گوهر کار آفرین

نگاه مهندس غلامرضا کرامتی فرد, معاون سرمایه گذاری های صنعتی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران

سازمان‌های توسعه‌ای یکی از رویکردهای مورد تأکید در فرآیند توسعه صنعت کشورند که نقش ممتاز و غیرقابل انکاری را در ایجاد تحول و ارتقای فرآیند رشد صنعتی بر عهده دارند. این سازمان‌ها برای ایفای مأموریت و رسالت مهم خویش باید نسبت به سازماندهی توسعه در حوزه استراتژیک، بهره گیری از تکنولوژی‌های نوین، توسعه بازار و محصول در جهت افزایش رقابت ‌پذیری صنایع، اصلاح زیرساخت‌های نامناسب و فراهم ‌آوری زیرساخت‌های مورد نیاز، پایش استراتژیک حوزه‌های صنعتی مشخص و بسترسازی جهت رشد و ارتقای بخش خصوصی اقدام نمایند. سازمان‌های توسعه‌ای می‌توانند علاوه بر سرمایه گذاری و مشارکت با بخش‌های غیردولتی، نسبت به فرهنگ‌سازی، آموزش، جهت‌دهی و راهبری واحدهای صنعتی اقدام نمایند.

● مدل توسعه کسب و کار پایدار

شناخت کار آفرین به عنوان مهمترین و کلیدی‌ترین عامل موفقیت طرح‌های توسعه‌ صنعتی به شمار می‌رود و این در شرایطی است که امروزه با توجه به زیرساخت‌های موجود در کشور، تأمین نیروی انسانی و سرمایه، در صورت حضور کار آفرینان در عرصه، عملی است. در این راستا، شناسایی کار آفرینان و فرصت‌ها، تشکیل شرکت‌های تعاونی منطقه‌ای و فرهنگ‌سازی و برنامه‌ ریزی از مهمترین اقداماتی‌اند که باید صورت پذیرند.

● شناسایی کار آفرینان و فرصت‌ها

به منظور سرمایه ‌گذاری، شناسایی کار آفرینان و فرصت‌ها نخستین و مهمترین گام محسوب می‌گردد. در این شناسایی باید پتانسیل‌های هر منطقه از کشور، کار آفرینان، وضعیت بازار، تکنولوژی، دانشگاه‌ها، صنعتگران موفق، نخبگان و استراتژی‌ها مورد بررسی و شناسایی قرار گیرند تا بتوان گفت در هر منطقه، چه موضوعاتی به عنوان فرصت‌های سرمایه ‌گذاری تلقی می‌شوند.

● تشکیل شرکت‌های تعاونی منطقه‌ای

برای تأمین سرمایه مورد نیاز اجرای طرح‌های صنعتی، پس از شناسایی فرصت‌ها و خلق ایده‌ها که شامل موضوع سرمایه‌ گذاری به انضمام کار آفرینان منطقه می‌باشد، می‌توان شرکت‌های تعاونی منطقه‌ای را متشکل از کار آفرینان، صاحبان سرمایه و در صورت نیاز سازمان‌های توسعه‌ای تشکیل داد. در این بین، در صورتی که تعاونی‌ها و شرکت‌های سرمایه ‌گذار منطقه‌ای از توانمندی لازم برخوردار باشند و نیازی به مشارکت سازمان‌های توسعه‌ای نداشته باشند، سازمان‌های توسعه‌ای می‌توانند صرفاً وظیفه حمایت و هدایت این شرکت‌ها را بر عهده بگیرند.

● فرهنگ‌سازی و برنامه ‌ریزی

جهت پیشبرد اهداف توسعه‌ای سازمان و ایجاد اشتغال پایدار لازم است تا میان مسؤولان استانی، کار آفرینان و سرمایه‌ گذاران امر، ارتباطی منسجم بر مبنای فرهنگی مشترک ایجاد گردد. در این فرهنگ‌سازی باید به این نکته توجه داشت که لازم است نگاه مسؤولان استانی، جهت حل مشکلات استان از مرکز به درون استان تغییر یابد.

