نگاهی به ارزش غذایی قهوه های كافئینه و دكافئینه

با اینکه قهوه در کشور ما چندان طرفداری ندارد اما در برخی مهمانی ها کنار چای یا سایر نوشیدنی های گرم سرو می شود با تمام اینها, چند سالی است مصرف آن در میان مردم و به خصوص جوانان شایع تر شده است

رعایت اعتدال در نوشیدن قهوه یك اصل‌ ‌است، زیرا دریافت بالای كافئین، بی‌قراری، تعریق زیاد، بی‌خوابی و افزایش ضربان قلب‌ ‌را همراه دارد

با اینكه قهوه در كشور ما چندان‌ ‌طرفداری ندارد اما در برخی مهمانی‌ها كنار چای یا سایر نوشیدنی های گرم سرو می‌ ‌شود. با تمام اینها، چند سالی است مصرف آن در میان مردم و به‌خصوص جوانان شایع‌تر شده است. این نوشیدنی در كشورهای اروپایی به دلیل گرانی چای، به طور معمول در‌ ‌صبحانه یا عصرانه استفاده می‌شود. جالب است بدانید كه این نوشیدنی در میان‌ ‌ایتالیایی‌ها محبوبیت بیشتری دارد و اغلب همراه شیر سرو می‌شود؛ اما آیا تا به حال‌ ‌درباره خواص آن چیزی شنیده‌اید؟

● زادگاه قهوه

قهوه از درخت به دست می‌آید. محققان زادگاه آن را كشور اتیوپی می دانند. دانه های قهوه حدود سال ۵۷۰ بعد از میلاد برای اولین بار كشت شده و مورد استفاده قرار گرفته است.

قهوه انواع گوناگونی دارد كه عبارتند‌ ‌از قهوه فوری، قهوه آسیاب شده و دانه‌های بوداده قهوه كه بلافاصله قبل از دم كردن،‌ ‌آسیاب می شوند؛ اما تنها تفاوتی كه بین قهوه فوری و قهوه معمولی وجود دارد، آن است‌ ‌كه قهوه های فوری از دانه های فریز شده و خشك شده قهوه تشكیل شده كه آسیاب می‌شود و به مصرف می‌رسد‌.

درضمن، یك فنجان قهوه آسیاب شده ۱۱۵ میلی گرم كافیین دارد، درحالی كه قهوه فوری ( در مقدار برابر۶۵ ) میلی گرم از این‌ ‌تركیب را داراست، و قهوه بدون كافئین فقط ۳ میلی گرم كافئین دارد. از این رو توصیه می‌شود، از قهوه‌های بدون كافئین بیشتر استفاده شود و برای نگهداری،‌ ‌به صورت دانه‌های كامل و آسیاب نشده یا حتی آسیاب شده در ظروفی كه خوب و محكم‌ ‌بسته شده است، در یخچال نگهداری شود‌.

این نوشیدنی از قدیم مورد توجه بوده و‌ ‌مصارف سنتی بسیار داشته است، به طوری كه از اثرات محرك آن استفاده می كردند و‌ ‌اغلب بعد از بیدار شدن آن را می نوشیدند. در طب چینی نیز از آن برای درمان‌ ‌آسم و سردرد استفاده می كردند و عقیده بر آن بوده است كه این نوشیدنی با خاصیت‌ ‌مسهلی كه دارد، موجب بهبود یبوست می شود‌.

● خسته نباشید، با قهوه

بسیاری عقیده دارند، نوشیدن یك فنجان‌ ‌قهوه خستگی یك روز پر مشغله را از بین می‌برد. مطالعات نشان داده است،‌ ‌كافئین موجود در قهوه سرعت تبادل اطلاعاتی را در مغز به میزان ۱۰ درصد افزایش می‌دهد و به این ترتیب موجب رفع خستگی می‌شود. به علاوه، یك فنجان قهوه بعد از ناهار،‌ ‌خستگی و بی‌حالی را كه بر اثر غذا خوردن ایجاد می شود، بر طرف می‌كند. در ضمن، این‌ ‌نوشیدنی اضطراب و افسردگی افراد خصوصاً سالمندان را از بین می برد. حتی‌ ‌محققان دریافته‌اند، نوشیدن مرتب قهوه در این گروه سنی، البته به میزان سه فنجان در‌ ‌روز، احتمال ابتلا به آلزایمر را به میزان ۶۰ درصد كاهش می دهد‌.

● رژیم قهوه‌ای

میزان بالای كافئین، سرعت متابولیسم بدن را بالا می برد و موجب می شود چربی ها بیشتر شكسته‌ ‌شوند. برخی مطالعات نشان داده است، نوشیدن قهوه زیاد اثرات قوی‌تری در برخواهدداشت. خیلی‌ها تصور می‌كنند با نوشیدن قهوه می توانند وزن خود را به حد طبیعی برسانند، درحالی كه مقدار كم قهوه حساسیت بیشتری در فرد ایجاد می‌كند و خاصیت‌ ‌شكستن بیشتر چربی‌ها را همراه دارد. به خاطر داشته باشید كه در طول یك روز، بیشتر از ۶ فنجان قهوه نباید نوشید و این تصور هم منشا علمی ندارد كه با نوشیدن قهوه می توانید وزن خود را به‌ ‌حد نرمال برسانید‌.

در مقابل مطالعات دیگری نیز نشان داده‌اند، در قهوه علاوه بر كافئین، مقادیر بالایی ویتامین‌ B۳ وجود دارد كه‌ ‌متابولیسم بدن را بالا می‌برد و به تا‡مین انرژی در بدن كمك می‌كند. به این ترتیب،‌ ‌هر قدر بدن به انرژی بیشتری نیاز داشته باشد، نیاز به این ماده مغذی نیز بالاتر می‌‌رود. جالب است بدانید كه، یك فنجان قهوه معمولی یك میلی گرم ویتامین‌ B۳دارد در‌ ‌حالی كه میزان مورد نیاز بدن برای زنان روزانه ۱۳ میلی گرم و برای مردان ۱۷ میلی گرم در نظر گرفته شده است‌.

