راهنمایی در زمینه ازدواج از دیدگاه اسلام

ازدواج, تاریخچه ای به قدمت پیدایش انسان ها در كره زمین دارد و در تمام مكاتب و ادیان مطرح است اما هیچ مكتبی به اندازه اسلام برای این موضوع اهمیت قایل نبوده است

ازدواج، تاریخچه‏ای به قدمت پیدایش انسان‏ها در كره زمین دارد و در تمام مكاتب و ادیان مطرح است اما هیچ مكتبی به اندازه اسلام برای این موضوع اهمیت قایل نبوده است. اسلام اساس ترقی و رشد و تكامل در تمامی شؤون زندگی را در چگونگی تشكیل خانواده‏ها می‏داند و برای این مهم اهدافی در نظر گرفته است; قرآن مجید خلقت همسران و ایجاد رشته مودت و دوستی بین زن و مرد را از نشانه‏های شناخت‏خداوند شمرده و به برخی از فواید ازدواج مانند آرامش روحی و جسمی، ارضای غریزه جنسی، ایجاد دوستی و علاقه، بقای نسل و تكامل فرد، اشاره می‏كند: «از جمله نشانه‏های وجود خداوند این است كه برایتان از جنس خودتان همسرانی آفریده تا بدان‏ها آرام گیرید و میان شما و آن‏ها دوستی و مهربانی قرار داد. در این (دوستی و محبت) برای كسانی كه تفكر می‏كنند، نشانه‏هایی وجود دارد.» (روم: ۲۱)

اسلام برای تحكیم كانون خانواده و جلوگیری از فروپاشی آن، قوانین خاصی وضع كرده و بر‌‌طبق آن، محدوده وظایف هر كدام از اعضا را تعیین نموده است. به‌طور كلی، این مقررات را به چند دسته می‏توان تقسیم كرد:

۱- مقرراتی كه مربوط به پیش از تشكیل خانواده است و از زمان خواستگاری باید رعایت گردد.

۲- وظایف و حقوقی كه هر یك از افراد خانواده پس از تشكیل خانواده باید رعایت كنند.

۳- مقرراتی كه در صورت عدم توافق زن و مرد و انحلال خانواده و یا فوت یكی از افراد آن باید عمل شود.

معیارهای انتخاب همسر از دیدگاه اسلام

شرایطی كه باید همسر دارا باشد عبارتند از:

۱- داشتن ایمان، تقوا و حسن خلق

ایمان و تقوا ملاك اصلی انتخاب همسر است. در سایه ایمان و تقواست كه روابط عمیق عاطفی بین زوجین ایجاد می‏شود. نزد چنین همسرانی، زمینه تا حدود زیادی برای پرورش صحیح فرزندان فراهم است و زن و شوهر می‏توانند بر همه مشكلات زندگی، اعم از اقتصادی و روانی، فایق آیند و فرزندان خود را مطابق موازین و برنامه‏های دینی تربیت كنند. در این زمینه، رسول اكرم صلی الله علیه و آله می‏فرمایند: «زن را برای زیبایی‏اش به همسری مگیر; چون ممكن است جمال زن باعث پستی و سقوط اخلاقی‏اش بشود. هم‏چنین به انگیزه مالش، با او پیوند زناشویی برقرار مكن; زیرا مال می‏تواند موجب طغیان او گردد، بلكه به سرمایه دینی‏اش متوجه باش و با زن با ایمان ازدواج كن.» (۱)

مردی به امام حسن علیه السلام عرض كرد: دختری دارم، او را به ازدواج چگونه فردی درآورم؟ حضرت فرمودند: «او را به ازدواج مردی با تقوا درآور; كه اگر دوستش داشته باشد، او را گرامی می‏دارد و اگر هم دوستش نداشته باشد، به او ستم نمی‏كند.» (۲)

دو اصل دین و اخلاق نیك، ملاك‏های اصلی برای شایستگی زن و شوهر است و این اصل چه در دوران جنینی و شیر خوارگی، و چه در سایر مراحل زندگی كودك و تربیت او نقش بسزایی دارد. پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می‏فرمایند: «بهترین زنان شما زنی است كه وقتی همسرش به او می‏نگرد، شاد و مسرورش گرداند.» (۳) مردی در این زمینه با حضرت ابوالحسن علیه السلام مشورت نمود و عرض كرد: یكی از بستگانم از دخترم خواستگاری كرده، ولی او اخلاق بدی دارد. حضرت فرمود: «اگر بد خلق است، دخترت را به ازدواج او درنیاور.» (۴)

۲- خوب و شایسته بودن

جابربن عبدالله انصاری می‏گوید، در محضر رسول خدا صلی الله علیه و آله بودم. آن حضرت درباره همسر شایسته چنین فرمود: «بهترین همسران شما كسانی هستند كه دارای ده خصلت‏باشند:

۱- برای آمدن فرزندان متعدد آمادگی داشته باشند. (زایا باشند.)

۲- مهربان باشند.

۳- عفت و پاك‏دامنی خود را رعایت كنند.

۴- در میان بستگان خود عزیز و سربلند باشند.

۵- نزد شوهر فروتن باشند.

۶- خود را برای شوهر بیارایند و خود را به او بنمایانند.

۷- نسبت‏به نامحرمان خود نگه‏دار باشند و پوشش خود را حفظ كنند.

۸- از شوهر حرف شنوی و اطاعت داشته باشند.

۹- در مسائل جنسی، میل شوهر را جلب كنند.

۱۰- در عشق و علاقه به شوهر، افراط نكنند و حد اعتدال را حفظ نمایند.» (۵)

در جایی دیگر، رسول اكرم صلی الله علیه و آله می‏فرمایند: «من سعادهٔ المرء الزوجهٔ الصالحهٔ‏»; (۶) از سعادت مرد این است كه دارای همسری شایسته و خوب باشد.

۳- اصالت‏خانوادگی

اسلام تاكید دارد كه درباره سابقه خانوادگی همسر، تحقیق لازم صورت گیرد و به خصوص، مراتب ایمانی و اخلاقی او در نظر گرفته شود و نیز تا حد امكان، همسر از خانواده‏ای پاك و عفیف انتخاب گردد. این

اصالت‏خانوادگی در نحوه زندگی جدید و در نسل بعد تاثیر دارد. اگر نطفه،كه متاثر از خصایص وراثتی والدین است، ناسالم باشد، دیگر امیدی به اصلاح فرزند نیست. به همین دلیل امام صادق علیه السلام می‏فرمایند: «تزوجوا فی الحجر الصالح، فان العرق دساس‏»; (۷) با خانواده شایسته ازدواج كنید; زیرا ژن‏ها خصایص والدین و اجداد را به نسل بعدی سرایت می‏دهند.

---