چه کسی پایان پاندمی را اعلام می کند

سال میلادی گذشته بی هیچ تردیدی سال آنفلوآنزا بود سالی که هراس از این بیماری تازه به دورافتاده ترین مناطق نیز رخنه کرد

سال میلادی گذشته بی‌هیچ تردیدی سال آنفلوآنزا بود. سالی که هراس از این بیماری تازه به دورافتاده‌ترین مناطق نیز رخنه کرد. آنفلوآنزای خوکی با سرعتی باورنکردنی به مساله اول تمامی کشورهای دنیا تبدیل شد. برنامه‌های بسیاری را به هم ریخت و مدرسه‌ها و حتی مراسم مذهبی را به تعطیلی کشاند. مردم دنیا هر صبح با وحشت گوش به زنگ بودند تا دانشمندان راه مقابله با این بیماری را بیابند. اما درست در زمانی که تلاش‌ها به نتیجه رسید، تب تند آنفلوآنزا نیز به عرق نشست. آمار مبتلایان به سرعت کاهش یافت و وضعیت فوق‌‌العاده در بسیاری از مناطق به فراموشی سپرده شد. این روزها دیگر از آنفلوآنزای نوع A چندان خبری نیست. حتی اگر بسیاری از کارشناسان بهداشتی همچنان تاکید داشته باشند که برای اعلام پایان این پاندمی هنوز خیلی زود است.

سازمان جهانی بهداشت آخرین اعلامیه سازمان جهانی بهداشت در مورد آنفلوآنزای خوکی، به جمعه هفته گذشته برمی‌گردد. این بیانیه آمار قربانیان آنفلوآنزای نوع A را از مارس سال ۲۰۰۹ تا امروز ۱۲۷۹۹ مورد اعلام کرده است. سازمان جهانی بهداشت در به‌روزرسانی آمار مرگ ومیر این بیماری، ۵۷۹ مورد مرگ جدید را نسبت به ۱۰ روز گذشته به ثبت رسانده است. آمریکا همچنان با ۶۸۸۰ مورد فوتی بالاترین آمار مبتلایان و مرگ و میر را داراست. اتحادیه اروپا نیز تا امروز، ۲۵۵۴ مورد مرگ بر اثر ابتلا به آنفلوآنزای نوع A را تایید کرده است.

● مرکز کنترل و پیشگیری‌ بیماری‌های آمریکا

تنها یک ماه و نیم از زمانی که در تمامی ایالت‌های آمریکا وضعیت فوق‌العاده اعلام شده بود، می‌گذرد. با وجود این، در حال حاضر تنها در ایالت آلاباما همچنان تعداد موارد جدید ابتلا به آنفلوآنزای نوع A به حدی است که وضعیت فوق‌العاده در آن ادامه دارد. هفته گذشته این وضعیت در چهار ایالت جریان داشت. از اواخر اکتبر آمار مرگ و میر و ابتلا به آنفلوآنزای نوع A در آمریکا مرتبا رو به کاهش است. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا جمعه هفته گذشته اعلام کرد که در حال حاضر هیچ نشانه‌ای از همه‌گیری آنفلوآنزای فصلی وجود ندارد و تنها گونه‌های متعددی از آنفلوآنزا به صورت پراکنده مشاهده می‌شود. هر چند این مرکز هشدار داد که در مقایسه با سال گذشته همچنان میزان ابتلا به آنفلوآنزا بالاست و بیماری ممکن است هم‌زمان با بازگشت بچه‌ها به مدرسه پس از تعطیلات سال نو دوباره طغیان کند.

● مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های اروپا

بیانیه مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های اروپا نیز در جمعه گذشته منتشر شده است. این بیانیه لحن محتاطانه‌تری را انتخاب کرده است: «روند کاهش پاندمی آنفلوآنزای نوع A احتمالا با پیدایش یک گونه جدید و ناشناخته از آنفلوآنزای فصلی همراه شده که کارشناسان بهداشتی باید به دقت رفتار این گونه را زیر نظر بگیرند.» مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های اروپا هشدار داده است که ویروس آنفلوآنزا هرگز «آرام نمی‌گیرد» و دولت‌های اروپایی نباید برنامه واکسیناسیون آنفلوآنزای نوع A را به تعویق بیندازند. آنگوس نیکول کارشناس ارشد این سازمان در این مورد می‌گوید: «الگوی تاریخی آنفلوآنزای انسانی نشان داده است که اغلب اوقات بعد از سپری شدن یک پاندمی، جهان با گونه‌ای ترکیبی از این ویروس مواجه می‌شود. باوجودی که نشانه‌ها حاکی از آن است که چرخه ویروس آنفلوآنزای نوع A در آمریکا و بسیاری کشورهای اروپایی در حال قطع شدن است اما هنوز برای اعلام پایان این پاندمی بسیار زود است.» او به پاندمی آنفلوآنزا در سال‌های ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۰ اشاره می‌کند و می‌گوید: «با جهش‌های صورت گرفته انتقال ویروس مسوول آن پاندمی از زمستان اول (۱۹۶۹-۱۹۶۷) به زمستان دوم (۱۹۷۰-۱۹۶۹) افزایش چشمگیری یافت و در نتیجه در زمستان دوم تلفات قابل توجهی را در دو کشور اروپایی به جا گذاشت. در پاندمی سال ۵۸-۱۹۵۷ نیز همین اتفاق رخ داد و پس از کریسمس دوباره ویروس جهش یافته جان تازه‌ای گرفت و آمار مبتلایان و مرگ و میر افزایش یافت.» کارشناس ارشد مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های اروپا در گفتگو با رویترز به نکته مهم دیگری نیز اشاره می‌کند: «در ماه‌های اخیر سوش غالب آنفلوآنزا در جهان، نوعA

(H۱N۱) بوده است. شیوع این سوش روند گسترش سایر سو‌ش‌ها را به میزان زیادی کند کرده بود. بنابراین متوقف شدن آنفلوآنزای خوکی بار دیگر راه را برای همه‌گیری سایر سوش‌های آنفلوآنزا و از جمله انواع ترکیبی جدید باز خواهد کرد.» آنگوس نیکول گفته‌های خود را این‌گونه به پایان می‌برد: «در پاندمی‌ها باید تا آخرین لحظه مراقب بود و منتظر اتفاقات غیرمنتظره ایستاد.»

● واکسن‌هایی که باد کرده است

با کاهش ناگهانی تب آنفلوآنزا در هفته‌های اخیر، اشتیاق خرید و تزریق واکسن آن هم فرو نشسته است. از طرفی توصیه تازه بسیاری از کارشناسان مبنی بر موثر بودن تزریق تک دوزی به جای دو نوبت واکسن نیز مزید بر علت شده تا بسیاری کشورها با میلیون‌ها دوز اضافه واکسن مواجه شوند. خبرسازترین اتفاق در این زمینه اقدام دولت فرانسه بوده است. دولت این کشور قرارداد خرید ۵۰ میلیون دوز از ۹۴ میلیون دوز واکسن سفارشی را لغو کرده است.

فرانسه قصد داشت تمامی ۶۴ میلیون شهروند خود را آن هم در دو نوبت واکسینه کند. اما تنها ۵ میلیون نفر حاضر به دریافت این واکسن شدند. انتقادات فراوان مردم فرانسه در این هفته‌ها دولت را مجبور به لغو قراردادهای خرید واکسن از شرکت‌هایی بزرگی همچون سانوفی- پاستور کرده است. اما دولت این کشور خود را از یک مشکل به دامن مشکلی دیگر انداخته که آن هم شکایت شرکت‌های تولید کننده واکسن و تقاضای دریافت غرامت از سوی آنهاست. غرامت یک میلیارد دلاری آن قدر برای سارکوزی و تیم همکاران او سنگین آمده که این روزها تمام توان خود را صرف فروش این واکسن‌های اضافی به کشورهایی چون قطر، اکراین و مصر کرده‌اند.پ