یکشنبه, ۲۳ دی, ۱۴۰۳ / 12 January, 2025
حقوق جزا
از گرایشهای مهم علم قانون، حقوق جزا و فقه‌جزایی اسلام است و به طور كلی در علم حقوق‌جزا، دو بخش كلی جزای عمومی و جزای‌اختصاصی پژوهش و تحقیق می‌شود. مباحث‌جزای عمومی شامل جرم و مجرم و مسولیت‌جزایی او، مجازاتها و مباحث و جزای‌اختصاصی شامل جرایم علیه اشخاص وجرایم علیه اموال و جرایم علیه امنیت و آسایش‌عمومی است. این تقسیم مطالب در فقه جزایی‌امامیه وارد نشده است اما مطالب فقه جزایی به‌طور كلی شامل حدود ـ قصاص دیات و در بعضی‌از موارد به تعزیرات تبویب شده است. مجموعه‌قوانین مجازات اسلامی تقریبا براساس فقه جزایی‌اسلام در كتاب اول به پیروی از حقوق جزا به‌مباحث جرم و مجازات مجرم و مسولیت جزایی‌او پرداخته شده است و در كتابهای بعدی مباحث‌حدود، قصاص، دیات، تعزیرات و مجازاتهای‌بازدارنده تدوین شده است.
تنظیم كلاسیك‌مباحث جزایی در علم حقوق جزا ره‌آورد نوین‌دانش حقوق جزا است كه در كنار مباحث‌جرم‌شناسی و پلیس علمی و سایر گرایشهای حقوق‌جزا شكل و تكامل پیدا كرده است. در بسیاری ازمباحث جزایی در اسلام مانند تعریف جرم واصول قانونی بودن جرم و مجازات و شرایطمعاونت و شركت در جرم و... هیچ تفاوت یاتبعیضی بین زن و مرد نیست و از این جهت فصل‌وسیعی از حقوق و فقه جزایی اسلام به زن و مردبه طور مشترك اختصاص یافته است و اساساتفاوتی در بسیاری از موارد بین زن و مرد نیست تااز آن به عنوان تبعیض علیه زن نام برد اما در نقطه‌مقابل مواردی از قبیل ادله اثبات جرم ومجازاتهای مالی و غیرمالی نیز دیده می‌شود كه‌بین زن و مرد مسلمان تفاوت وجود دارد و همین‌موارد موجب شده است تا بسیاری از منتقدان به‌ویژه حقوقدانهای غیر مسلمان یا لائیك آنها رامورد نقد و اعتراض قرار دهند و از این جهت‌خرده‌ای بر فقه جزایی اسلام گرفتند.
بنابراین تمام مباحث مقایسه حقوق جزا بین‌زن و مرد از دو جهت ادله اثبات جرم و مسولیت‌كیفری (ترتیب مجازات) قابل بررسی است زیرادر هر دو مورد تفاوت بین مرد و زن به چشم‌می‌خورد.
● نظر كنوانسیون
كنوانسیون محو كلیه اشكال تبعیض علیه زنان‌مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تاریخ/۲۷ آذر/ ۵۸ (۸ /دسامبر/ ۱۹۷۹) در بند «الف» ماده كنوانسیون آمده است«گنجاندن اصل مساوات میان زنان و مردان درقانون یا سایر قوانین مربوطه هر كشور، چنانچه‌تاكنون مقطور نشده باشد...»
مطابق اطلاق این بند، وضع زن و مرد از جهت‌اثبات جرم باید یكسان باشد در حالی‌كه دربسیاری از موارد كیفری این‌گونه نیست و شهادت‌زنان همسان شهادت مردان نیست. همچنین دربند «ز» ماده ۲ كنوانسیون آمده است «فسخ كلیه‌مقررات كیفری ملی كه موجب تبعیض نسبت به‌زنان می‌شود»
در حالی‌كه بسیاری از كیفرها خواه مالی یا غیرمالی در حقوق جزای اسلام بین زن و مرد تفاوت‌وجود دارد و شماری از نویسندگان چنین‌تفاوتهایی را تبعیض علیه زنان تفسیر كرده‌اند درنتیجه بین بند «ز» ماده ۲ كنوانسیون با شمارزیادی از مجازاتهای حقوق جزای اسلام به‌تعارض رسیدند.
به طور كلی كنوانسیون به لحاظ یكسان نگری‌زن و مرد در تمام زمینه‌های شخصی و اجتماعی‌سعی دارد زن و مرد را از جهت اینكه شهادت آنهادر شمار ادله اثبات جرم قرار گیرد و یا اینكه كیفرمجازات علیه مجرمین زن و مرد یا علیه مرتكبین‌جرم علیه آنان وضع گردد و یكسان و مشابه باشد.
این در حالی است كه در فقه امامیه به لحاظتفاوتهای شخصی و اجتماعی زن و مرد، احكام‌كیفری متفاوت وضع شده و در خصوص هر دوزمینه جزایی ادله اثبات جرم و مجازاتها، تفاوتهای‌زیادی به چشم می‌خورد.
● تعبد الهی و نظم عمومی
در فقه امامیه پذیرش احكام پنجگانه وجوب،حرمت، مستحب، مكروه و حلال بر پایه عبودیت‌انسان به خدا است گرچه درك تمام دین در عصرغیبت و مطلق نگری آن درست نیست اما تلاش وسعی فقها عظام همواره در طول تاریخ فقه این‌بوده است كه مبانی فقه را بر پایه دیدگاه وحیانی وعلم الهی رسول اكرم (ص) و خانواده علمی‌ایشان تدوین كرده و توسعه دهند. تحولها وترقیهای فقه بر پایه مبانی و اصول مدون و موردتایید اهل بیت (ع) بوده است بنابراین احكام‌فقهی در نهایت و آخرین نقطه به این استدلال‌پذیرفته می‌شود كه تعبد، الهی است و خداوند ازانسان بهتر درك مصلحت و مفسده مخلوق خود رامی‌كند و در نقطه مقابل حقوق موضوعه یكسری ازقوانین خود بر پایه نظم عمومی تدوین می‌كند كه‌هیچ‌گونه تغییری در آن امكان‌پذیر نیست. تعریف‌نظم عمومی و خواستگاه آن در بافت اجتماعی وفرهنگی جامعه‌ای است كه در آن قانون وضع‌می‌شود، بنابراین ممكن است نظم عمومی یك‌جامعه با جامعه دیگر تفاوت داشته و در نتیجه‌قوانین امری آن جامعه نیز با قوانین امری جامعه‌دیگر متفاوت است. قوانین امر در كنار قوانین‌تكمیلی قرار دارند كه هرگز توافقی برای تغییر آن‌در جامعه توسط شهروندان ممكن نیست.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست