شركت های نرم افزاری و مشكلات حضور در مناقصات بین المللی

به هر حال دیر یا زود شركت های نرم افزاری ایرانی باید در عرصه های بین المللی حضور پیدا كنند و حداقل دراین زمینه از شركت های فعال درامر صادرات خدمات فنی و مهندسی نظیر ساختمان و سدسازی عقب نمانند و گرنه كشورهای دیگر در همین منطقه با وجود تمام مزیت های رقابتی بالقوه شركت های ایرانی, جایگزین ایران در بازارهای بكر منطقه خواهند شد

معمولا بسیاری از كشورها از جمله ایران، به منظور افزایش كیفیت كالا یا خدمات دریافتی و كاهش هزینه‌های اجرای طرح با ایجاد رقابت در قالب برگزاری مناقصه سعی در رفع نیازهای خود دارند. روزانه هزاران مناقصه بین‌المللی در سطح جهان برگزار می شود كه بخش بسیار قابل توجهی از آنها در رابطه با فناوری اطلاعات می‌باشد.

رویكرد اغلب كشورها به سمت استفاده از فناوری اطلاعات در عرصه‌های مختلف زندگی بوده و این امر به ویژه در كشورهای در حال توسعه، سبب ایجاد بازار بسیار بزرگی در سطح جهانی گردیده است كه برگزاری روزانه صدها مناقصه بین‌المللی، گواه این موضوع می‌باشد. در حال حاضر بسیاری از شركت‌های غربی به صورت مستقل و یا همكاری كشورهای دیگر در این مناقصات شركت و سود هنگفتی را نصیب خود می‌نمایند.

در این بین جایگاه شركت‌های ایرانی كجاست؟

متاسفانه فعلا جایگاهی در این صنعت برای ایران وجود ندارد. در حدود ۱۰ سال پیش در صدور خدمات فنی مهندسی نظیر سدسازی، ساختمان سازی و جاده سازی، ایجاد نیروگاه‌های مختلف، تصویه‌خانه‌ها و... نیز هیچ جایگاهی برای شركت‌های ایرانی وجود نداشت، ولیكن با حمایت دولت آقای خاتمی، ایجاد بسترهای لازم والبته هوش و استعداد و تلاش و پیگیری فراوان شركت‌های ایرانی، كشورمان در طی ۱۰ سال گذشته به یكی از بازیگرهای اصلی صدور خدمات فنی و مهندسی در زمینه‌های یاد شده تبدیل گشته و ایرانی‌ها در كمتر مناقصه‌ای در سطح آسیای میانه، آسیای غربی و آفریقا بازنده از صحنه رقابت بیرون می‌آیند، و صادرات خدمات ایران در این زمینه از مرز ۴ میلیارد دلار گذشته است. بنابراین امكان تكرار چنین توفیقی برای صدور خدمات نرم‌افزاری ممكن بوده و هم سابقه كار مشابه در گذشته بسیار نزدیك در داخل كشور موجود می‌باشد.

در حال حاضر مشكلات اجرایی بسیاری بر سر راه حضور شركت‌های نرم‌افزاری جهت حضور در مناقصات بین‌المللی وجود دارد كه بخشی از آن به دولت، و بخش دیگری از آن به خود شركت‌های نرم‌افزاری برمی‌گردد. این مشكلات عبارتند از:

- عدم امكان صدور آسان ضمانت‌نامه‌های مختلف ارزی نظیر شركت در مناقصه، پیش پرداخت و حسن انجام كار برای شركت‌های نرم‌افزاری.

در حال حاضر یكی از ملزومات دریافت این ضمانت‌نامه‌ها وجود رتبه‌بندی و تعیین سقف توانایی اجرای پروژه از سوی دفتر امور پیمانكاران و مشاورین سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی كشور می‌باشد كه عملا برای شركت‌های نرم‌افزاری با استدلال تفویض اختیارات به شورای عالی انفورماتیك از سوی این دفتر این رتبه‌بندی انجام نمی‌شود و كمیته‌های مختلف صدور خدمات و بانك‌ها نیز بر اساس آیین‌نامه‌های موجود در این رابطه، مجوز شورای عالی انفورماتیك را برای صدور ضمانت‌نامه كافی نمی‌دانند و اصولا شرایط اعلام شده از سوی آن دفتر، مناسب شركت‌های نرم‌افزاری نبوده و با روح فعالیت این شركت‌ها مغایرت دارد. در واقع در حال حاضر، عملا امكان اخذ ضمانت نامه‌های یاد شده برای شركت‌های نرم‌افزاری وجود ندارد و این در حالیست كه این گونه ضمانت‌نامه‌ها از بدیهی‌ترین ابزار حضور در مناقصات بین‌المللی می‌باشد.

- عدم حمایت مناسب بانك‌ها

بانك‌ها موظف هستند از محل منابع خود و صندوق ذخیره ارزی، پروژه‌های خدمات فنی و مهندسی را مورد حمایت قرار دهند و معمولا جهت تسهیل در امر تامین وثایق مورد نیاز، خود طرح را در اختیار می‌‌گیرند. در رابطه با پروژه‌های فیزیكی نظیر ساختمان و جاده‌سازی این امر مقدور می‌باشد، ولیكن در رابطه با پروژه‌های نرم‌افزاری به علت ماهیت غیرفیزیكی طرح، قطعا باید تسهیلات ویژه‌ای در اختیار شركت‌های نرم‌افزاری قرار گیرد كه هم اكنون برای بانك‌ها تعریف نشده می‌باشد.

- مشكلات شركت‌های نرم‌افزاری

شركت‌های نرم‌افزاری جهت حضور در مناقصات، ضمن افزایش توان فنی و اجرایی خود، باید حتما خود را به ابزار زیر مجهز نمایند:

الف- اخذ گواهی‌نامه‌های بین‌المللی نظیر Tickit ، CMM و... برای مشتریان خارجی پیاده كردن روح این استانداردها در فرایند تولید نرم‌افزار. كارفرمایان خارجی توجه ویژه‌ای به این استانداردها دارند.

ب- بالا بردن توانایی‌های خود در امر مستندسازی و ارتباط مناسب و مدون درون و بیرون سازمانی جهت تعامل در سطح بین‌المللی

ج- افزایش مهارت‌های مربوط به زبان‌های بین‌المللی به ویژه انگلیسی برای افراد مرتبط در هر سازمان

د- استفاده از مشاورین مجرب در امر تنظیم اسناد مناقصات بین‌المللی و دادن پیشنهاد قیمت مناسب

ه- ایجاد رابطه‌های كاری به ویژه در قالب Joint Venture با شركت‌های معتبر خارجی

و- شركت در مناقصات در قالب كنسرسیوم‌های تخصصی به منظور افزایش توانایی‌ها و بالا بردن قابلیت چانه‌زنی

ز- ارتباط با كلیه مركز اطلاع‌رسانی جهت دریافت اخبار مربوط به مناقصات بین‌المللی

به هر حال دیر یا زود شركت‌های نرم‌افزاری ایرانی باید در عرصه‌های بین‌المللی حضور پیدا كنند و حداقل دراین زمینه از شركت‌های فعال درامر صادرات خدمات فنی و مهندسی نظیر ساختمان و سدسازی عقب نمانند و گرنه كشورهای دیگر در همین منطقه با وجود تمام مزیت‌های رقابتی بالقوه شركت‌های ایرانی، جایگزین ایران در بازارهای بكر منطقه خواهند شد.

یکشنبه، ۲ بهمنماه ۱۳۸۴ ایتنا -

علی اصغر هلالی(مدیرعامل شركت آرشام كوشا)