مطالعه در مورد ریف ها وجزایر مرجانی

سازنده های ریفی وشرایط تشکیل ریف

از مهمترین موجودات ریف ساز می شود مرجان ها , جلبکها, اسفنج ها و همچنین صدف بی مهره گان دریایی را نام برد البته در حال حاضر مرجان ها وجلبکهای آهکی ازسازندگان اصلی ریفها هستندکه به همین علت به این ساختمانها ریف های مرجانی (Coral reefs )می گویند . در ریفها موجودات سازنده هر کدام نقشی را بر عهده می گیرند یکی نقش اسکلت اصلی ( مانند نقش مرجانها در ریفهای عهد حاضر) دیگری نقش متصل کننده ی اسکلت یا چاچوب اصلی (نظیرجلبکهای آهکی یا بریوزوئرها)و در آخر نقش موجودات استفاده کننده از ریف( نظیر دو کفه ای ها و ماهی های تغذیه کننده) . که البته نقش این گروه ها در زمان و مکانهای مختلف تغییر می کرده برای مثال جلبکهای آهکی که امروزه نقش متصل کننده رادر ریفها بر عهده دارند در گذشته نقش چهار چوب اصلی( نظیر نقش مرجان ها در ریف های عهد حاضر) بازی می کردند .

و اما همان طور که گفته شده ریف های عهد حاضر از نوع ریفهای مرجانی می باشند در نتیجه مطالعه شرایط زیست و رشد این موجودات خالی از لطف نیست. زیست و رشد مر جانها شرابط خاص خود را می طلبد که عبارت از:

الف) حرارت مناسب (بین ۱۸ تا ۳۵ درجه سانتیگراد)

ب) عمق مناسب یعنی جاییکه پوشش آب به صورت دائم باشد(بیشترین حالت رشد مرجانها در عمق ۱۰ متری بوده ودر عمق بیش از ۹۰ متری هم دیده نمی شوند

ج) شوری آب( بین ۲۸ تا ۳۸ در هزار)

د) آب شفاف و نور مناسب ( یعنی فاقد مواد معلق سیلت و رس آواری)

همچنین علاوه بر موارد ذکر شده می توان موارد دیگر را نام برد که از آن جمله می شود به آشفتگی و عمل امواج , پدیده ی فرونشینی سواحل , تغذیه مناسب و وجود یک لایه سخت برای تثبیت مرجانها اشاره کرد.

با توجه به مواردی که بیان شده می توان نتیجه گرفت که : بهترین مکانها برای رشد مرجانها بروی زمین بین عرض جغرافیایی ۳۰ درجه شمالی و ۳۰ درجه جنوبی خط ا ستوا (منطقه ی حاره) قرار دارد

● مراحل رشد ریف:

۱) مر حله ابتدایی یا پایداری ریف:

این مرحله معمولا توسط یک سری از موجودات نواحی کم عمق که تشکیل ماسه های اسکلتی کربنات کلسیم را می دهند( نظیر صدف خاپوستان و جلبکهای سبز آهکی) آغاز می شود . بعد از آن شاخه های پراکنده ای از جلبکها , مرجانها و سایر پریاختگان در بین این سطوح پایدار شروع به رشد می کنند.

۲) مر حله ی کلنی شدن:

ضخامت رسوبات این مرحله در مقایسه با ساختمان ریف خیلی کم بوده که نشاندهنده ی کلنی شدن پریاختگان سازنده ریف که معمولا به شکل شاخه های انبوه هستند می باشد.

۳) مر حله ی تنوع :

در این مرحله گونه های تشکیل دهنده ی ریف به دو برابر افزایش می یابد و ساختمان ریف آرام آرام شکل می گیرد و پیوسته به ضخامت ریف اضافه می شود و ریف به حد کافی بالاتر از سطح حوضه قرار می گیرد.

۴)مر حله ی نهایی:

در این مر حله تغیرات رشد ریف به طور ناگهانی و سریع صورت می گیرد.

