علت خارش بدن

یکی از شایع‌ترین مراجعات به پزشکان متخصص پوست در فصول گرم بهار و تابستان، بروز خارش شدید در نواحی پشت دست‌ها، ساعد و گاهی صورت است. مبتلایان معمولا به همراه خارش در پشت دست …

یکی از شایع‌ترین مراجعات به پزشکان متخصص پوست در فصول گرم بهار و تابستان، بروز خارش شدید در نواحی پشت دست‌ها، ساعد و گاهی صورت است. مبتلایان معمولا به همراه خارش در پشت دست و ساعد از قرمزی و بروز جوش‌ها و برجستگی‌های پوستی کوچکی شاکی هستند که به مرور زمان در طول شب یا در محیط خنک از شدت آن کاسته می‌شود. اگر چه دانستن عوامل محیطی خارش‌زا ضروری است، اما باید دانست که مهم‌ترین علت خارش در این فصل با شرح حالی که بیان شد به علت تابش نور خورشید به پشت دست‌ها و ساعد است.

ممکن است ۲ سوال مهم مطرح شود؛ اول آن که مگر در زمستان و پاییز نور خورشید وجود ندارد؟ و دوم آن که چرا پشت دست و ساعد بیش از صورت دچار خارش می‌شود، در حالی که صورت بیشتر از سایر نقاط بدن در معرض نور خورشید قرار دارد. در پاسخ به سوال اول باید گفت: افزایش طول روز و شدت نور خورشید در فصل بهار و تابستان، مهم‌ترین علت بروز خارش است، این به آن معنی است که پوست بدن ما در این فصول، طول موج‌های بیشتری از نور آفتاب (امواج آ و بی) را دریافت می‌کند.

پاسخ سوال دوم هم این است که هر منطقه‌ای از بدن که در فصل زمستان و پاییز کمتر در معرض تابش نور بوده یا کاملا پوشیده بوده‌اند و اکنون (بهار یا تابستان) بنا به دلایلی براحتی در معرض نور قرار دارد، می‌تواند بیش از هر عضو دیگر دچار خارش شود. به عنوان مثال در فصل زمستان ما معمولا لباس آستین بلند به تن می‌کنیم، در حالی که در فصل بهار تمایل به پوشیدن لباس‌های آستین کوتاه داریم، بنابراین باید بدانیم ساعدها و دست‌هایمان که معمولا در فصل زمستان و پاییز پوشیده و حتی محروم از تابش نور ضعیف خورشید در فصول سرد بوده‌اند، اکنون ناگهان با روزهای بلند و گرم در معرض تابش نور قوی خورشید هستند که انتظار آن حد تابش و گرما را نداشته‌اند و به همین خاطر ممکن است شدت میزان خارش، در صورت کمتر از دست‌ها و ساعد باشد، زیرا طی فصول سرد صورت در تماس مستمر با نور خورشید ضعیف بوده و به اصطلاح به نور آفتاب عادت کرده و مقاومت مختصر داشته است. گاهی بعضی از بیماران از خارش شدید در گوش‌ها و گردن در فصل گرم شاکی هستند که اتفاقا باید گفت اینها کسانی هستند که در فصول سرد با کلاه و شال، گوش‌ها و گردن خود را می‌پوشانند و در فصول گرم ناگهان گوش‌ها و گردن آنها در معرض نور شدید واقع می‌شوند که خود علتی مهم برای بروز خارش و قرمزی طاقت‌فرسای آنان است.

توصیه‌های درمانی و پیشگیرانه

ـ پوشش کامل پوست مناطق حساس از بدن با لباس سفید، سبک و نخی که اخیرا دچار خارش شده (لباس آستین بلند، دستکش نخی، پیراهن یقه‌دار، بسته نگه داشتن پیراهن در مناطق گردن و سینه و استفاده از کلاه لبه‌دار برای جلوگیری از تابش نور آفتاب به گردن و گوش‌ها)

ـ استفاده از کرم‌های ضد آفتاب با فاکتور محافظتی ۳۰ یا بالاتر برای صورت، گوش‌ها و پشت دست‌ها و تجدید هر ۳ تا ۴ ساعت اگر در فضای باز و آفتابی هستید.

ـ اگر شدت خارش زیاد است، می‌توانید از پماد موضعی استروئیدی متوسط مانند فلوسینولون در محل خارش و قرص خوراکی ضد خارش البته با نظر پزشک متخصص برای مدت کوتاه استفاده کنید.

ـ کسانی که از وسعت و شدت بیشتری از این بیماری رنج می‌برند، لازم است با پزشک متخصص پوست برای اطمینان از وجود یا عدم وجود بیماری‌های روماتیسمی پوست و مفاصل مشاوره کنند.

دکتر سید ناصر عمادی