کلیشه هایی که باید شکست

سالمندی یکی از مراحل عمر انسان که همانند سالهای دیگر زندگی همراه با شادی و خشنودی یا ناراحتی است

آفتاب: سالمندی یکی از مراحل عمر انسان که همانند سالهای دیگر زندگی همراه با شادی و خشنودی یا ناراحتی است. در این دوران عوامل زیادی دست به دست هم می‌دهند تا فرد احساس رضایتمندی و خوشنودی از زندگی خود داشته باشد. هر چقدر افراد در کنار آمدن با مشکلات زندگی خوشبین‌تر باشند، بهتر می‌توانند بر مشکلات این دوران غلبه کنند و از سلامتی جسمانی و روانی بهتری برخوردار باشند. سلامتی خوب به افراد سالمند کمک می‌کند تا از لحاظ اجتماعی فعال باشند و این موضوع به سلامت جسم و روان آنان کمک می‌کند.متاسفانه این دوران به دلیل تصور بعضی از افراد که سالمندی، دوران پیری و فرتوت شدن است، ممکن است با رفتارها و کلیشه‌های بدبینانه همراه باشد. غلبه بر این تصورات نادرست می‌تواند به افراد کمک کند تا با تغییرات این دوران به نحوه مطلوب تری کنار بیایند. از جمله کلیشه‌های نامناسب، وجود کلماتی مانند پیر و فرتوت است که تاثیرات منفی بر روحیه افراد می‌گذارد. درصورت استفاده از کلمات و رفتارهای مناسب و مثبت این سن مانند دانا و خردمند، استرس و نگرانی آنان را کاهش می‌دهد و توانایی شان را تقویت می‌کند.

با فرهنگ‌سازی بیشتر در این زمینه، خوشبختانه به این امر در جامعه توجه می‌شود. در فرهنگهایی که برای سالخوردگان احترام زیادی قائل هستند، ظاهر پیری مایه غرور و افتخار است. ارزش نهادن فرهنگی برای پیری، باعث می‌شود افراد سالخورده از اواخر بزرگسالی، از تغییرات جسمانی سالمندی، استقبال کنند و برای آن برنامه ریزی‌های مناسب داشته باشند. در ارتباط با سالمندی نیز باید به نکته‌هایی توجه داشته باشیم. دو نوع ارتباط در برخورد با افراد سالمند وجود دارد:

۱- ارتباطی که حالتی از وابستگی و حمایت است و به رفتارهای وابسته آنان توجه بیشتری می‌شود. در حالت دوم حالت استقلال – بی‌توجهی است که به رفتارهای مستقل آنان کمتر توجه می‌شود. یعنی گاهی بسیاری از رفتارهای استقلال گونه والدین در جهت وابستگی بیشتر پیش می‌رود. در اینجا نیز تصور قالبی در مورد سالمندان به‌عنوان افرادی منفعل و بی‌کفایت است و سالخوردگان متوجه می‌شوند که دیگران انتظار کمی از آنان دارند و آنان را به سمت وابستگی بیشتر سوق می‌دهند. بهتر است، در این زمینه حد اعتدال و تعادل رعایت شود. وابستگی درصورتی که به سالخوردگان امکان ذخیره کردن انرژی و صرف کردن آن در فعالیتهای با ارزش را بدهد، می‌تواند سازگارانه و ارزشمند باشد. در حالیکه کنار آمدن موثر با مشکلات دوران سالخوردگی برای احساس کارایی و کفایت یک فرد سالخورده بسیار موثر است و موجب کارایی بیشتر او در زندگی خود می‌شود. برای اینکه سالمند رفتارهای مناسب خود را نشان دهد، باید خانواده و مراقبت کنندگان از حالت وابستگی – حمایت اجتناب کنند و در زمینه‌های که آنان استقلال دارند، این استقلال را به آنها بدهند.

۲- سالمندانی که فعالیت‌های روزمره خود را بدون مشکل انجام می‌دهند و فرصت برای تعامل کردن با دیگران دارند. از زندگی و فعالیتهای روزمره خود رضایت و خوشنودی بیشتری دارند.زمانیکه سالمندان مسئولیتهای خود را در زمینه‌های مهم زندگی برعهده داشته باشند، هنگام روبه‌رو شدن با تغییرات می‌توانند شادابی و کارایی خود را حفظ کنند. گذشته و آینده خود را خوشایندتر ارزیابی کنند و از لحاظ هیجانی شادتر باشند.

زهرا خسروجردی