لازم به توضیح هست که اگر ریفها بر روی سطوح سخت و متراکم کف حوضه شروع به رشد کنند نیازی به مرحله ی پایداری نیست و در صورت خروج از آب و نبود رسوبگذاری در سنگهاو هوازدگی آنها در صورتیکه پس از نبود رسوبگذاری , دوباره شروع به رشد کنند فقط مر حله ی تنوع و نهایی رشد ریف وجود خواهد داشت.

● تقسیم بندی ریف ها:

۱) ریفهای حاشیه ای(Fringing reefs):

این نوع ریفها بدون دخالت کولاب مستقیماً به خشکی ها یا جزایر آتشفشانی چسبیده وبه موازات ساحل کشیده شده اند ودر مکانهایی تشکیل می شوند که مقدار بارندگی سالیانه در آنجا به مقدار کم باشد ( آب شیرین و گِل کمی وارد حوضه شود) مثال خوبی از این نوع ریف در امتداد سواحل بیابانی خلیج عقبه (Golf of akaba) در دریای سرخ وجود دارد .

۲) ریفهای سدی (Barrier reefs):

این نوع ریف نیز مانند ریف حاشیه حالت خطی دارد اما کولابی آن را از خشکی جدا می کند معمولاً این کولابها در لبه ی فلات قاره تشکیل وتوسط کانال یا کانالهایی به دریای باز(Open marine) ارتباط دارند . مثالی که از این نوع ریف می شود نام برد می توان به ریف سد ی بزرگ استرالیا (Great barrier reef) اشاره کرد که حدود ۲۵۰۰ کیلومتر در امتداد ساحل گسترش دارد .

۳) ریف حلقوی ( (Atoll:

ریفهای حلقوی به شکل جزایر دواری هستند که بخش وسط آن را مرداب کم عمق تشکیل می دهد که عمق آن تا ۵۰ متر هم می رسد رسوبات این مرداب غالبا ماسه لای و رسوبات آهکی می باشد غالب این نوع از ریفها در اقیانوس آرام و بروی جزایر آتشفشانی تشکیل می شوند از بهترین نمونه های این نوع ریف می شود به آتول بیکینی ( Bikini atoll) در اقیانوس آرام اشاره کرد.

▪ قسمت های مختلف یک ریف سدی:

ریفها عموماُ یک کولاب کم عمق را از دریای باز محافظت می کنند در نتیجه می توان آنها را به سه بخش پشت ریف (Reef back), بخش پهنه ی ریف ((Reef flat وبخش جلو ریف(Reef front) تقسیم کرد. به منطقه ای ازریف که به سمت خشکی قرار دارد و لاگون(Lagoon) را در بر می گیرد بخش پشت ریف می گویند . کف لاگون در قسمتهای عمیق با گل آهکی, پلت مد فوعی , اسکلت موجودات حفار و... ودر قسمتهای آشفته و کم عمق تر با ماسه پوشیده می شود . هر چه از طرف لاگون به سمت ریف پیش می رویم اندازه ذرات درشت تر شده و به علت وجود قطعات کنده شده از ریف و رانده شده به کولاب توسط طوفان , کنگلومرایی می شود.

به قسمت بر آمده ریف پهنه ریف ((Reef flat می گویند. چون موجودات سازنده ریف تاب وتحمل ماندن درخارج آب را ندارند از این رو راس ریف صاف بوده که توسط کانال هایی که روند آن رو به دریا ست بریده شده است. به سمت رو به دریای باز ریف جلوی ریف (Reef front) می گوینددر این قسمت شاهد شیبی از ریف به سمت دریا می باشیم که از خرده ریز های کنده شده (Talus)از جلو ریف ساخته شده که دارای لایه بندی ضعیفی به سمت دریاست اندازه ی ذرات به طرف آبهای عمیقتر کاهش یافته که به تدریج در آبهای عمیق به ماسه و گل منتهی می شود .

● اهمیت اقتصادی ریف ها:

نهشته های ریفی دیرینه اهمیت اقتصادی زیادی دارند از دلایل این اهمیت می توان به وجود مخازن هیدروکربنی و کانی های اقتصادی اشاره کرد.

