به سوی جامعه اطلاعاتی

پــــژوهشگران دانشگاه هاروارد ادعا کرده اند که برای اولین بار توانسته اند از طریق قطعات پایه ای در مقیاس نانو مدارهای فرکانس بـــالا تولید کنند

● چاپ سیم‌های نانو روی مدار

پــــژوهشگران دانشگاه هاروارد ادعا کرده‌اند که برای اولین بار توانسته‌اند از طریق قطعات پایه‌ای در مقیاس نانو مدارهای فرکانس بـــالا تولید کنند. بر این اساس، آنان می‌گویند که ابزار الکترونیک را می‌توان بسیار سبکتر و کوچکتر ارایه کرد. افراد مذکور توانسته‌اند بر روی لایه‌ای از شیشه مدار ترانزیستوری مبتنی بر قطعات پایه فناوری نانو قرار دهند. مدار مزبور از سه معکوس‌کننده سری تشکیل شده بود که هر کدام دارای دو ترانزیستور بودند و مجموعا نوسان‌کننده‌ای با فرکانس مرکزی ۱۱.۷ مگا هرتز ایجاد می‌کردند. این شیوه دارای مزایایی همچون پایداری در مقابل دمای پایین که کاربرد آن را در لایه‌های شیشه‌ای یا پلاستیکی ممکن می‌کند. ابزار مبتنی بر سیمهای نانو از فرکانس‌دهی بالاتری نسبت به لامپ‌های نانوی کربنی برخوردارند که در محدوده فرکانسی ۵ تا ۲۲۰ هرتز کار می‌کنند.

● قابلیتهای فناوری اطلاعات و ارتباطات تجربه هند

هند در دو دهه اخیر، همواره به‌عنوان کشوری مطرح بوده است که در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، برنامه‌هایی را در شئون مختلف اقتصادی و اجتماعی به‌طور جدی طراحی و به اجرا درآورده است. از این‌رو، برخورداری این کشور از نظامی در زمینه نظارت و ارزیابی برنامه‌های مزبور و بازنگری آنها با توجه به گستردگی، جمعیت و تنوع فرهنگی و قومی کشور امری منطقی است.

وزارت فناوری اطلاعات هند به‌عنوان مسئول اصلی برنامه‌های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات از سال ۲۰۰۳ برنامه ارزیابی جامع فناوری اطلاعات و ارتباطات را در تمامی ایالتها و سازمانهای دولتی شروع کرده است. هر چند الگوی مورد استفاده در ابتدا از تجارب دیگر کشورها بهره گرفته است، لیکن امروزه تا حدود زیادی بومی و بر اساس مقدورات کشور تنظیم شده است. بر این اساس، ایالتهای هند در زمینه میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای گسترش اجتماعی و اقتصادی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. از این طریق، دیدگاه جامعی در سطح کشور برای رفع کاستیها و بهره‌گیری از بهترین تجارب حاصل می‌شود.

ارزیابی مزبور، وضعیت عوامل مهم مربوط به محیط و کاربران فناوری اطلاعات و ارتباطات را مشخص کرده و می‌توان از آن برای درک عملکرد ایالتها با توجه به کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در کنترل و ایجاد محیط مناسب اقتصاد الکترونیکی بهره برداری کند. سیاست عمومی دولت، افزایش قابلیتهای شبکه و افزایش کیفیت زندگی شهروندان است.

الگوی منطقی حاکم بر ارزیابی مزبور، متشکل از ورودیها (سرمایه، نیروی کار و آموزش) و خروجیها (عملکرد خدمات اجتماعی وکیفیت بهتر زندگی شهروندان) و پیامدها و اثرات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، محیطی و منافع مختلف مربوط به کاربرد فناوری اطلاعات به ویژه در بخشهای محروم و کم درآمد جامعه است. از اهم اهداف این ارزیابی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

▪ رتبه‌بندی ایالات مختلف بر اساس استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات؛

▪ مطالعات موردی در زمینة مدیریت الکترونیک در سطوح ایالتی و دولتهای محلی؛

▪ رتبه‌بندی سازمانهای مختلف دولتی بر مبنای برخوردار از قابلیت الکترونیک؛

▪ طراحی اقدامات اجرایی در سطوح خرد و کلان ملی و ایالتی.

از عمده عوامل مورد توجه در ارزیابی قابلیتهای الکترونیک در هند می‌توان به موارد شش‌گانه: دسترسی شبکه‌ای، یادگیری شبکه‌ای، جامعه شبکه‌ای، اقتصاد شبکه‌ای، سیاستگذاری شبکه‌ای و دولت الکترونیک اشاره کرد. عوامل مزبور دارای معیارهای و شاخصهای جزیی مختلفی هستند که در نهایت، تمامی امتیازات حاصله با یکدیگر جمع و به‌عنوان امتیاز سازمان، وزارتخانه یا ایالت مورد ملاحظه قرار می‌گیرد. در برخی موارد، عوامل چندین سطح تودرتوی شاخصها و معیارها را در بر می‌گیرد.

تحلیل تاثیرات توانمندسازها در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اهداف و نتایج کلان نیز از جمله مواردی است که با انجام تحلیلهای موردی، راه را برای تصمیم‌گیریها و سیاستگذاریهای بعدی باز می‌کند.

