماعی كه بتواند با اینترنت با شما ارتباط برقرار كند. همه این شرایط را باید مهیا كرده و در اختیارشان قرار داد. اینكه ما بعنوان مجریان روابط عمومی و كارشناسان روابط عمومی بجای مردم تصمیم گیری می كنیم اگر این تصمیم بر مبنای واقعیت های اجتماعی جامعه ما نباشد هیچ وقت موفق نخواهد شد.

بنابراین برای اینكه بتوان یك شركت پویا داشته و در پی آن یك روابط عمومی پویا داشت، باید بتوان نقطه نظرات مردمی را بعنوان سرمایه های ارزشمند در نظر گرفت حتی دو نفر كارشناس را دم درب ورودی در اتاقی قرار دهیم كه مردم بتوانند مراجعه حضوری داشته باشند و شفاهی صحبت كنند. آنها می خواهند آدم ها و موجودات زنده ای را ببینند كه احساس دارند مشكلات آنها را درك كنند در حقیقت با آنها ارتباط كلامی برقرار می كنند و یا ارتباطات غیركلامی آنها را درك می كنند و متوجه می شوند لذا پیام گیر و تلفن گویا ممكن است وسیله مناسبی برای آنها نباشد و ما باید این شرایط را برای شان ایجاد كنیم نه اینكه بگوییم حالا كه عصر الكترونیك و عصر دیجیتال است دیگر نیازی به این شیوه ها نیست. بله همه اینها باید باشد ولی آن مراحل ابتدایی هم كه مشتری های خاص و آدم های خاص خود را دارد باید آنها را هم در نظر بگیریم كه خود همین باعث توزیع عادلانه امكانات روابط عمومی ها در بین آحاد مردم می شود.

ـ به نظر می رسد علت عدم برقراری ارتباط خوب بین ارباب رجوع و روابط عمومی در سازمان ها، به عدم وجود نیروی انسانی متخصص روابط عمومی بر می گردد، چه باید كرد كه این نقص و مشكل را برطرف كنیم ؟

اتفاقاً به مورد خوبی اشاره كردید و بحثی بود كه شخصاً علاقمند بودم كه اینجا مطرح كنم، ببینید یك بخش به نظام های آموزشی كشور بر می گردد. شما اگر نگاه كنید می بینید كه رشته های روابط عمومی و روزنامه نگاری در كشورمان آن چنان كه باید و شاید پویا و به روز نیست و افرادی كه از این دانشگاه ها فارغ التحصیل می شوند متاسفانه بعد از اینكه مدرك تحصیلی شان را دریافت می كنند تازه به بازار كار می آیند و می خواهند كار را یاد بگیرند و این خیلی بد است یعنی كسی كه در دانشگاه تحصیل می كند باید تئوری های روابط عمومی و ارتباطات را بداند و وقتی وارد بازار كار شد بتواند آنها را اجرا كند در حالی كه این طور نیست.

چرا می گویند روابط عمومی هنرهشتم است به خاطر این كه شما باید روان شناسی، روزنامه نگاری، انتشارات و حتی علوم سیاسی را بدانید، نظام ها و گروه های مختلف جامعه را بشناسید و به آنها واقف باشید، دارای اطلاعات عمومی قوی باشید. اینها متأسفانه در دانشگاه ها برآورده نمی شود علت آن این است دوستانی كه در دانشگاه روزنامه نگاری درس می دهند خودشان هنوز یك خبر تهیه نكرده اند.

یكی دیگر همان بحث مدیران سازمان ها و مسئولان ارشد سازمان ها است كه روابط عمومی را به عنوان یك واحد تشریفاتی به طور اخص می دانند و یك واحد اضافی و تجملاتی می دانند البته در همه جاها اینطور نیست ولی اكثریت به این صورت است و معمولاً مدیران روابط عمومی را افرادی قرار می دهند كه فقط مطیع باشند و آدم های خودشان باشند كه هرچه می گویند بله قربان گو باشند در حالی كه روابط عمومی امروز یك روابط عمومی بله قربان گو نیست. ما اتفاقاً همیشه باید طرف مردم باشیم یعنی ما نماینده مردم در سازمان هستیم بنابراین مدیر ارشد یك سازمان حق ندارد برای یك روابط عمومی تعیین تكلیف كند كه آن چیزی كه من می گویم باید انجام شود بلكه آنچه را كه مردم می گویند ما باید به مدیر ارشد دیكته كنیم و ایشان بر مبنای درخواست های مردم تصمیم گیری كند به خاطر همین است كه می بینید در حالی كه یك مدیر روابط عمومی باید به آن هنرها و حرفه ها و علومی كه خدمت تان عرض كردم احاطه داشته باشد، ندارد و لذا می بینیم فردی كه رشته ای كاملاً بی ارتباط با روابط عمومی را خوانده بعنوان مدیر روابط عمومی مشغول به كار می شود.

---