● اگر آسم دارید‌...

این عقیده كه نوشیدن قهوه برای افرادی‌ ‌كه آسم دارند، مفید است از دیر باز وجود داشته است. محققان دریافته‌اند، نوشیدن منظم‌ ‌قهوه میزان حملات را به دفعات كم می‌كند. این تئوری به دلیل اجرای دو‌ ‌مطالعه علمی بزرگ- كه در ایالات متحده و ایتالیا به انجام رسیده- ثبت شده‌ ‌است. آنها به این نتیجه رسیده‌اند كه نوشیدن ۳ فنجان قهوه در روز از میزان حملاتی كه‌ ‌به افراد آسمی دست می‌دهد، به شدت می كاهد. این مطالعات نشان داده‌اند، قهوه موجب‌ ‌بهبود فعالیت ریه ها می‌شود اما برای رسیدن به این هدف باید فقط شش فنجان قهوه‌ ‌نوشیده شود و نباید در مصرف آن زیاده روی كرد‌.

● قهوه دوست كبد

این نوشیدنی برای كبد نیز مفید است و‌ ‌مانع سیروز و بروز سنگ كیسه صفرا می‌شود. مطالعه روی ۴۶ هزار مرد بین ۴۰ تا ۷۵ سال نشان داده است، افرادی كه ۲ تا ۳ فنجان در روز قهوه می‌نوشند، ۴۰ درصد‌ ‌كمتر به مشكلات كیسه صفرا مبتلا می‌شوند و اگر این مقدار به ۴ فنجان یا بیشتر برسد، این‌ ‌احتمال نیز به ۴۵ درصد كاهش پیدا می‌كند. به علاوه، درباره بیماری‌های كبدی باید‌ ‌گفت، این نوشیدنی در حفظ سلامت كبد بسیار مفید است. مطالعات درباره ۱۲۵ هزار و‌ ۵۸۰ ‌زن در طول۲۰ سال نشان داده است، نوشیدن هر فنجان قهوه در روز ۲۲ درصد‌ ‌ابتلای افراد را به بیماری سیروز كبدی كاهش می‌دهد، به طوری كه نوشیدن یك فنجان،‌ ۳۰ ‌درصد، سه تا چهار فنجان، ۴۰ درصد و بیشتر از آن، ۸۰ درصد احتمال ابتلا به به این‌ ‌بیماری را كم می كند. آنها عقیده دارند، كافئین موجود در این نوشیدنی عامل‌ ‌اصلی این امتیاز است‌.

● قهوه‌منهای كافئین

قهوه از تانین و انواع آنتی اكسیدان‌ ‌برخوردار‌ ‌است كه برای سلامت قلب و عروق مفید شناخته شده است. حتی كافئین موجود در این‌ ‌نوشیدنی با كاهش كلسترول بد، قلب را محافظت می‌كند و جالب است بدانید در این‌ ‌زمینه چای را نیز شكست داده است‌.

درباره قهوه‌هایی كه كافئین آنها‌ ‌به طور كامل گرفته شده، چه می دانید؟ مطالعه روی ۲۸ هزار زن نشان داده است، نوشیدن بیش از شش فنجان قهوه بدون كافئین در روز به میزان ۳۳ درصد پیشرفت‌ ‌دیابت را كم می كند، اما در مقابل احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. به این‌ ‌ترتیب كه، به میزان ۱۸ درصد كلسترول خون در این افراد بیشتر می‌شود و كلسترول بد‌ ‌افزایش پیدا می‌كند. به علاوه، پروتئینی كه با كلسترول بد در ارتباط است، به‌ ‌میزان ۸ درصد بالا می‌رود و این مسا‡له احتمال بیماری‌های قلبی و نهایتاً سكته را افزایش‌ ‌می‌دهد‌.

● افراط قهوه‌ای

رعایت اعتدال در نوشیدن قهوه یك اصل‌ ‌است، زیرا دریافت بالای كافئین، بی‌قراری، تعریق زیاد، بی‌خوابی و افزایش ضربان قلب‌ ‌را همراه دارد. حتی دیده شده، نوشیدن مقادیر بالای قهوه دم كرده میزان كلسترول‌ ‌خون را نیز‌ ‌بیشتر می كند. از این رو، توصیه می‌شود بیش از ۳ تا ۴ فنجان‌ ‌قهوه در روز ننوشید‌.

به علاوه، در دوران بارداری باید از‌ ‌نوشیدن بیش از اندازه آن خودداری كرد و نباید آن‌را به بیش از ۵ فنجان رساند؛ زیرا‌ ‌مطالعات نشان داده است، نوشیدن ۴ تا ۷ فنجان‌ (در افراد با حساسیت‌های مختلف) به‌ ‌میزان ۸۰ درصد احتمال مرده زایی را در زنان باردار بالا می‌برد و اگر این فنجان‌ها به ۸ یا بیشتر برسد، این احتمال به ۳۰۰ درصد خواهد رسید. جالب است بدانید، كافئین بالا این عوارض را به طور مستقیم به دنبال خواهد داشت. از این رو،‌ ‌متخصصان تغذیه اعلام كرده‌اند، دریافت ۳۰۰ میلی گرم كافئین كه برابر نوشیدن ۳‌ ‌لیوان و یا ۴ فنجان قهوه در روز است، برای مادر و جنین هیچ مشكلی به بار‌ ‌نخواهد آورد و كاملاً ایمن است‌.

بابک نامی