الف) مخازن هیدرو کربنی:

بیشتر ریفها با طی فرآیند دولومیتی شدن , دولومیتی شده زیرا ریفها به طور ویژهای این قابلیت را دارا هستند و چون محیط پشت ریف محل ته نشست رسوبات تبخیری بوده, میشود دولومیتی شدن را از نگاه مدل رفت وبرگشتی (Seepage reflux) توجیه کرد. در اثر دولومیتی شدن ریفها هر چند تخلخل اولیه کاهش می یابد ولی باعث ایجاد تخلخل ثانویه (به صورت قالب ,بین بلوری و حفره ای ) می شود که این امرکیفیت مخزن را در آنها افزایش می دهد و همچنین با توجه به اینکه رسوبات تبخیری در پایان رشد ریف , حوضه را فرا می گیرد و به طور کامل ریف ها را می پوشاند بدین وسیله میدان مناسبی را برای به تله انداختن هیدرو کربن ها فراهم می کند که از آن تحت عنوان نفتگیر چینه ای رسوبی نام می برند .

ریف ها به علت تغیرات رخساره ای می توانند تله خوبی را به وجود بیاورند مثلاً وقتی گرینستون به وکستون و مادستون پشت ریف تبدیل می شود می تواند ایجاد یک نفتگیر کند از جمله میادین مهم ریفی می شود به میدان (Golden lane) مکزیک اشاره کرد.

ب) کانی های اقتصادی:

ریف ها به سبب داشتن ناپایداری شیمیایی و داشتن کانی های مستعد جانشینی می توانند میزبان خوبی برای نهشته های فلزی خاصی مرسوم به نهشته های دره ی رود می سی سی پی ( گالن , اسفالریت ,فلورین و باریت ...) به حساب آیند و نظر بر این هست که تبخیری های پشت ریف (لاگون) دارای شورابه هایی هستند که فلزات را حل کرده و به داخل ریف حمل می کنند . ناگفته نماند که یکی از مهمترین معادن پلاتین در دنیا در آفریقای جنوبی و در میان ریفها ی منطقه ی بوشو لد این کشور قرار دارد صخره های مرجانی بزرگ استرالیا (در انگلیسی: Great Barrier Reef) به مجموعه عظیمی ازصخره های عظیمی گفته می شود که در شرق کشور استرالیاو در اقیانوس ارام قرار گرفته اند. "صخره های مرجانی بزرگ استرالیا" بزرگ‌ترین مجموعه صخره های مرجانی در دنیا به حساب می آید.

این مجموعه بزرگ، شامل بیش از سه هزار صخره و نُه صد جزیره مختلف است که به صورت نواری در در دریای کورال در شرق ایالت کوئینزلند کشیده شده اند و در مجموع بیش از سیصد هزار کیلومتر گستردگی و ۲۶۰۰ کیلومتر طول دارند.بیشتر مساحت این مجموعه در قالب یک پارک ملّی دریایی از سوی دولت استرالیا حفاظت شده است. "صخره های مرجانی بزرگ استرالیا" از جاذبه های گردشگری استرالیاست و یکی از نمادهای کوئینزلند به حساب می آید. شهرهای کَنز و مِکای از شهرهایی هستتند که برای دیدن صخره های مرجانی مورد استفاده گردشگران قرار می گیرند. این مجموعه در سال ۱۹۸۱ در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است .

● اکوسیستم ریف های مرجانی:

اکوسیستم های ریف های مرجانی نقش مهمی را در حفظ تنوع بیولوژیکی ،چرخه های بیوژئوشیمی جهان و نیز اقتصاد بسیاری از کشورهای جهان ایفا می کنند. علیرغم ارزش بسیار زیاد این ریف ها، بسیاری از آنها به سرعت در حال تجزیه شدن هستند. هرچند اهمیت اقتصادی و بیولوژیکی ریف های مرجانی کاملا مستند شده اند اما تاکنون از سوی سیاستمداران سازمانهای مختلف توجه چندانی به آنها نشده است.تجزیه و نابودی این ریف ها تاثیر محیطی و اقتصادی وسیعی برجهان می گذارد لذا لازم است حفاظت از این ریف ها نه تنها در یک منطقه بلکه در سطوح جهانی مورد توجه قرار بگیرد.

