پهنای باند چیست؟

اگر بخواهیم درک خوبی از معنای "پهنای باند" داشته باشیم؛ بد نیست به مثالی توجه کنید؛ اتوبانی را در نظر بگیرید که دارای خط (Line) یا باند است که ظرفیت این بزرگراه را معین می‌کند. اگر …

اگر بخواهیم درک خوبی از معنای "پهنای باند" داشته باشیم؛ بد نیست به مثالی توجه کنید؛ اتوبانی را در نظر بگیرید که دارای خط (Line) یا باند است که ظرفیت این بزرگراه را معین می‌کند. اگر بزرگراهی دارای دو خط باشد، به‌طور همزمان و از یک نقطه از بزرگراه فقط دو دستگاه ماشین امکان عبور دارند و بزرگراهی دارای چهار باند باشد، به‌طور همزمان چهار ماشین امکان عبور از کنار هم را دارند.

خوب حالا در این مثال به جای ماشین، بیت (Bit) و به جای اتوبان، سیم یا فیبر نوری که در واقع محیط انتقال اطلاعات هستند، بگذارید.

پهنای باند، ترجمه لغت اصطلاح Bandwidth است؛ مثال دیگری که می‌تواند به درک بهتر شما از این موضوع کمک کند، لوله‌های انتقال آب است. هرچند قطر لوله آب بزرگ‌تر باشد، امکان انتقال آب بیشتری از یک نقطه به نقطه دیگر را دارد. درست مثل پهنای باند، هرچه پهنای باند بیشتری داشته باشیم، امکان انتقال اطلاعات بیشتری از یک نقطه به نقطه دیگر را داریم. در واقع پهنای باند یا عرض باند به شما می‌گوید به‌طور همزمان چند بیت می‌تواند از کنار هم بگذرد یا در طول محیط ارتباطی شما با شبکه جابه‌جا شوند.

در مثال‌های بالا هرچه تعداد خطوط یا پهنای اتوبان بیشتر باشد، تعداد ماشین بیشتری می‌توانند به طور همزمان از کنار هم عبور کنند. هم‌چنین هر چقدر قطر لوله‌های انتقال آب بیشتر باشد، حجم بیشتری از آب می‌تواند در هر لحظه منتقل شود. اما در وسائل مخابراتی و ارتباطی، سخن از عرض یا پهنای فیزیکی نیست.

به عبارت دیگر برای انتقال اطلاعات بیشتر در یک واحد زمان (مثلا ثانیه) نیازی به پهن‌تر کردن و یا عریض‌کردن محیط انتقال (مثلا سیم یا فیبرنوی) نیست. براساس اطلاعات نشریه ارتباطات درواقع در محیط‌های مخابراتی این مودم‌ها هستند که وظیفه انتقال اطلاعات را به عهده دارند. به عبارت دیگر، هرچه توانایی مودم شما بیشتر باشد، می‌تواند حجم بیشتری از اطلاعات را بر روی محیط انتقال جابه‌جا کند.

البته در وسائل مخابراتی هم توانایی مودم‌ها و هم توانایی محیط‌های انتقال در حجم انتقال اطلاعات موثرند. با این توضیحات، بیشتر متوجه اهمیت نقش مودم و توانایی محیط انتقال یا همان کابل‌های مخابراتی در تبادل اطلاعات شده باشید. به عبارت دیگر این‌که اگر گاهی با یک مودم مثلا ۵۶k با سرعت ۵۲k به اینترنت وصل می‌شوید و گاهی با سرعت ۴۶k، علاوه بر مودم به توانایی محیط انتقال نیز بستگی خواهد داشت.

آخرین نکته ضروری در این زمینه، واحد انتقال اطلاعات و ضرایب آن است. همان‌طور که می‌دانید واحد انتقال اطلاعات بیت در ثانیه است. در محیط تئوریک هر میزان پهنای باند را می‌توانید متصور شوید. از یک بیت در ثانیه (۱bps) تا میلیون‌ها بیت در ثانیه (mbps) و یا بیشتر. اما در محیط عملی معمولا با محدودیت‌هایی روبه‌رو هستید. مثلا شما نمی‌توانید از یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات پهنای باند (نظیر شرکت مخابرات ایران) درخواست پهنای باندی به میزان ۹۱۳ kbps کنید.

کوچک‌ترین واحد رایج پهنای باند ۶۴k است و معمولا شرکت‌های مخابراتی جدولی را ارائه می‌دهند که نشان‌دهنده پهنای باند‌هایی است که امکان ارائه آن را دارند.