● مدیریت دانش: مفهوم و تاریخچه

بیان شفاف و دقیق تاریخچه پیدایش، رشد و توسعه مدیریت دانش امکان پذیر نیست. در حقیقت، مدیریت دانش از زمان بشر نخستین و حتی در عصر شکار نیز وجود داشته است. بر این‌اساس، انسانها به جمع‌آوری وانتقال اطلاعات و دانش مرتبط با موضوع شکار و توسعه درک و شناخت خود از محیط پیرامون خود در زمینه میزان منابع غذایی و فرصتها و خطرات موجود در قلمرو می پرداخت. انسانها ابتدا به‌صورت غریزی و سپس به‌صورت آگاهانه به طور مستمر به دنبال دستیابی به علم و ابزار مناسب به منظور حفظ بقا و مقابله با حیوانات وحشی و بلایای طبیعی بودند. زندگی بشر به تدریج تغییر کرد و بر تجاربش افزوده شد و دانش با استفاده از ابزارهای هر چند ابتدایی از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یافت. دانش برای تامین نیازهای جوامع در دوره‌های تاریخی پس از آن، از جمله عصر کشاورزی و صنعت نیز مورد استفاده قرار گرفت و مدیریت شد. از این‌رو، مدیریت دانش مفهومی تازه در تاریخ رشد بشر محسوب نمی شود. این درحالی است که واژه مدیریت دانش به‌تازگی اهمیت بیشتری یافته است و توجه ویژه‌ای بدان شده است.

با وجود استفاده وسیع از مدیریت دانش در انواع موسسات وسازمانها، ارائه تعریفی واحد از آن بسیار مشکل است. در اینجا این پرسش قابل طرح است که، واقعا مدیریت دانش به چه مفهومی اشاره دارد؟ با بررسی تعاریف گوناگون مدیریت دانش، می‌توان آن را به‌عنوان «فرایند خلق، انتشار و به کارگیری دانش برای دستیابی به اهداف سازمانی» تعریف کرد. در تعریفی دیگر، مدیریت دانش عبارت است از «فلسفه‌ای شامل مجموعه‌ای از اصول، فرایندها، ساختارهای سازمانی و فناوریهای به کار گرفته شده که افراد را به منظور تسهیم و به کارگیری دانششان به منظور دستیابی به اهدافشان یاری می‌رساند» بیان می‌شود.

باکویتز مدیریت دانش را چنین تعریف می‌کند: «فرایندی که از آن طریق سازمان به ایجاد سرمایه حاصل از فکر و اندیشه اعضا و دارایی مبتنی بر دانش می‌پردازد». کلوپولوس و فراپائولو بیان می‌کنند که مدیریت دانش بر به کارگیری دوباره اعمال و تجارب گذشته از طریق تمرکز بر طراحی و اجرای برنامه‌هایی به منظور تغییر چشم‌اندازها تاکید می‌کند.

مدیریت دانش اشتهار خود را از طریق به کارگیری دانش به منظور ایجاد هماهنگی در انجام تغییرات پویا در سازمان و رشد و توسعه نظامهایی برای تسریع انطباق‌پذیری سیستم با تغییرات محیط پیرامون کسب کرده است. سازمانها باید قادر به خلق و به کارگیری دانش جدید و بازسازی دانش موجود برای دستیابی به اهداف خویش باشند. در حالی‌که مدیریت دانش تاکید زیادی بر فناوری اطلاعات می‌کند و در بسیاری از موارد به‌عنوان مدیریت بر اساس فناوری تعریف می‌شود، اما در حقیقت مفهومی فراتر از آن دارد. داونپورت مؤلفه‌های اساسی مدیریت دانش را شامل موارد زیر می‌داند:

۱) فرهنگ: ارزشها و باورهای اعضای سازمان در زمینه مفاهیم اطلاعات و دانش؛

۲) فرایند اجرایی: چگونگی بهره‌گیری افراد از اطلاعات و دانش در سازمانها؛

۳) سیاستها: راهکارهای مقابله با موانع موجود در فرایند تسهیم دانش و اطلاعات در سازمان؛

۴) فناوری: سیستم های اطلاعاتی موجود در سازمان.

مدیریت دانش در بر گیرنده فرایند ترکیب بهینه دانش و اطلاعات در سازمان و ایجاد محیطی مناسب برای تولید، تسهیم و به کارگیری دانش و تربیت نیروهای انسانی خلاق و نوآور است. چرا باید ازمدیریت دانش بهره جست؟ مهمترین اهداف یک مؤسسه در زمینه مدیریت مطلوبتر دانش شامل حفظ و نگهداری اعضای کلیدی سازمان، ارتقای سیستم انگیزشی، شناخت محیط و بهبود خدمات دهی به مشتریان است. دانش موجود در نظام مدیریت دانش به‌ع‌نوان سرمایه‌ای تلقی می‌شود که از طریق ایجاد زمینه برای سرمایه‌گذاری در زمینه‌های دیگر، مدیریت را موثرتر می‌کند.

● سامانه تشخیص بیماریها

تشخیص آزمایشگاهی انواع گوناگون و مراحل پیشرفت بیماری مالاریا در کنترل موثر آن نقش موثری دارد. بخش آزمایشگاهی بیمارستان پرث استرالیا برای کمک به یادگیری فرایند کار یاد شده توسط تکنسین های کم‌تجربه و کسانی که به این بیماری می‌پردازند، سامانه‌ای را طراحی و راه‌اندازی کرده است. در این سامانه از روشهای مرسوم یادگیری الکترونیک برای تشریح ویژگیهای بیماری و رفتار آن استفاده شده است. از ویژگیهای نوآورانه سامانه یاد شده، خودارزیابی مهارت تشخیص کارورز از طریق فیلم های خون است. بر این اساس، اشتـــباهات فرد به وی گــــوشزد می‌شود و با ارایه تصادفی انواع حالات بیماری و ویژگیهای آن در قالب اسلاید، مهارتهای فرد را ارتقا می‌بخشد

نویسنده : یزدان محمدبیگی