خطرات تهدید کننده ریف ها چون آلودگی ناشی از فاضلاب ها، ماهی گیری بیش از حد، تخریب آنها و نیز جلوگیری از بروز چنین تهدیدهایی نیاز به کمک های مالی و تکنیکی بین المللی دارد. مشکلات منطقه ای نیز نظیر انتقال آب و هوای آلوده به کشورها می باید با همکاری های بین المللی به منظور اجرای سیاست های منطقه ای رفع شوند و در نهایت جلوگیری از تبعات منفی گرم شدن جهانی زمین ، سوراخ شدن لایه ازن بر ریف های مرجانی تنها با اتفاق نظر و همکاری جهانی امکان پذیر است.

● ساختار و توزیع ریف های مرجانی:

ریف های مرجانی یکی از زیباترین و پیچیده ترین انواع اکوسیستم های دریایی اند که از نظر بیولوژیکی تنوع بسیاری دارند. این ریف ها در آب های مناطق گرم و کم عمق (کمتر از ۱۰۰ متر) وجود دارند و بین ۳۰درجه شمالی و ۳۰ درجه جنوبی استوا مساحت تقریبی ۶۰۰ هزار کیلومتر مربع و به عبارتی تنها ۲ درصد سطح اقیانوس ها را به خود اختصاص داده اند. برخی ریف های مرجانی نظیر The Great Barrier Reef of Australia ،of Belize

The Barrier Reef و The united states of American ،The florida Reef Track of پهنه وسیعی به وسعت چندصد کیلو متر پوشانده اند. ریف های مرجانی عظیم طی بیش از هزاران سال بوسیله پولیب های مرجانی کوچک و با کمک Zooxanthellae (نوعی جلبک بسیار ریز) که در بافت ها، جلبک ها و سایر اورگانیسم هایی وجود دارندکه کلسیم و مواد چسبنده ترشح می کنند ،ایجاد می شوند. به فرایند ایجاد کربنات کلسیم یا اهک ،آهک شدگی گفته می شود. چارچوب صخره مانند و پیچیده این ریف ها نوعی پناهگاه و محل تغذیه برای شمار زیادی از اورگانیسم هایی به حساب می آید که در آنها زندگی می کنند. فرایند شکل گیری ریف ها تا حد زیادی به فعالیت فتوسنتز اورگانیسم های سازنده آنها بستگی دارد لذا فیتوپلانگتون ها ،رسوبات و عوامل دیگری که مانع از این می شوند که نور کافی به مرجانها و جلبک های آهک ساز برسد برای رشد ریف ها مضر هستند.

● عملکرد اکولوژیکی ریف های مرجانی:

به دلیل رشد بالای آهک شدگی ریفها ، علیرغم محدودیت گسترش آنها ، این ریف ها نقش مهمی در فرایند چرخه کلسیم جهانی ایفا می کنند و حدود نیمی از کل میزان کلسیمی را که وارد آب اقیانوس ها می شودبه صورت کربنات کلسیم در می آورد. هم اکنون نقش این ریف ها در چرخه کربن زمین و سایر چرخه های ژئوشیمیایی در حال بررسی است. ریف های مرجانی غالبا نزدیک زمین ایجاد می شوند و انرژی و موادی ( مانند مواد مغذی و کربن ) را با چندل ها و علفهای زیر دریا مبادله می کنند. مقدار آبهای سطحی ، آبهای کف اقیانوس ها و هوا بر ادامه حیات این ریف ها تاثیر می گذارند.

حداقل دمای متوسط برای تشکیل ریف های مرجانی حدود ۲۰ درجه و حداکثر دمای Clethal حدود ۳۰ تا ۳۵ درجه است. شوری پاین آب اقیانوسها (کمتر از ۲۵ – ۳۰ درصد) و شوری بالای آن ( حدود ۵۰ – ۷۰ درصد ) از گسترش ریف های مرجانی جلوگیری می کند.

از آنجا که ادامه بقای ریف های مرجانی بستگی زیاد به فرایند فتوسنتز دارد لذا گسترش مطلوب این ریف ها در محیط های آبی صاف و شفاف صورت می گیرد تا نور از آن به خوبی عبور کند. میزان مواد غذایی همچون نیتروژن و فسفر در آبهای درون و اطراف ریفهای مرجانی بسیار پایین است که این شرایط برای جلوگیری از رشد بی رویه و تجمع فیتوپلانکتون ها و جلبکهای دریایی ضروری است چرا که رشد بیش از حد فیتوپلانکتون ها موجب می شود این ریفها نتوانند نور کفی را بدست بیاورند. همین طور افزایش تعداد جلبکهای دریایی ناشی از حجم زیاد مواد غذایی ورودی بر رشد بیش از حد مرجانها و سایر ارگانیسم ها در ریفها تاثیر می گذارد.

● خطرات اصلی ریف ها:

صخره‌های آبی بسیار ظریفند و به سادگی تخریب می‌گردند و سالها طول می‌کشد تا بازسازی شوند. برای مثال یک مرجان مغزی ۲۰ سال طول می‌کشد تا به اندازه سر یک انسان رشد کند. بیشتر صخره‌های مرجانی دنیا اکنون تخریب شده‌اند و در بعضی مناطق مانند فیلیپین کاملاً نابود گشته‌اند. خطرات عمده‌ای که صخره‌های آبی را تهدید می‌کنند عبارت‌اند از: صنعت توریسم، لایروبی و احیاء زمین جهت ساختن هتلها ، فرودگاهها و بندرگاهها، جمع آوری مرجانها و صدفها برای یادگاری، ساختن جاده‌ها و خانه‌ها، آلودگی توسط سم دفع آفات و کودهای کشاورزی، تخلیه فاضلابها و نشت سوختها. همچنان که درختان جنگلها قطع می‌شوند خاک و گل و لای توسط باران شسته شده و به صخره‌های آبی ریخته می‌شود و پولیپهای مرجانی ظریف را خفه می‌سازد و صخره‌های آبی را نابود می‌کند.

● برخی از ریف های جهان:

ـ صخره‌های مرجانی بزرگ استرالیا که در شمال شرقی ساحل استرالیا واقعند بزرگ‌ترین صخره‌های آبی جهان هستند. این صخره‌ها طولی بیش از ۲۰۳۰ کیلومتر دارند و مساحتی حدود ۲۰۷۰۰۰ کیلومتر مربع را تحت پوشش قرار می‌دهند. این تنها ساختار موجودات زنده‌است که از فضا قابل مشاهده‌است. صخره‌های آبی توسط بیش از ۴۰۰ گونه از جانوران مرجانی ظریف تشکیل شده‌اند که در آبهایی به عمق ۳۰ متر زندگی می‌کنند. صخره‌های مرجانی با ۱۵۰۰گونه از ماهی‌ها ، ۴۰۰۰ گونه از نرم تنان از جمله: صدفهای غول پیکر خوراکی ، تعداد زیادی اسفنج ، شقایقهای دریایی ، خرچنگها و کرمها، سرشار از زندگی هستند.

ـ جنگلهای مرجانی استوایی از صخره‌های مرجانی معمولاً به عنوان جنگلهای استوایی اقیانوسها یاد می‌شود، زیرا آنها مانند جنگلهای مناطق استوایی ، شامل تعداد بسیاری از گونه‌های مختلف هستند . از تعداد ۱۶۰ هزار گونه دریائی شناخته شده، در حدود ۳۵ الی ۶۰ هزار آنان در صخره‌های مرجانی زندگی می‌کنند. این گروه جمعا یک سوم از ۲۵۰۰۰ گونه انواع ماهیها را تشکیل می‌دهد. با این وجود دانشمندان تخمین می‌زنند که ۹۰ درصد از گونه‌هایی که بر روی صخره‌های مرجانی زندگی می‌کنند، هنوز شناسائی نشده‌اند. بسیاری از این گونه‌های ناشناخته احتمالاً بسیار کوچک بوده و در سوراخها و شکافهای موجود در صخره‌های مرجانی زندگی می‌کنند.

ـ بیش از ۱۰۰۰۰۰ کیلومتر از حاشیه کشورهای استوایی توسط صخره‌های مرجانی پوشیده شده‌است. در حقیقت بسیاری از جزایر مرجانی و آتولها ، تنها به خاطر فرایند ساخته شدن صخره‌های آبی وجود دارند. آنها تقریباً ۶۰۰۰۰۰ کیلومتر مربع یا ۰٫۱ درصد از سطح زمین را می‌پوشاند. مرجانهای سازنده صخره‌های آبی ، آبهای کم عمق تمیز و جاذب نور خورشید را ترجیح می‌دهند که درجه حرارت آن بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتیگراد باشد. آنها در آبهایی که خنکتر از ۱۶ درجه سانتیگراد باشند، رشد نمی‌کنند. مرجانها تا عمق ۳۷ متری رشد می‌کنند. پایین‌تر از این عمق ، نور کافی برای جلبکها که غذای مرجانها را تشکیل می‌دهند وجود ندارد.

ـ صخره‌های مرجانی جزایر بلینزی: جنوب و مرکز اقیانوس آرام، پوشیده از گروهی جزیره‌است که منشا آتشفشانی دارند. این جزایر در حکم پایه و اساس رشته صخره‌های آبی حاشیه‌ای و رشته صخره‌های آبی هستند. گاهی اوقات آتشفشانها ، نشست می‌کنند و مرجانها به سمت بالا رشد می‌کنند و در عین حال جزایر مرجانی با مردابی در مرکز را بوجود می‌آورد. گونه‌هایی که در این ناحیه یافت می‌شوند، شامل تعداد بسیاری از گونه‌های مشترکی هستند که در نواحی اقیانوس هند و اقیانوس آرام یافت می‌شوند از جمله : باراکودا ، خرچنگ قرمز صخره‌های آبی که پاهای عقب آن ناقص است، کرمهای پالول و حلزونهای مرواریدی.

ـ صخره‌های مرجانی جزیره مالدیو: مجمع‌الجزایر مالدیو در طول اقیانوس هند و در کناره جنوب غربی دماغه هندوستان به طول ۸۶۷ کیلومتر کشیده شده‌اند. این مجمع‌الجزایر تقریباً شامل ۲۰۰۰ جزیره مرجانی کوچک است، که تنها ۹ تای آنها ، بزرگ‌تر از ۲ کیلومتر مربع هستند. صخره‌های مرجانی مالدیو ، سرشار از زندگی جانوری هستند. صخره‌های مرجانی مالدیو ، سرشار از زندگی جانوری هستند.

ـ صخره‌های مرجانی دریای سرخ: دریای سرخ که اقیانوسی نسبتاً جوان محسوب می‌شود حدود ۵ میلیون سال پیش شکل گرفت. این دریا شامل یکی از طویل‌ترین صخره‌های آبی حاشیه‌ای در دنیا است که طول آن بیش از ۴۵۰۰ کیلومتر۲۸۰۰ مایل است. این صخره‌های آبی ، بر روی لبه باریکی قرار دارند که در طول دریای سرخ امتداد دارند و از سمتی که رو به دریا است به اعماق آبها فرورفته‌اند. جانورانی که در این ناحیه یافت می‌شوند بسیار شبیه آنهایی هستند که در صخره‌های آبی هندوستان و اقیانوس آرام یافت شده‌اند.

ـ صخره‌های مرجانی کارائیب: گرچه بسیاری از جزیره‌های کارائیب توسط صخره‌های آبی حاشیه‌ای در بر گرفته شده‌اند اما حاشیه ساحلی آمریکای جنوبی و مرکزی عموماً فاقد گسترش صخره‌های آبی هستند. زیرا صخره‌های آبی در مکانهایی که آب شیرین رودخانه به دریا می‌ریزد نمی‌توانند تشکیل شوند. رشته صخره‌های آبی با طول ۴۷۴ کیلومتر طویل‌ترین و غنی‌ترین صخره‌های آبی در اقیانوس اطلس هستند.

وسعت کل آبسنگ‌های مرجانی جهان ‪ ۲۸۴‬هزار و ‪ ۳۰۰‬کیلومتر مربع است در حالی که وسعت مرجان‌های ایران حدود ‪ ۷۰۰‬کیلومتر مربع همچنین ‪ ۸۰۰‬گونه مرجانی در جهان وجود دارد که پیش بینی می‌شود از این تعداد حدود ‪ ۴۰‬گونه آن در ایران باشد.

