احمد کایا

بنیان گذار سبک پروتست در موسیقی کشور ترکیه از کردهای ترکیه دموکرات و آزادیخواه, خواننده پرفروش ترین کاست تاریخ موسیقی ترکیه احمد کایا خواننده ی شهیر ترکیه در سال ۱۹۵۷ در شهر مالاتیای ترکیه به دنیا آمدو پنجمین ودر واقع آخرین فرزند خانواده کایا بود

بنیان گذار سبک پروتست در موسیقی کشور ترکیه:‌از کردهای ترکیه- دموکرات و آزادیخواه،‌خواننده پرفروش‌ترین کاست تاریخ موسیقی ترکیه :

احمد کایا خواننده ی شهیر ترکیه در سال ۱۹۵۷ در شهر مالاتیای ترکیه به دنیا آمدو پنجمین ودر واقع آخرین فرزند خانواده کایا بود.ازپنج سالگی با ساز باقلاما آشنا شده.یکی از اولین ترانه های او که در سنین کودکی و برای برادر بزرگش(باشار)ساخته بود چنین شعری داشت:یک فولکس واگن خواهم خرید---اسمش را باشار خواهم گذاشت...

یک بار هم در روز کارگر با باقلاما به اجرای برنامه پرداخته بود.

زمانی که نوجوانی بیش نبود به خاطر شرایط دشوار زندگی پدر،به همراه خانواده به شهر استانبول نقل مکان کردند.پدر او که قبلا در یک کارخانه نساجی کار میکرد در استانبول در نمایشگاهی به پادوئی مشغول شد.خود در وصف این وضعیت میگفت"هر روز که از مدرسه به سوی خانه میرفتم پدر را میدیدم که مشغول شستشوی اتومبیل است و همه گاه پیش خود میگفتم هنگامی که بزرگ شدم برای پدر نمایشگاهی خواهم خرید تا ارباب خود باشد ."اما این رویائی بیش نبود چرا که اندکی بعد پدر با مرگ خود،خانواده را تنها گذاشت.او که کوچکترین عضو خانواده بود در شرایط بسیار دشوار و سخت گذران زندگی میکرد.خود میگفت"روزهائی بود حتی قادر به تهیه بلیط برای استفاده از اتوبوس شهری نبودم دوران جوانی کایا برابر شد با کودتای کنان اورن و خفقان شدیدی که بر فضای سیاسی جامعه ترکیه‌تحمیل گردید.

▪ آلبوم اول:.او که به شدت مخالف وضع موجود بود در سال ۱۹۸۵ به کمک دوستان خود آلبومی از ترانه‌هایش رابنام((گریم نکن ای کودک)) منتشر کرد که به گفته‌اش هیچ امیدی به استقبال آن از طرف مردم نداشت و تنها در پی آن بود که بوسیله ی ترانه هایش اعتراض خود را را به شرایط حاکم اعلام دارد.چند روز پس از عرضه آلبوم ماموران قضایی ترکیه کاست او را به دلیل وجود چند ترانه ی سیاسی جمع آوری نمودند.پس از اعتراض‌فراوان،در نهایت فروش کاست او آزاد اعلام شد.همین فعل و انفعالات سبب شهرت نام کایا گشت وکاست او با استقبال نسبتا خوبی مواجه شد.

▪ آلبوم دوم: مدت کوتاهی پس از ارائه آلبوم اولش دومین کاست وی بنام ((دلتنگی برای غم ها)) با همان رنگ و بوی اعتراضی وارد بازار شد.

▪ آلبوم سوم او(( ترانه‌ی شفق)) نام داشت.وجود شعری به همین نام از اولکو تامر که به دلیل داشتن افکار سیاسی در انتظار اعدام بود،موجب آوازه‌ی هر چه بیشتر کایا شد

▪ آلبوم چهارم کایا،((لحظه ای خواهد رسید))نام داشت. با اشعاری از اولکو تامر ، آتیلا ایلهان و حسن حسین کرکمازگیل.

▪ آلبوم پنجم کایا ((دموکرات خسته )) نام داشت.لقب کایا "دموکرات خسته"بود که برگرفته ازهمین کاستش بود.

▪ آلبوم ششم:اما کایا در سال ۱۹۸۷ در پی آشنایی با یوسف هایال اوغلو فصل جدیدی را در زندگی هنری خود آغاز کرد. آلبوم(( بپا می‌خیزیم)) که بیشتر شعرهایش از هایال اوغلو بود در شرایط انسداد شدید سیاسی ترکیه،او را در زمره‌ی خوانندگان برتر و معترض ترکیه قرار داد.

▪ آلبوم هفتم وی که برگزیده ای از ترانه های اجرا شده اش در کنسرت زنده بود،((رسیتال لر۱)) نام داشت که بصورت انفرادی با تکنوازی باقلاما توسط خود کایا در سال۱۹۸۸ عرضه شد.

