چهارشنبه, ۱۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 5 February, 2025
دایرهًْ المعارف انسولین
انسولین برای بیماران دیابتی مثل سایه می‌ماند؛ سایه‌ای که همواره پا‌به‌پای آنها و در همه جا در کنارشان است...
این سایه، انواع و اقسام گوناگونی دارد. در صفحه «دیابت» این هفته، انسولین‌های مختلف و شیوه مصرف آنها را در گفت‌وگو با دکتر علیرضا استقامتی، فوق‌تخصص غدد و متابولیسم و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، بررسی کرده‌ایم.
▪ انسولین همزاد بیماران دیابتی است. این همزاد از کجا آمده است؟
ـ انسولین هورمونی است که از لوزالمعده ترشح می‌شود. در برخی بیماران، ترشح این هورمون با مشکل مواجه می‌شود بنابراین باید به آنها انسولین تزریق شود. تلاش‌هایی برای تولید انسولین خوراکی، استنشاقی یا شیاف صورت گرفته که همه آنها به بن‌بست خورده و هیچ‌کدام موفقیت چشمگیری نداشته‌اند. حتی انسولین‌های استنشاقی که زمانی مصرف آنها شیوع پیدا کرده بود از بازار جمع‌آوری شده‌اند و مصرف آنها توصیه نمی‌شود. انسولین‌های تزریقی هم انواع مختلف دارند.
▪ این تقسیم‌بندی بر چه اساسی صورت می‌گیرد؟
ـ انسولین‌ها را براساس مدت‌زمانی که اثرشان در بدن باقی می‌ماند، به انواع و اقسام مختلفی تقسیم می‌کنند؛ سریع‌اثر، کوتاه اثر، متوسط‌اثر و طولانی‌اثر.
▪ انسولین‌های سریع‌اثر چه ویژگی‌هایی دارند؟
ـ انسولین‌های سریع‌اثر، انسولین‌های آنالوگ یا شبه‌انسولین هستند. این انسولین‌ها با دستکاری در مولکول‌های انسولین ساخته شده‌اند؛ به سرعت در بدن جذب می‌شوند و به بالاترین اثر خود می‌رسند. اکثر انسولین‌های این دسته پس از ۲ ساعت، دیگر اثری در بدن ندارند یا اثرشان به حداقل می‌رسد.
▪ مصرف این انسولین‌ها به چه شکلی است؟
ـ این انسولین‌ها سریع‌اثرند و مصرف‌شان قبل از غذا یا پس از غذا تفاوتی ندارد. به همین دلیل اگر فرد تزریق انسولین را پیش از غذا فراموش کرده باشد، می‌تواند پس از مصرف غذا اقدام به تزریق انسولین‌های سریع‌اثر کند.
▪ انسولین‌های کوتاهاثر چطور؟
ـ اثر انسولین‌های کوتاهاثر مثل انسولین رگولار، بین ۵ تا ۶ ساعت در بدن باقی می‌مانند و حتما باید نیم‌ساعت قبل از غذا تزریق شوند. این انسولین‌ها خیلی فیزیولوژیک نیستند ولی چون قیمت مناسبی دارند هنوز به کار می‌روند.
▪ و انسولین‌های متوسط‌اثر، چه؟
ـ انسولین‌های متوسط‌اثر، گروه دیگری از انسولین‌ها شامل انسولین‌هایی نظیر NPH یا لنت هستند. اثر این انسولین‌ها بین ۱۸ تا ۲۴ ساعت در بدن باقی می‌ماند اما به طور معمول حداکثر اثر آنها تا ۱۲ ساعت است و به مرور از اثرشان کاسته می‌شود. این انسولین‌ها هنگامی‌بین ۱۸ تا ۲۴ ساعت در بدن باقی می‌مانند که در دوزهای بالا مصرف شوند همچنین برای درمان‌های نوع ۱ و ۲ جایگاه ویژه دارند.