با توجه به این موضوعات، پیشنهاد می‌گردد تیم‌های تخصصی بر حسب موضوعات تخصصی (نظیر تیم تخصصی نساجی، تیم تخصصی صنایع غذایی و تیم‌های مشابه) یا بر اساس مناطق جغرافیایی با استفاده از کارشناسان خبره سازمان توسعه‌ای، خبرگان صنعتی و شرکت‌های مهندس مشاور متخصص، در سازمان توسعه‌ای تشکیل شوند. ضروری است این کارگروه‌ها با سفر به استان‌ها و مناطق مختلف کشور و تعامل سازنده با مسؤولان، صاحبان سرمایه، کار آفرینان و نخبگان، نسبت به پیشبرد مدل توسعه اقدام نمایند. بدین منظور باید سفرهای استانی هدفمند و برنامه ریزی شده‌ای توسط سازمان‌های توسعه‌ای به استان‌های مختلف کشور انجام شوند.

مکاتبه با سازمان‌های تخصصی در هر استان جهت معرفی فرصت‌های سرمایه‌ گذاری استان شامل سازمان صنایع و معادن، سازمان جهاد کشاورزی، سازمان سرمایه ‌گذاری، اتاق بازرگانی، مراکز دانشگاهی و امثالهم، فرصت کافی را در اختیار تیم بررسی کننده توانایی‌های استانی قرار می‌دهد. بر این اساس مناسب است پیش از سفر هیأت، این اطلاعات در اختیار تیم مذکور قرار گیرند تا منجر به ایجاد ذهنیت‌های لازم در این زمینه گردند.

ارتباط با استانداری، سازمان‌ها، کار آفرینان، شرکت‌های سرمایه ‌گذاری استانی، تعاونی‌های موفق استانی، افراد سرمایه ‌گذار، صنعتگران موفق، نخبگان، دانشگاهیان و غیره و تبیین مدل توسعه کسب و کار پایدار و اهداف سازمان‌های توسعه‌ای و شناخت متقابل و دقیق آنها از اقدامات مؤثر دیگری‌اند که باید مورد بررسی قرار گیرد.

پس از هر سفر استانی، تشکیل ستاد دایمی کار آفرینی و اشتغال پایدار در استان‌ها فعالیت مؤثر دیگری است که در این زمینه پیشنهاد می‌شود. در این ستاد، مسؤولان مرتبط با اجرای طرح‌ها و سرمایه ‌گذاری و کار آفرینان حضور خواهند داشت. این ستاد وظیفه شناسایی فرصت‌های سرمایه ‌گذاری، شناسایی کار آفرینان، حمایت از کار آفرینان، رفع معضلات سرمایه ‌گذاری، رفع معضلات تولیدی، شناسایی مخاطرات محیط کسب و کار در سطح استانی و تلاش در جهت رفع این معضلات، تشکیل شرکت‌های تعاونی منطقه‌ای و شناسایی حلقه‌های مفقوده ایجاد ارزش افزوده در زنجیره‌های تولید استان را بر عهده خواهد داشت. در این ستاد، نماینده سازمان توسعه‌ای تخصصی می‌تواند حضور داشته باشد و وظیفه هماهنگی مابین استان‌ها و برنامه ‌ریزی جامع توسعه متوازن کل کشور را از این طریق پیگیری نماید.

● جمع‌ بندی و نتیجه ‌گیری

مدل فوق‌الاشاره توسط ایدرو به صورت پایلوت در چند استان کشور اجرا شده که با استقبال کار آفرینان و مسؤولان استانی مواجه شده است. از این مدل می‌توان جهت توسعه صنایع کوچک و متوسط (SME) که ستون فقرات اقتصاد کشور محسوب می‌شوند و نقش بسزایی در اشتغال جامعه ایفا می‌نمایند بهره گرفت. مسلماً توجه به فرهنگ کار و کار آفرینی که مورد توجه مقام معظم رهبری است، ابعاد گوناگونی دارد و نهادهای مختلف، خصوصاً آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها در تربیت کار آفرین نقش مؤثری دارند. نقش مهمی را که سازمان‌های توسعه‌ای می‌توانند در این مهم ایفا نمایند، نباید از نظر دور داشت.