▪ آلبوم هشتم وی ((گل نیک اندیش یا بختیار)) نام داشت که در سال۱۹۸۸ عرضه شد.

▪ آلبوم نهم کایا ، ((دیوار عشق)) نام دارد.با اشعاری از هایال اوغلو که در سال۱۹۹۰ عرضه شد.

▪ آلبوم دهم((ریسیتال ها ۲)) نام دارد.با همان شرایط رسیتال قبلی که در سال۱۹۹۰ عرضه شد

▪ آلبوم یازدهم کایا ،((در درد سر افتاده ام یا گرفتار بلا شده ام)) نام دارد که در سال۱۹۹۱ عرضه شد.

▪ آلبوم دوازدهم در سال۱۹۹۱ عرضه شد و ((به من نزدیک نشو،وگرنه خواهی سوخت)) نام داشت

▪ آلبوم سیزدهمش کایا در سال۱۹۹۳ عرضه شد و ((دلخورده)) نام داشت.

▪ آلبوم چهاردهم در سال۱۹۹۴ عرضه شد و ((ترانه هایم برای کوه‌ها)) نام داشت

▪ آلبوم پانزدهمش کایا در سال۱۹۹۵ عرضه شد و ((مرا دریاب)) نام داشت

▪ آلبوم شانزدهم کایا در سال۱۹۹۶ عرضه شد و ((ستاره و یاکاموز))=(یاکاموز به معنای انعکاس تصویر ماه بر سطح آب رودخانه یا دریا میباشد که در زبان فارسی معادتی برای این کلمه وجود ندارد) نام داشت.در این آلبوم اکثر ترانه های قبلی کایا بازخوانی شده

▪ آلبوم هفدهم احمد کایا در سال۱۹۹۸ عرضه شد و ((مقابله با دوست و دشمن)) نام داشت

▪ آلبوم هجدهم کایا ((خدا نگه دار)) نام دارد و احتمالا پس از مرگش و در سال ۲۰۰۱عرضه شده که یک ترانه به زبان کردی بنام ((کاروان)) این آلبوم احمد کایا را از سایر آلبوم هایش متمایز ساخته.

▪ آلبوم نوزدهم وی که تقریبا سه سال پس از مرگش به کوشش همسر وفادارش، در سال ۲۰۰۳ به بازار آمد،((کمی هم تو گریه کن)) نام داشت

▪ آلبوم بیستم کایا هم که پنج سال پس از مرگش باز هم به کوشش همسرش، در سال ۲۰۰۵ به بازار آمد،((؟)) نام دارد.

در سال ۲۰۰۲ آلبومی بنام ((بشنو سرزمین عزیزم)) منتشر شدکه در آن ۲۰ تن از خوانندگان جوان ترکیه(هالوک لونت-ناشیده گکتورک-نازان اونجل-سواوی-آجیره زیان-شکریه توتکون-سلدا باقجان-یاووز بینگل-دنیز و یلماز اردوغان-بانو-فریدون دوزاقچی-نیران اونسال-ثروت کجا کایا-کاردش تورکولر-کئورجک علی-ملکه دمیراق-مراد حاساری-اونور آکین-سومر ازگو) به اجرای ۲۰ ترانه از آثاراحمد کایا پرداخته بودند.این آلبوم در ۲سی دی عرضه شد.(تمامی این آلبوم ها در آرشیو موجود میباشد)

بعد ها چند آلبوم متفرقه و چند مصاحبه و ترانه جنجالی "کردیم"kurduz- در چند آلبوم پراکنده بصورت غیر رسمی وارد بازار شد که این آلبومها نیز در آرشیو موجود میباشند.

حدود ۱۰ آلبوم آلبوم متفرقه و کم یاب هم از احمد کایا موجود میباشد که شامل اجراهای دوئت-مصاحبه ها-ترانه جنجالی ((کوردیم تا پای مرگ))-جند ترانه کردی و دکلمه اشعار یوسف هایال اوغلو و...است و در سایت رسمی احمد کایا هم اسمی از آن به میان نیامده.

کایا در تمام سالهای خوانندگی با شعرای بزرگ ترکیه همکاری کرد.علاوه بر هایال اوغلو (۳ آلبوم دکلمه شعر از زنده یاد یوسف هایال اوغلو در آرشیو موجود میباشد)،بزرگانی همچون آتیلا ایلهان و اورهان کوتال از جمله شعرائی بودند که کایا از شعرهای آنها استفاده می‌کرد.حضور او در هر مکانی مشکلاتی را بوجود می آورد چرا که با سخنانش مخالفان آزادی در ترکیه را آزار میداد.به همین جهت،کایا سالها از اجرای کنسرت در داخل ترکیه محروم شده بود.خود می گفت کاری خواهد کرد که هیچ گاه از ذهن مخالفانش پاک نگردد و همه گاه آنها را خواهد آزرد.یک بار در برنامه‌ای تلوزیونی اعلام کرد کفنخویش را هر زمان با خود حمل می‌کند و هر لحظه آماده‌ی مرگ در راه آزادی‌ست.

