دوشنبه, ۱ بهمن, ۱۴۰۳ / 20 January, 2025
خرافات یادگاری از نسل های گذشته
آدم‌های خرافاتی فقط در ایران و فرهنگ ما دیده نمی‌شوند، بلكه در طول تاریخ، اقوام و فرهنگ‌های زیادی این قبیل انسان‌ها را همراه داشته‌اند. هم‌اكنون نیز در تمامی كشورها و فرهنگ‌های مختلف آدم‌های خرافاتی دیده می‌شوند. حتی در بسیاری از فرهنگ‌ها نیز خرافات رخنه كرده است. برای اؤبات ادعای خویش به سراغ فرهنگ‌های مختلف در دنیا می‌رویم. هندی‌ها برای دفاع از عقایدشان حاضرند همدیگر را بكشند. كافی است یك روز به گاوشان بی‌احترامی كنید. جریمه سنگینی برای شما در نظر گرفته میشود، حتی اگر این عمل شما تكرار شود چه بسا مجازات‌های سنگینی در انتظارتان باشد. انگلیسی‌ها هم دست كمی از هندی‌ها ندارند. كافی است كسی با چتر خیس وارد منزل یك انگلیسی شود و بخواهد آن را گوشه‌یی باز كند تا خشك بشود، فكر می‌كنید چه اتفاقی می‌افتد، احتمالا صاحب‌خانه انگلیسی شما از ترس و وحشت سكته می‌كند! چرا؟ بسیار ساده است، چتر باز در خانه نشانه مرگ است! فرانسوی‌ها هم دست كمی از انگلیسی‌ها ندارند. بسیاری از آنها به پیش‌بینی معتقدند و اگر یك روز پای اینترنت ننشینند و از پیش‌بینی آن روز باخبر نشوند، به هیچ عنوان از جایشان تكان نمی‌خورند تا اینكه به نتیجه برسند.مصری‌ها هم با این همه ادعایی كه بر سر متمدن بودن دارند، به چیزهای عجیب‌تر از هندی‌ها اعتقاد دارند. برای آنها گربه مهم و مقدس است. این تقدس تا جایی است كه اگر كسی عكس گربه‌یی را بكشد، محكوم به مرگ است!
خرافه‌گری، فاقد پشتوانه علمی
هیچ‌كس نمی‌داند خرافات بطور دقیق از كجا آمده. اما بسیاری از مورخان و جامعه‌شناسان خرافات موجود در هر قوم را در تاریخ فرهنگی آنان جست‌وجو می‌كنند. در كشورمان، در طول تاریخ بسیاری از شیادان از پاكی، سادگی و بالطبع جهالت مردم سوءاستفاده كرده و به عقاید و باورهای دینی مردم، مسائلی اضافه كردند كه متاسفانه هنوز هم در بسیاری از اعیاد مذهبی سال شاهد بروز این خرافه‌گری‌ها هستیم.قمه‌زنی بر سر و صورت، از جمله خرافاتی است كه اكنون نیز در ایران مشاهده میشود. هر چند وقت یك بار نیز در گوشه و كنار ایران، سوءاستفاده از عقاید مذهبی مردم به چشم می‌خورد. چندی پیش قطع‌شدن یك درخت در استان خراسان شایعه ساز شد و گفته شد كه از شاخه بریده این درخت خون می‌چكیده و عده‌یی هم به نذر و نیاز در اطراف این درخت پرداخته‌اند. اما با گذشت مدتی و قوت گرفتن شایعات بخشدار بخش مركزی خراسان اعلام كرد كه عده‌یی سودجو این خبر كذب را شایع كرده‌اند و ماده قرمزی كه از درخت جاری شده تنها شیره این درخت است.محققین می‌گویند اعتقاد به وقایع خارق‌العاده كه حیطه تعریف آن شامل معجزه تا خرافه میشود، تقریبا در تمامی جوامع قابل ردیابی است.حجت‌الاسلام محمدعلی ایازی، روحانی ساكن قم، جریان خرافه‌گری را فاقد پشتوانه علمی می‌داند كه ممكن است در برهه‌هایی از تاریخ در انسان تشدید شود و گرایش به این گونه تفكرات افزایش یابد. وی معتقد است كه پنج عامل در به وجود آوردن و همین طور تشدید خرافات دخیل هستند.
۱ هراس انسان نسبت به اوضاع مادی و روحی پیرامون خودش یا به عبارت دیگر عكس‌العمل‌های احتیاطی كه نسبت به وقوع یك حادؤه دارد. او در واكنش به این حادؤه دچار دودلی و تردید میشود.او فكر می‌كند كه اگر این حادؤه درست باشد و رعایت آن را نكرده باشد ممكن است به دامش بیفتد یا اگر آن را انكار كند ممكن است یك واقعیت مقدس را انكار كرده باشد.
۲ تربیت و رفتار و تلفیقات اطرافیان كه ممكن است انسان به دلیل علاقه‌یی كه به آنها دارد هرچه كه بگویند بدون آنكه تفكری درباره آن بكند، بپذیرد.
۳كمبود دانش انسان كه با حكم فرمانی جهل، دام خرافات در جامعه گسترش بیشتری خواهد داشت.این وضعیت می‌تواند حتی در جوامعی كه به لحاظ علمی پیشرفته تلقی می‌شوند نیز اتفاق بیفتد و این در صورتی است كه افراد این دست از جوامع كمتر به فرد خود مراجعه كنند و تابع عواطف و احساسات باشند.
۴ دلبستگی به یك اعتقاد یا یك شخصی خاص كه هرآنچه درباره قدرت و مقام آن عقیده یا شخا بگویند انسان بدون در نظر گرفتن معقول بودن اطلاعاتی كه دریافت كرده آن را می‌پذیرد.در فرهنگ دینی می‌گوییم «حب‌الشی یعمن و یصم» عشق كروكور است.
۵ اندیشه خرافی گاهی در طول تاریخ سینه‌به‌سینه و نسل‌به‌نسل منتقل میشود و تا جایی در فرهنگ ما نهادینه شده است كه كسی در مورد آن تردید نمی‌كند مثل نحس بودن عدد سیزده یا رابطه عطسه با صبركردن.این نوع خرافات ریشه تاریخی و شاید هزاران ساله داشته باشد كه در بعضی موارد به عنوان یك اصل مسلم محسوب میشود.
تمایز بین معجزه و خرافات
در این میان، سال‌هااست كه برخی از عوام خرافات را با معجزه، یكسان می‌انگارند، به همین جهت بسیاری از سودجویان در طول تاریخ با استناد از همین حربه، سودهای كلانی را نصیب خودكرده‌اند.
باید دانست كه معجزه و همچنین كرامت وجود دارد و با خرافه‌های رایج كه متاسفانه وارد اعتقادات عوام نیز شده متمایز است.
ایازی با استناد به تعریف علمای علوم دینی از معجزه و كرامت (واقعه‌یی خارق‌العاده كه مخالف طبیعت و امری محال نیست)، آن را از دیدگاهی كلی غیرقابل انكار می‌داند:دعا و تاؤیر التیام بخش درونی آن نمونه‌یی از تلاش انسان برای شفاگیری است كه البته موارد فوق آن استثنا محسوب میشود و نمی‌توان هرآنچه در این زمینه منتشر میشود درست دانست.با این حال من منكر این موارد نادر نیستم و در برخی موارد حتی بلحاظ علمی توانسته‌اند میان دعا و شفا نوعی ارتباط پیداكنند.با این حال محمدعلی ایازی، خرافه كه پشتوانه علمی ندارد را متفاوت از نمونه‌های ؤابت شده از معجزه در تاریخ فرهنگ اسلامی و مسیحیت كه بطور ملموس و عینی هم بوده‌است، می‌داند.او می‌افزاید:این موارد نادر با شایعات و احساسات خوشبینانه متفاوت است.در برخی موارد شدت علاقه انسان‌ها به اعتقاداتشان باعث میشود كه اطلاعات درست و نادرست را توام بپذیرند و برخورد با آن می‌تواند عكس‌العمل‌های افراطی را به دنبال داشته باشد.
با تمامی این احوال باید گفت خرافات در تمامی فرهنگ‌ها، از موقعیت تاریخی برخوردار است و هرآنچه كه اكنون در جوامع مختلف خرافات گفته میشود یادگاری است، از سال‌های گذشته به انسان امروزی.انسانی كه دم از مدرنیته و پیشرفت می‌زند اما معتقد است ۱۳ عددی است نحس!
وحید شریفی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست