در فضای مجازی رسانه به استقبال مخاطب می آید

گفت وگو با ریچارد لینینگ رییس انجمن بین المللی ایپرا

- ریچارد لینینگ رییس انجمن بین‌المللی روابط عمومی ایپرا (epra) است. ۲۵ سال تجربه در مباحث روابط عمومی، تبیین اهداف تجاری در سیاست‌گذاری‌های کلان، تجربه مدیریت بحران و مدیریت IT نگر در سطح ملی و منطقه‌ای در اروپا؛ سبب دعوت از وی در چهارمین سمپوزیوم بین‌‌المللی روابط عمومی و کنفدراسیون روابط عمومی کشورهای اسلامی در تهران شده است. او در پی نشست تخصصی با اساتید ارتباطات دانشکده علوم ارتباطات سوره، در مصاحبه‌ای اختصاصی به سوالات روزان پاسخ داد متن زیر حاصل این گفت‌وگو است.

- جایگاه تکنولوژی‌های نوین در صنعت روابط عمومی چگونه است، بازخورد اینگونه فناوری‌ها در صنعت روابط عمومی به چه صورت نمایان می‌شود؟

اول از همه اینکه با ورود تکنولوژی‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی، مسیر اطلاع‌رسانی خیلی کوتاه شده است. در این نوع اطلاع‌رسانی، واسطه‌های اطلاع‌رسان دیگر وجود ندارند و مخاطب به صورت مستقیم می‌تواند کسب اخبار کند و تحلیل مستقیم خودش را به منابع خبر ارائه کند.

دیگر مخاطب دنبال کسی نمی‌گردد تا از او اطلاعات بگیرد. خودش وارد می‌شود و جدیدترین اطلاعات را کسب می‌کند. دوم اینکه با ورود اینگونه تکنولوژی‌ها، هر کس یک کانال مختص به خود دارد و هر آنچه می‌خواهد در این کانال قرار می‌دهد و حق انتخاب بر اساس علایق و سلیقه خودش را دارد. مهمتر اینکه، این کانال ارتباطی دوطرفه است و مثل گذشته مسیر حرکت آن از سوی منابع اخبار به سمت مخاطب نیست. مخاطب می‌تواند حرفی برای گفتن داشته باشد. وب‌سایت‌ها و وبلاگ‌ها بلندگوهای مخاطبان در امر اطلاع‌رسانی هستند.

- با توجه به اینکه جریان آزاد اطلاع‌رسانی از طرف غربی‌ها مطرح شده است و تکنولوژی‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی نیز در دستان کشورهای توسعه یافته است؛ کشورهای جهان سوم چگونه می‌توانند با این مساله کنار بیایند؟

تکنولوژی معنا، مفهوم و کاربرد مشخص دارد. هر کسی در استفاده و کاربرد تکنولوژی‌ باید به دنبال خواسته‌های خودش باشد. طبیعی است که تنوع خواسته‌های جهان سوم با کشورهای توسعه یافته تفاوت دارد. هر کس برایش آنچه مهم است را تصاحب خواهد کرد به اندازه خودش و در توان خود.

مساله زیرساخت در کشورهای توسعه نیافته امر مهمی است. هر چقدر این زیرساخت‌ها ضعیف‌تر و ناکارآمدتر باشند، امر اطلاع‌رسانی و استفاده از تکنولوژی‌های جدید اطلاعاتی سخت‌تر و حتی غیر ممکن می‌شود. برای همین اطلاع‌رسانی در کشورهای جهان سوم ضعیف‌تر نسبت به اروپا دنبال می‌شود.

- تاثیرات این روند جدید اطلاع‌رسانی در کشورهای در حال توسعه چه بوده است؟

در روابط عمومی و اطلاع‌رسانی تاثیرات بلندمدت و در بعضی موارد دیربازده هستند. به عبارت دیگر اثرگذاری بلندمدت دارند. روند گذار تکنولوژیکی بناهای جدید با آدم‌های جدید را خلق خواهد کرد. مثلا به ارتباطات تلفن همراه نگاهی بیندازید که ازیک دستگاه تلفن همراه در هر خانه و مکانی به وسیله‌ای شخصی و پرکاربرد انفرادی تبدیل شده است. حتی در نوع پیام هم تغییرات حاصل شده است. این تکنولوژی است که اسباب این تغییرات را فراهم آورده است مانند sms، mms و دیگر تکنولوژی‌های در راه.

- این روند در جهان مدرن چگونه بوده است؟

کشورهای توسعه یافته از این مرحله عبور کرده‌اند.آنها گام‌های بزرگی برداشته‌اند. در کشورهای در حال توسعه، تکنولوژی‌های جدید به نوعی جایگزین انواع وسایل و مفاهیم گذشته می‌شوند و افراد به سمت آنها گرایش پیدا می‌کنند. این در حالی است که کشورهای توسعه یافته به اینگونه حرکت‌ها تنها به عنوان یک گزینه پیش‌رو می‌نگرند و حق انتخاب جدیدی در کنار سایر گزینه‌ها ،آن را ارزیابی می کنند. در غرب تکنولوژی‌ گزینه‌های مختلفی را برای شهروندان و دولتمردان در اختیار قرار می‌دهد اما در کشورهای در حال توسعه، ورود تکنولوژی برداشت. گام بزرگی است؛ چون زیرساخت موردنیاز هنوز در آنجا وجود ندارد و این موضوع تاثیرات مخرب فراوانی برجای خواهد گذاشت.

- در پایان به عنوان کارشناس حوزه ارتباطات بین‌الملل و مشاور سیستم‌های نوین اطلاع‌رسانی، آینده اطلاع رسانی سنتی و خصوصا جایگاه رسانه‌های چاپی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

هر چند شما این مصاحبه را برای یک روزنامه چاپی می‌گیرید اما در جواب سوالت باید گفت که روزنامه‌های قدیمی (چاپی) یا باید تغییر کنند یا کلا از بین بروند. امروزه حرکت رو به جلو در رسانه‌های سایبر و الکترونیکی شدن است. البته به این معنی نیست که دیگر روزنامه‌های کاغذی جایی ندارند. آنها می‌توانند باقی بمانند برای تبلیغات و نیازمندی‌ها و در کنار آن شیوه‌های آنلاین را پیاده‌سازی کنند. از این مساله گریزی نیست. امروز رسانه‌های نوین به راحتی می‌توانند وارد حریم شخصی افراد شوند و این پیشرفت اطلاع‌رسانی را نشان می‌دهد. رسانه‌های جدید در فضای مجازی به سوی مخاطبان حرکت می‌کنند که این مساله مهم و اساسی است.

آقای ریچارد به عنوان آخرین سوال بگویید که درطول روز زمان بیشتری را به روزنامه خواندن اختصاص می‌دهید یا کار با اینترنت و مرور اخبار؟

البته من هر دو را می‌بینم. من روزنامه خوان هستم اما وب سایت‌های خبری را هم می‌بینم. هر دو باهم. تیترها و اخبار مهم روز را از اینترنت می‌گیرم چون سرعت اطلاع‌رسانی آن فوق‌العاده است، سریع و آنی است اما برای مطالعه تحلیل‌ها و مقالات، روزنامه‌ها را می‌خوانم.

احسان پوری