کایا در سال ۹۸ در مراسم اهدای جایزه ی سال به برترینهای ترکیه جوایز انجمن روزنامه نگاران)علام کرد که در آلبوم جدید خود ترانه‌ای کردی(کاروان) اجرا خواهد کرد و سپس کانالهای رسانه‌ای ترکیه را تهدید کرد که در صورت عدم پخش کلیپ آن،باید پاسخگوی مردم باشند.همین مساله موجب گردید که مخالفان کردهای ترکیه که همان ملی گرایان افراطی آن کشور بودند،اعتراض وسیعی به او نمایند.به دلیل وقوع درگیری هایی در آن مراسم،روز بعد دادگاه امنیتی ترکیه کایا را احضار نموده و بازداشت کرد.ساعاتی بعد،پس از اعتراض وکلای کایا، او را به قرار وثیقه آزاد کردند.(تصاویر مربوط به تنش های ایجاد شده در این جلسه و اعتراض جمع حاضر در مراسم به احمد کایا و فحاشی به وی از سوی برخی چهره های سرشناس ترکیه از جمله سردار اورتاچ بصورت فیلمی مستند در آرشیو موجود میباشد)

کایا متهم بود که سالها قبل در چند کشور اروپایی از جمله بلژیک و آلمان کنسرتهایی به حمایت از حزب پ. ک. ک برگزار کرده است(فیلمی کوتاه از این کنسرت ها در خارج از ترکیه که تماشاچیان عکس های اوجالان را در دست دارند در آرشیو موجود میباشد).چند ماه بعد از این ماجرا،کایا به قصد برگزاری کنسرت راهی فرانسه شد و به دلیل جو نامناسب ترکیه بر اثر غوغای رسانه‌های گروهی بر علیه‌اش،تصمیم به اقامت در آن کشور گرفت(تصاویری از منزل و محل اقامت احمد کایا در فرانسه در آرشیو موجود میباشد).او به کمک همسر فرانسوا میتران رئیس جمهور فقید فرانسه،توانست اقامتی یکساله دریافت کند.در همین حال کایا در دادگاه ترکیه به ده سال حبس بصورت غیابی محکوم گردید.چند ماه پس از این وقایع،در صبحگاه ۱۶ نوامبر(کاسیم) ۲۰۰۰در سن ۴۲ سالگی به سبب حمله قلبی در شهر پاریس دیده از جهانفرو بست.البته شایعاتی مبنی بر مشکوک بودن مرگ وی نیز شنیده شده...

کایا در مجموع ۲۲ آلبوم از ترانه‌هایش به یادگار گذاشته است که ۱۹ کاست قبل از مرگ و ۳ کاست بعدی پس از مرگش به کوشش همسر وفادارش(گولتن کایا) منتشر شده است.معروفترین آلبوم او ترانه هایم برای کوه‌ها منتشر شده به سال ۹۴ نام دارد که بیش از ۵/۱ میلیون کاست فروش کرد و جز پر فروشترین آلبومهای تاریخ موسیقی ترکیه است.معروفترین اثر او ;با گریه‌هایمان از همین آلبوم است که موافقان و حتی مخالفانش را به تحسین واداشت.شعر ترانه‌های او در قالب سبک پروتست ارائه شده و بدین سبب او را بنیانگذار سبک پروتست در ترکیه میدانند.آنچنان که از لحاظ موزیک او را پایه گذار سبک موسیقی آزاد درترکیه می‌خواند.

رک گویی و جرات فراوان از مشخصه‌های بارز کایا بود.خود میگفت که همیشه بر لبه پرتگاه قدم میدارد و از این کار نیز هیچ ابائی ندارد و همیشه ۲متر کفنش را با خود در جیبش حمل میکند.آرامگاه او در گورستان پرلاتنر)یا( پره لاچئز پاریس واقع است (تصاویر مربوط به این گورستان و تشییع پیکر کایا در پاریس در آرشیو موجود میباشد).همسر او با بازگرداندن جنازه اش به ترکیه مخالفت نمود و اعلام کرد که ترکیه شایستگی آن را ندارد که مرد بزرگی چون او در خاک‌آن دفن گردد.

شعار کایا احترام به عقیده و آزادی اندیشه بود و عمر خود را نیز در این راه نثار کرد.تاریخ ترکیه،کایا را‌بخاطر تاثیری که بر موسیقی و فضای سیاسی برگرفته از آن گذاشت هرگز فراموش نخواهد کرد.....روحش شاد و یادش گرامی باد

http://www.yashartr.blogfa.com