▪ انسولین‌های طولانی‌اثر چه مشخصاتی دارند؟
ـ انسولین‌های طولانی‌اثر یا انسولین بینا نیز شبه‌انسولین هستند. تغییراتی در مولکول انسولین باعث شده که این انسولین‌ها زمان اوج نداشته باشند و اثرشان تا ۲۴ ساعت در بدن باقی بماند.
▪ به همین دلیل است که در بدن، افت قند ایجاد نمی‌کنند؟
ـ دقیقا همین‌طور است؛ زیرا یکی از عوارض انسولین‌درمانی، بروز افت قند است. اما انسولین‌های پایه یا ۲۴ساعته، معمولا افت قندخونی در پی ندارند.
▪ اما به غیر از این ۴ دسته، انسولین‌های ترکیبی هم در بازار وجود دارند. ویژگی این انسولین‌ها چیست؟
ـ انسولین‌های ترکیبی معمولا از مخلوط کردن انسولین‌های کوتاهاثر و متوسط‌اثر ساخته می‌شوند که در برخی از بیماران کارایی دارند و به شکل قلم تزریق می‌شوند و می‌توانند تا حد زیادی به کنترل قندخون کمک کنند. نسبت انسولین کوتاهاثر به متوسط‌اثر معمولا ۷۰ به ۳۰ یا ۵۰ به ۵۰ است.
▪ این انسولین‌ها چه کاربردی دارند؟
ـ انسولین‌های مختلف برای روش‌های گوناگون درمان استفاده می‌شوند. اکثر بیماران نیاز به ۲ نوع انسولین دارند. ما به اکثریت قریب به اتفاق بیماران توصیه می‌کنیم که از انسولین کوتاهاثر یا سریع‌اثر در کنار انسولین‌های متوسط‌اثر یا طولانی‌اثر (پایه) استفاده کنند.
▪ چرا؟
ـ این توصیه از فیزیولوژی ترشح طبیعی انسولین در بدن ناشی می‌شود. در بدن ما به طور طبیعی یک سطح پایه از ترشح انسولین وجود دارد که طی ۲۴ ساعت در بدن ادامه می‌یابد و گروه دیگر انسولین‌ها پس از مصرف غذا ترشح می‌شوند. به همین دلیل در تزریق انسولین باید سعی کنیم که روند طبیعی بدن را حفظ یا بهتر است بگویم از آن تقلید کنیم. بنابراین برای جبران انسولین پایه‌ای که در بدن ساخته می‌شود از انسولین‌های طولانی‌اثر یا ۲ تزریق متوسط‌اثر به فاصله ۱۲ ساعت استفاده می‌کنیم و از انسولین‌های سریع‌اثر یا کوتاهاثر نیز برای جبران انسولین‌هایی استفاده می‌شود که پس از مصرف غذا ترشح می‌شوند.
▪ بین تزریق یک بار انسولین پایه یا ۲ بار تزریق انسولین متوسط‌اثر به فاصله ۱۲ ساعت، کدام‌یک ارجحیت دارد؟
ـ برحسب شرایط بیمار، استفاده از این انسولین‌ها متفاوت است اما چون انسولین‌های پایه یا طولانی‌اثر قیمت بالاتری دارند، ممکن است تمام افراد توان خرید این انسولین‌ها را نداشته باشند بنابراین مجبور هستیم که از انسولین‌های متوسط‌اثر با دوز ۲ بار در روز استفاده کنیم. اخیرا حتی در بیمارانی که با قرص تحت درمان هستند، باز هم از انسولین استفاده می‌کنیم؛ یعنی در کنار قرص برای پر کردن چاله‌های درمان در زمانی که مقدار انسولین کاهش پیدا می‌کند، از انسولین‌های پایه نیز استفاده می‌کنیم تا کنترل مناسب‌تری بر درمان ایجاد شود.
روزبه زعفرانی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست