نگاهی مختصر به زندگی ژان فرانسوا لیوتار

ژان فرانسوا لیوتار نظریه پرداز ادبی و فیلسوف پست مدرن فرانسوی در ۱۰ آگوست سال ۱۹۲۴ میلادی در شهر ورسای فرانسه بدنیا آمد. علیرغم اینکه لیوتار یک فعال سیاسی نیز بود، ولی مفصل …

ژان فرانسوا لیوتار نظریه پرداز ادبی و فیلسوف پست مدرن فرانسوی در ۱۰ آگوست سال ۱۹۲۴ میلادی در شهر ورسای فرانسه بدنیا آمد. علیرغم اینکه لیوتار یک فعال سیاسی نیز بود، ولی مفصل بندی نظریه پست مدرن و تحلیل تاثیر پست مدرنیته بر وضعیت بشری، مهمترین عامل شهرت وی محسوب می شود.‌لیوتار پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی در پاریس، آموختن فلسفه و ادبیات را در دانشگاه سوربون این شهر آغاز نمود. علاقه اولیه وی به فلسفه های بی تفاوتی، به نگاشتن رساله کارشناسی ارشد وی با عنوان “بی تفاوتی به مثابه یک ایده اخلاقی”، منجر گردید. وی پس از فارغ التحصیلی در سال ۱۹۵۰ به تدریس فلسفه در الجزایر روی آورد؛ و در بین سال های ۱۹۵۲ تا ۱۹۵۹ در مدرسه ای به تدریس برای فرزندان پرسنل نظامی پرداخت. در این سال ها به مطالعه آثار مارکس روی آورد و ضمن آشنایی با اوضاع الجزایر، به این باور رسید که این کشور مستعد یک انقلاب سوسیالیستی است.

وی پس از اخذ مدرک دکترای ادبیات، در سال ۱۹۴۸ برای بار اول ازدواج نمود که حاصل آن دو فرزند دختر بود؛ لیوتار بعدها در سال ۱۹۹۳برای بار دوم نیز ازدواج نمود که حاصل ازدواج دوم وی یک فرزند پسر بود.‌

لیوتار تا زمان آغاز جنگ جهانی دوم غرق در دنیای ادبیات و شعر بود؛ ولی جنگ جهانی دوم، روند زندگی وی را تغییر داد. وی در آگوست ۱۹۴۴ در جریان جنگ های آزادیبخش در خیابان های پاریس به عنوان داوطلب کمک های اولیه به مبارزه پرداخت.

لیوتار در سال ۱۹۵۴ به سازمان “سوسیالیسم یا بربریت” پیوست؛ این سازمان که در سال ۱۹۴۸ تشکیل شده بود، تحلیل تروتسکی برای تبیین اشکال جدید سلطه در اتحاد شوروی را ناکافی می دانست. آثار لیوتار در این دوره که دارای گرایشات افراطی چپ بود، بر اوضاع الجزایر که وی در زمان تدریس فلسفه از نزدیک شاهد آن بود، تمرکز داشت. لیوتار در سال ۱۹۶۴ با گسستن از سازمان سوسیالیسم یا بربریت، به عضویت سازمان موسوم به “قدرت کارگران” درآمد، ولی در سال ۱۹۶۶ از آن نیز کناره گیری نمود. وی سرانجام با از دست دادن اعتقاد به مشروعیت مارکسیسم و آن را نظریه ای تمامیت خواه برشمردن، دوباره به مطالعه و نگارش فلسفه روی آورد.‌

با انتشار کتاب وضعیت پست مدرن در سال ۱۹۷۹ لیوتار به شهرت جهانی دست یافت و در خلال دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ سخنرانی هایی را در خارج از فرانسه ایراد نمود.‌

لیوتار در رسالاتی که به با عناوینی همچون تشریح پست مدرن برای کودکان، به سوی پست مدرن، و افسانه های پست مدرن، به زبان انگلیسی جمع آوری شده بود، بارها به مفهوم پست مدرن اشاره می کرد. ژان فرانسوا لیوتار در ۲۱ آوریل سال ۱۹۹۸ در حال آماده شدن برای کنفرانسی راجع به پست مدرنیسم و نظریه رسانه ها، بطور ناگهانی بر اثر سرطان خون که به سرعت در وجود وی پیشرفت کرده بود، درگذشت و در یکی از گورستان های پاریس به خاک سپرده شد.‌

عارف ایرانی

منابع در دفتر روزنامه موجود است.