غذای غنی شده چقدر می ارزد

اگر این روزها سری به سوپرمارکت ها بزنید, با حجم زیادی از انواع مواد غذایی روبه رو می شوید که روی بسته بندی شان نوشته «غنی شده با » و در این میان, آنچه بیشتر جلب توجه می کند, مواد غذایی غنی شده با انواع ویتامین ها و مواد معدنی مثل آهن, کلسیم و ویتامین D است

اگر این روزها سری به سوپرمارکت‌‌ها بزنید، با حجم زیادی از انواع مواد غذایی روبه‌رو می‌شوید که روی بسته‌بندی‌شان نوشته: «غنی شده با...» و در این میان، آنچه بیشتر جلب توجه می‌کند، مواد غذایی غنی‌شده با انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مثل آهن، کلسیم و ویتامین D است....

در اوایل قرن بیستم، در کانادا اولین نوع از مواد غذایی غنی شده (نمک‌های یددار) به منظور پیشگیری از ابتلای مردم به گواتر به بازار عرضه شد. بعد از آن، بسیاری از مواد غذایی غنی شدند که از آن جمله می‌توان به شیر غنی شده با ویتامین D و آردهای غنی شده با ویتامین B و آهن اشاره کرد.

شیر غنی شده با ویتامین D در سال ۱۹۴۰ میلادی به منظور پیشگیری از ابتلا به راشیتیسم وارد بازار شد و گرچه ابتدا برای شرکت‌های تولیدکننده آزاد بود اما در سال ۱۹۷۵ انجام آن اجباری اعلام شد. در سال ۱۹۸۸ نیز آردها با ویتامین B و اسید فولیک غنی شدند تا احتمال بروز نقص در جنین به حداقل ممکن برسد.

نتایج بررسی ها نشان داد غنی کردن مواد غذایی مفید بوده و مثلا مصرف نمک‌های غنی شده با ید سبب کاهش ابتلا به گواتر در کشورهای مصرف‌کننده می‌شود. در حال حاضر، مواد غذایی در حال غنی شدن با بسیاری دیگر از مواد مغذی مانند امگا۳ و پروبیوتیک‌ها هستند. اما سوال اینجاست که آیا تمام انواع محصولات غنی‌سازی شده مفیدند یا تنها راهکاری تجاری برای فروش مواد غذایی با قیمتی بالاتر هستند؟

● لزوم غنی‌سازی

به نظر می‌رسد در بخش صنایع غذایی که در دنیای امروز کشاورزی صنعتی غذاهای آماده مصرف آن را قبضه کرده بسیاری از محصولات غنی شده سالم‌تر نیستند اما لازم‌اند. در واقع نزدیک به ۵۰ سال است که خاک زمین فقیر شده و کمبود مواد معدنی در زمین می‌تواند سبب پرورش گیاهان فقیر از مواد مغذی شود. از سوی دیگر، مساله تغییر شکل را نباید از یاد برد. برای مثال، نان را در نظر بگیرید. گندم هرچه قدر هم که در زمین حاصل‌خیزی رشد کند و غنی از مواد مغذی باشد، باز وقتی به آرد تبدیل می‌شود، بخشی از مواد مغذی خود را از دست می‌دهد. به همین دلیل لازم است به آن ویتامین و مواد معدنی اضافه کنند. اما چرا مواد مغذی از آرد سفید گرفته می‌شود؟ دلیل آن واضح است، آرد سفید را بهتر از آرد کامل می‌توان ذخیره و نگهداری کرد.

● خوب‌ها و بدهای غنی‌سازی

در برخی از کشورها مانند کانادا ۶ ماه از سال سرد است و آفتاب کم می‌تابد. بنابراین غنی‌سازی مواد غذایی با ویتامین D ضروری به نظر می‌رسد. ویتامین D، ویتامینی ضروری برای سلامت است که می‌تواند ما را از برخی انواع سرطان حفظ کند و از آنجا که فرصت دریافت طبیعی آن همیشه وجود ندارد، چه اشکالی دارد که آن را به شکل مصنوعی وارد غذاهای‌مان کنیم؟

در عوض، غنی‌سازی برخی مواد غذایی گاهی به نفع سلامت ما نیست و حتی آن را به خطر می‌اندازد. برای مثال، غلات صبحانه آماده غنی‌شده با آهن می‌تواند به اشتباه حس امنیت به فرد مصرف‌کننده بدهد؛ در صورتی که سلامت انسان در گروی مصرف مواد غذایی متفاوت است. مصرف این نوع غلات سبب کمبود از نظر برخی ریزمغذی‌ها و افزوده شدن و تجمع برخی دیگر می‌شود. باید توجه کرد گرچه مصرف مواد غذایی غنی شده مفید است و به عنوان مثال مصرف شیر غنی شده با کلسیم می‌تواند به افرادی که به محصولات لبنی آلرژی دارند، کمک کند و احتمال ابتلا به پوکی استخوان را کاهش دهد، اما در عین حال برای افرادی که به اندازه کافی لبنیات مصرف می‌کنند، می‌تواند گذر از مرز بوده و سلامت آنها را به خطر بیندازد. آنچه متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند مصرف متعادل مواد غذایی کامل و نه تغییریافته است.

● غنی‌شده این ۴ محصول غذایی به قیمت‌شان نمی‌ارزد

محصولات لبنی غنی‌شده با امگا۳: بهترین کار برای بالا بردن میزان امگا۳ در بدن مصرف ماهی‌های چرب یا مکمل روغن ماهی است. اگر اهل مصرف ماهی نیستید، مصرف گردو را به شما توصیه می‌کنیم. در کنار آن استفاده از روغن کانولا و روغن زیتون هم می‌تواند تامین‌کننده نیازتان به امگا۶ و امگا۹ باشد.

▪ آب پرتقال غنی‌شده با کلسیم:

آب‌میوه‌های صنعتی شکر بالایی دارند و برخلاف محصولات لبنی حاوی ویتامین D که برای جذب کلسیم لازم است، نیستند. به جای خرید آب‌میوه‌های غنی شده با کلسیم بهتر است از دیگر منابع کلسیم مانند لبنیات، کلم بروکلی، جوی دوسر و بادام استفاده کنید.

▪ ماست غنی‌شده با پروبیوتیک‌ها:

پروبیوتیک‌ها برای برخی عفونت‌های دستگاه گوارش، تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از آلوده شدن به عفونت‌های ناشی از درمان‌های آنتی‌بیوتیکی لازم است اما توصیه می‌کنیم به جای ماست غنی شده ماست طبیعی کم‌چرب مصرف کنید.

▪ آب‌میوه‌های غنی شده با آنتی‌اکسیدان‌ها:

میوه‌ها به طور طبیعی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، فلاونوییدها، فیبر و انواع ویتامین‌ها هستند. مصرف آب‌میوه‌های غنی شده با آنتی‌اکسیدان گرچه قیمت بالاتری دارند اما ارزش غذایی‌شان هرگز به پای یک پرتقال یا سیب تازه نمی‌رسد.

ترجمه: مریم یوسفی

منبع: reader’s digest