در اقیانوس اطلس ۱۵٪ مرجان‌ها تجمع دارند که مجموعی از ۷۰ گونه مرجان می‌باشند. این مرجان‌ها محل زندگی ۵۰۰ نوع ماهی هست.

اقیانوس هند و آرام ۸۵٪ از ریفهای جهان را با ۷۰۰ نوع مرجان و ۴۰۰۰ گونه ماهی دارا است.

مرجانها مقر زندگی گیاهان و جانورانی است که خودا اکوسیستم کاملی هستند. بیش از ۸۰۰۰۰ گونه حیاتی در مرجانها زندگی می‌کنند.

مرجانها ۶/۱ سواحل دریاها و خشکیها را محافظت می‌کنند مثلا: جزیره‌های کم ارتفاع را در برابر خشم امواج و فرسایش دریاها محافظت می‌نمایند.

هر یک متر مربع مرجان از نظر اقتصادی برابر ۴۷۰۰۰ دلار می‌ارزد به طوریکه بزرگ‌ترین صنعت توریست جهان با جذابیتهای طبیعی که ۱۰٪ از کل صنعت توریست را پوشش می‌دهند. از مرجانها جهت تولید داروهای ضد سرطان ونیز و جهت پیوند استخوان استفاده می‌گردد.

مرجانها به غیر از غذا یک مکان برای زندگی موجودات دریایی هستند. این موجودات قدیمی‌ترین اکوسیستم زمین هستند و جوان‌ترین گونه مرجانها ۱۸۰۰۰ سال عمر دارند.

مرجانها گونه‌ای از جاندارانند که نه گیاهند و نه جانور بلکه ماینرال نام دارنند که از موادی به نام زوکسانتیلا تشکیل یافته‌اند.

مرجانها دو دسته‌اند: مرجانهای نرم و مرجانهای سخت. مرجانهای نرم: از اجزایی به نام پلیپس تشکیل شده‌اند. پلیـپسها در درون خود مایعی زله مانند دارند. دهان مرجانهااز اجزایی به نام تنتیکلز تشکیل شده‌است که به وسیله آن پلنکتونها را به دام می‌اندازد.

مرجانها به دو طریق تقسیم سلولی و حرکت لاروها تولید مثل می‌کنند. مرجانها سیستم دفاعی و تهاجمی هم دارند. مرجانها زندگی همیارگونه‌ای دارند. مرجانها تا جایی که مواد غذایی دارند رشد می‌کنند، سپس رشد آنان متوقف گردیده و اجازه رشد به گونه‌های دیگری می‌دهند که فرصتهای غذایی مناسب تری دارند.

برطبق آمار سازمان اقیانوس‌شناسی آمریکا مرجانها در حال انقراض هستند.

● شرایط زیست محیطی مرجانها

دمای آب عمق شوری و املاح آب شفافیت آب امواج بستر دریا از سال ۹۲ تا ۲۰۰۰ ۱۰٪ از مرجانها از بین رفته‌اند در صورتی که امروزه در آستانه هزاره سوم٪۲۵ از بین رفته‌اند و ۵۸ ٪ دیگر بر طبق آمار جهانی در خطر می‌باشند.

● از خطرات تهدید کننده مرجانها

خشک کردن دریاها آلودگی دریاها گسترش شهرکهای ساحلی ماهیگیری بیش از حد گرم شدن زمین آب شدن یخهای قطبی شکاف لایه اوزون نکاتی مفید و کارآمد جهت جلوگیری از تخریب مرجانها

هدایای مرجانی را نخرید از لنگر استفاده نکنید دست به مرجانها نزنید در حین غواصی تجهیزات خود را در مکانهای مناسب قرار داده تا از برخورد آنها با مرجانها جلوگیری نمائید نزدیک مرجانها نروید به ماهیها در ریفها غذا ندهید موقع عکاسی مراقب نور فلش باشید

● انواع مرجان‌ها

مرجان‌ها دو دسته‌اند: مرجان‌های نرم و مرجان‌های سخت.

