کنوانسیونی جهانی برای دفاع از حقوق کودک

مهم ترین پیمان جهانی در ارتباط با حقوق کودکان, سال ۱۹۸۹ میلادی به تصویب رسید که کشور ما نیز سال ۱۳۷۲ شمسی به این معاهده بین المللی پیوست

مهم‌ترین پیمان جهانی در ارتباط با حقوق کودکان، سال ۱۹۸۹ میلادی به تصویب رسید که کشور ما نیز سال ۱۳۷۲ شمسی به این معاهده بین‌المللی پیوست.

اگرچه پذیرش کنوانسیون بین المللی حقوق کودکان در کشورها به منزله رعایت کامل حقوق کودکان نیست و مثلا شاهد هستیم در برخی کشورهای عضو این کنوانسیون، نقض حقوق کودکان جدی گرفته نمی شود، اما پذیرش این پیمان نامه جهانی را می توان گام بلندی برای احقاق حقوق کودکان در سراسر دنیا به حساب آورد.

هم اکنون بیش از ۱۹۳ کشور جهان به این کنوانسیون بین المللی پیوسته اند و از این نظر می توان این پیمان نامه جهانی را در زمره پیمان نامه های قابل قبول در اغلب کشورها به حساب آورد که توانسته است اجماع جهانی را به دنبال داشته باشد. از منظر این کنوانسیون جهانی، کودک کسی است که ۱۸ سالگی را تمام نکرده باشد.

مهم ترین مفاد این کنوانسیون ۵۴ ماده ای را می توان در چند بخش کلی تقسیم کرد که یکی از مهم ترین موارد آن، نفی تبعیض بین کودکان یک سرزمین است، به گونه ای که بر اساس ماده این پیمان نامه، هیچ کودکی نباید به دلیل رنگین پوست بودن، معلولیت، زندگی در شهرهای کوچک یا خاستگاه قومی اش مورد تبعیض قرار بگیرد و باید از همان حقوقی برخوردار باشد که دیگر کودکان آن کشور برخوردارند.

ماده ۳ این کنوانسیون به مصالح کودک اشاره دارد و تاکید می کند در سیاستگذاری ها و تصمیم گیری ها باید مصالح و منافع کودک مورد توجه قرار بگیرد؛ به طور مثال، اگر قرار است قانونی ملی در کشوری وضع شود، باید در تدوین این قانون به حقوق کودک هم توجه شود یا حداقل قانون وضع شده در آن کشور با حقوق کودکان در تعارض نباشد.

در ماده ۴ این کنوانسیون به وظایف دولت ها برای رعایت هر چه بیشتر حقوق کودکان اشاره شده و ماده ۵ این پیمان نامه هم درباره نظارت بر رفتار والدین نسبت به رعایت حقوق کودکانشان سخن می گوید.

شاید بتوان ماده ۶ این قانون را از بدیهی ترین موارد این کنوانسیون دانست که البته حتی گاه این حقوق بدیهی هم از کودک سلب می شود. براساس ماده ۶ این کنوانسیون، دولت ها موظفند برای ادامه حیات کودکان تلاش و با عوامل مرگ کودک مقابله کنند.

در ماده ۷ این کنوانسیون نیز بصراحت ذکر شده است هر کودکی حق دارد در بدو تولد، ملیت و هویت داشته باشد.

همچنین ماده ۸ این پیمان نامه عنوان می کند کودک حق دارد هویت و تابعیت خود را حفظ کند و مثلا هیچ کسی حق ندارد به اجبار، نام خانوادگی خود را به یک کودک بی سرپرست تحمیل کند.

حفظ حقوق کودک هنگام طلاق والدین، رعایت حقوق کودک مبنی بر زندگی با خانواده، مبارزه با قاچاق کودک به سایر کشورها، آزادی ابراز عقیده کودکان در جامعه و دادگاه ها، دسترسی آزاد به اطلاعات، آزادی مذهب، آزادی تشکیل گروه، رعایت حریم شخصی کودک، حمایت از کودکان در برابر انواع خشونت ها از دیگر موارد مهم ذکر شده در این کنوانسیون جهانی است.

سال ۲۰۰۰ میلادی نیز دو پروتکل اختیاری به این کنوانسیون جهانی اضافه شد که براساس آن، کشورهای پذیرنده این پروتکل ها موافقت کردند با هر گونه سوءاستفاده جنسی و نظامی از کودک مبارزه کنند و اجازه ندهند کودک به ابزاری برای منافع نامشروع برخی بزرگسالان تبدیل شود.

امین جلالوند