مصرف دارو را بلد نیستیم!

گفته می‌شود مصرف دارو در کشور بالاست، اما این ادعا درست نیست، چون دارو را زیاد مصرف نمی‌کنیم بلکه بد مصرف می‌کنیم...
به بیان دیگر، مصرف داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها کورتون‌ها …

گفته می‌شود مصرف دارو در کشور بالاست، اما این ادعا درست نیست، چون دارو را زیاد مصرف نمی‌کنیم بلکه بد مصرف می‌کنیم...

به بیان دیگر، مصرف داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها کورتون‌ها و مسکن‌ها بسیار بالاست، در حالی که نباید اینگونه باشد. از سوی دیگر، مصرف داروهای ضروری مثل داروی بیماران قلبی – عروقی و دیابت کمتر از میزان موردنیاز است. البته این قضیه می‌تواند دو علت داشته باشد؛ یا اینکه برخی بیماران دیابتی از بیماری خود بی‌اطلاع هستند یا در مصرف دارویشان سهل‌انگاری می‌کنند.

مصرف نادرست دارو باعث می‌شود در آینده نه چندان دور، بیماران با عوارض شدید بیماری‌های قلبی – عروقی و دیابتی مواجه شوند و هم به خودشان و هم به نظام سلامت، هزینه‌های هنگفتی تحمیل می‌شود. از سوی دیگر، مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک، عوارض متعددی در پی دارد؛ بسیاری از مردم تصور می‌کنند در صورت ابتلا به یک سرماخوردگی‌ ساده هم حتما باید با آنتی‌بیوتیک درمان شوند. حتی زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنند، از او می‌‌خواهند برایشان آنتی‌بیوتیک تجویز کند. گاهی پزشکان نیز برای جلب رضایت بیماران، در صورتی که واقعا ضرورتی ندارد، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند. در حقیقت، علت اصلی مصرف بالای آنتی‌بیوتیک در کشور، فرهنگ استفاده از آن است. در فراخوانی حضوری از پزشکانی که بیش از حد آنتی‌بیوتیک تجویز کرده بودند، علت تجویزشان را پرسیدیم و بیشتر آنها ادعا می‌کردند بیماران اصرار دارند حتما آنتی‌بیوتیک برایشان تجویز کنند. موضوع مهم دیگر، مصرف نادرست آنتی‌بیوتیک‌هاست. یعنی پزشک ممکن است برای بیمار ۱۰ عدد آنتی‌بیوتیک تجویز کند، اما بیمار تا علایم بیماری‌اش بهبود یافت، مصرف آنتی‌بیوتیک را رها می‌کند. این کار هم باعث می‌شود بعد از مدتی، بیماری دوباره در فرد ظاهر شود.

همان‌طور که می‌دانید، شعار امسال سازمان جهانی بهداشت، «مقاومت میکروبی، یک تهدید جهانی» است که در مورد معضل مصرف بالای آنتی‌بیوتیک هشدار می‌دهد. اگر روند مصرف آنتی‌بیوتیک به همین صورت ادامه یابد، در آینده با بسیاری از بیماری‌های عفونی روبرو خواهیم شد که به دلیل مقاومت میکروبی، هیچ آنتی‌بیوتیکی نمی‌تواند با آنها مقابله کند و مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های عفونی افزایش می‌یابد.

در حال حاضر داروی دگزامتازون، ادولت‌کلد و استامینوفن پرتجویزترین داروها هستند و از بین ۱۰ داروی پرمصرف، ۴ دارو، آنتی‌بیوتیک هستند. این آمارها نشان می‌دهد مصرف دارو در کشور ما، نادرست است، یعنی داروهایی که باید مصرف شوند، کم مصرف می‌شوند ولی دارویی که نباید بی‌دلیل مصرف شوند (مثل آنتی‌بیوتیک‌ها) زیاد مصرف می‌شوند.

نباید مردم را از خوردن دارو ترساند، بلکه باید آنها را آگاه کرد که شیوه نادرست مصرف دارو، عوارض اجتماعی، اقتصادی و درمانی در پی خواهد داشت.

دکتر محمدرضا شانه‌سا

مدیرکل دارو و موادمخدر سازمان غذا و دارو