مرجان‌های نرم، از اجزایی به نام پلیپس تشکیل شده‌اند. پلیـپس‌ها در درون خود مایعی ژله مانند دارند. دهان مرجان‌ها از اجزایی به نام تنتیکلز تشکیل شده‌است که به وسیله آن پلانکتون‌ها را به دام می‌اندازد. مرجان‌ها به دو طریق تقسیم سلولی و حرکت لاروها تولید مثل می‌کنند. مرجان‌ها سیستم دفاعی و تهاجمی هم دارند. مرجان‌ها زندگی همیارگونه‌ای دارند. مرجان‌ها تا جایی که مواد غذایی دارند رشد می‌کنند سپس رشد آنان متوقف گردیده و اجازه رشد به گونه‌های دیگری می‌دهند که فرصت‌های غذایی مناسب‌تری دارند.

● رده‌بندی مرجانها

راسته روگوزا یا تتراکورال‌ها از راسته‌های مهم و از بین رفته‌است و کلیه جنس‌های آن متعلق به دوران دیرین‌زیوی است دارای اسکلت آهکی بوده و به شکل انفرادی و کلنی دیده می‌شوند. سطح خارجی اسکلت آنها به دلیل چین خوردگی‌های افقی (Rugae) ناهموار بوده و روگوزا نامیده می‌شوند. صفحات تابوله (Tabula) و دیس‌اپی‌منت (Dissepiment) نیز مشاهده می‌شوند. در قسمت فوقانی هر کورالیت فرورفتگی فنجانی شکلی مشاهده می‌شود که به آن «کاسه گل» (Calyx) می‌گویند. تابوله صفحات کم و بیش افقی، مقعر یا محدب است که تا قسمت مرکزی داخل یک پولیپ گسترش دارند.

دیس‌اپی‌منت صفحات کم و بیش منحنی‌شکل که معمولاً در مجاورت دیواره بیرونی کورالیت (Epitheca) واقع شده‌اند. روگوزا ابتدا دارای شش سپتای اولیه(اصلی) است و سپتاهای بعدی که تشکیل می‌شوند، فقط در ۴ نقطه در داخل کورالوم قرار می‌گیرند و تعداد آنها مضربی از ۴ بوده و نسبت به یک صفحه تقارن دارند، لذا به آنها تتراکورال هم گفته می‌شود. زافرانتیس، کلسئولا و لیتوستروشن از جنس‌های شاخص تتراکورال هستند. راسته تابولاتا: تمامی جنس‌های این راسته به صورت کلنی مشاهده می‌شوند. صفحات تابولا در آنها گسترش یافته و سپتاها تحلیل رفته هستند. منشا مرجان‌های تابولا هنوز مشخص نشده‌است. از اردویسین میانی تا پرمین وجود داشته‌اند و بدین ترتیب هم‌زمانی با مرجان‌های چهارتیغه‌ای نشان می‌دهند. فاوزیتس، میشلینا و هلیولیتس از جنس‌های شاخص مرجان‌های تابوله هستند. راسته اسکلراکتینا یا هگزاکورال‌ها مرجان‌های منفرد یا کلنی با اسکلت آراگونیتی هستند. سیکل تشکیل سپتا در آنها شش یا مضربی از شش است. برای اولین بار در تریاس میانی ظاهر شده و یکی از تشکیل‌دهنده‌های مهم ریف‌ها در دریاهای مناطق حاره امروزی هستند. اسکلت هگراکورال‌ها شبیه به تتراکورال‌ها است ولی طرز تشکیل سپتاها در آنها با تتراکورال‌ها متفاوت است. گونیوپورا، مونتلی‌والتیا و مآندرینا از جنس‌های شاخص هگزاکورال هستند. مرجان‌های هگراکورال و تتراکورال اگرچه در بعضی از خصوصیات مورفولوژیکی شبیه به یکدیگر هستند اما اختلافات عمده‌ای دارند. در تشکیل سپتاهای تتراکورال بعد از تشکیل سپتای اولیه، سپتاهای بعدی فقط در ۴ نقطه قرار می‌گیرند، در صورتی که سپتاهای هگزاکورال نظم و ترتیب شعاعی دارند.

تهیه شده توسط مجتبی مهدی نیا