بی اجازه بزرگ ترها, بله یا نه

گفتگو با دکتر پروین ناظمی درباره ازدواج هایی که والدین با آن مخالفند

اگرچه این روزها فرزندسالاری در خانواده‌ها بیشتر به چشم می‌خورد، اما هنوز هم می‌توان خانواده‌های بسیاری را دید که در ازدواج و انتخاب همسر آینده‌شان با والدین خود اختلاف عقیده دارند؛ اختلافی که گاهی به دعوا و مشاجره می‌انجامد و در زمان کوتاهی،‌ اختلافات عمیق‌تر می‌شود و کار به جدایی خانواده‌ها از فرزندان می‌کشد. اما به نظر شما چرا والدین با ازدواج فرزندان‌شان (البته در مواردی خاص) مخالفت می‌کنند؟ چه باید کرد؟ باید بی‌اعتنا بود و ازدواج کرد یا باید به حرف‌شان گوش کرد؟ در گفتگو با خانم دکتر پروین ناظمی، روان‌شناس مشاور خانواده و مدرس دانشگاه به این موضوعات پرداخته‌ایم...

ـ خانم دکتر! آمار والدینی که با ازدواج فرزندشان مخالف‌اند، کم است یا زیاد؟

به نوعی می‌توان گفت زیاد است. با این که در حال گذار از جامعه سنتی به جامعه‌ای مدرن بر اساس نوع ترکیب جامعه‌شناختی و روان‌شناختی هستیم، هنوز تاثیر پدر و مادر را بر انتخاب همسر و ازدواج فرزندان‌شان می‌بینیم. البته این به این معنی نیست که جامعه مدرن نباید این حالت را داشته باشد چون مشورت با والدین و همخوانی فرهنگی با آنها که نماینده الگوی فرهنگی خانواده و اصالت ما هستند، از اصول اساسی برای دوام زندگی است به ویژه که در ایران ما هنوز به صورت گروهی یا به صورت وابسته عاطفی با یکدیگر زندگی می‌کنیم اما می‌خواهم بگویم که چون یکی از مشخصات جوامع مدرن، استقلال نسبی فرزندان است و مثلا در کشورهای اروپایی، فرزندان پس ازدواج به دنبال کار خود می‌روند و از خانواده منفک می‌شوند، ما آن حالت را نداریم.

ـ معمولا والدین با ازدواج دختران‌شان بیشتر مخالفت دارند یا با ازدواج پسرانشان؟ (البته اگر قرار بر مخالفت باشد!)

شاید جالب باشد برای همه که بیشتر با ازدواج پسران مخالفت وجود دارد.

ـ چرا؟

چون خانواده‌ها باید او را از نظر مالی و اقتصادی تامین کنند. پسر مسوولیت زندگی را بر دوش دارد و باید از پختگی بیشتری برخوردار باشد و اگر در سنین پایین قرار بر ازدواج باشد، خانواده‌ها کمتر با ازدواج پسرشان موافقت می‌کنند. ضمن اینکه پسرها معمولا احساسی‌تر تصمیم به ازدواج می‌گیرند و دخترها به‌رغم اینکه موجودات احساسی‌تری هستند، تصمیم به ازدواج‌شان بر اساس بررسی‌های بیشتری صورت می‌گیرد.

ـ چقدر حق با والدین است؟

اگر نگوییم همیشه، بیش از ۵۰ درصد موارد حق با والدین است. چون فرزندان ما دوران جوانی و تازه تجربه کردن را می‌آموزند و زیر و بم زندگی را نمی‌شناسند. هر دختر یا پسری به آنها ابراز علاقه کند، حتی اگر علاقه واقعی و صادقانه باشد؟ بدون توجه به هم‌کفو و مشابه بودن شرایط خانوادگی، تمایل به ازدواج پید می‌کنند. از طرفی جوانان، افراد رویاپرداز و خیالبافی هستند و آینده خود را در هاله‌ای از رویا تصور می‌کنند و هرچه به آنها بگوییم که بر چه اساسی چنین انتخابی کرده‌ای یا چرا می‌خواهی با این فرد ازدواج کنی، می‌گوید من با او خوشبخت می‌شوم در حالی که نه معنی آن را می‌داند و نه می‌داند چه می‌خواهد از زندگی و نه می‌داند چطور می‌تواند آن را به دست آورد. فقط محبت و مهربانی طرف مقابل خود را می‌بیند.

ـ اصلا چرا اختلاف به وجود می‌آید؟ یعنی اگر به فرزندشان بگویند، نمی‌پذیرد؟

یک نکته در اینجا نهفته است و آن هم این که متاسفانه والدین همین حرف منطقی را در فضای آرام به فرزند خود نمی‌گویند و چون تصور می‌کنند مالک فرزندان خود هستند و اختیار آنها را دارند، فرزندان باید بدون شنیدن حرف‌های آنان گوش به فرمان باشند. حتی اگر حرف منطقی را به آرامی و به‌طور موجه به افراد نگوییم، نباید توقع پذیرش حرف‌مان را از طرف مقابل داشته باشیم. با پرخاشگری و عصبانیت نمی‌توان تصمیم و حرف خود را به کرسی نشاند باید زبان خوش هم داشت. الان همین موضوع است که جوانان می‌گویند که نسل قبلی یا پدر و مادرهای‌مان ما را نمی‌فهمند.

ـ چه باید کرد؟

باید به حرف دو طرف گوش سپرد یا خودشان به حرف یکدیگر کوش کنند. اگر حرفی از جنس منطق و بر اساس اشاره به تفاوت‌های فرهنگی، سطح اقتصادی و اجتماعی و تحصیلات بود، فرزندان باید بپذیرند چون واقعا عرض می‌کنم که ثابت شده اختلاف به وجود می‌آید و برگشت‌ناپذیر هم است. در این موارد معمولا یا راه‌حلی پیدا می‌شود و یا والدین دارند لج‌بازی می‌کنند مثلا چون از قیافه همسر فرزندشان خوش‌شان نمی‌آید نمی‌خواهند فرزندشان با همسر آینده‌اش ازدواج کند. اما اگر حرف‌های منطقی دارند باید فرزندشان را از ازدواج منصرف کرد.

ـ یعنی نباید خانواده را مجاب کرد؟

من صلاح را در این نمی‌بینم چون بی‌احترامی به وجود می‌آید و آینده خوشی نخواهد داشت. حتی اگر به هرحال به هم برسند، بالاخره می‌خواهند با خانواده‌ها معاشرت داشته باشند. اگر این موضوع وجود داشته باشد، همیشه با متلک و بی‌احترامی دو طرف روبه‌رو خواهند شد.

شایسته جعفریان