روش‌های پیشگیری از سوء‌مصرف داروهای ترک اعتیاد

اعتیاد یک بیماری مزمن، عودکننده و پیش‌رونده است و به همین دلیل نباید انتظار داشت درمان اعتیاد، درمانی سریع و کوتاه‌مدت باشد.
درواقع درمان اعتیاد، یک درمان پیچیده مبتنی بر …

اعتیاد یک بیماری مزمن، عودکننده و پیش‌رونده است و به همین دلیل نباید انتظار داشت درمان اعتیاد، درمانی سریع و کوتاه‌مدت باشد.

درواقع درمان اعتیاد، یک درمان پیچیده مبتنی بر آمیخته‌ای از درمان دارویی و مداخلات روان‌درمانی و اجتماعی به طور همزمان است. چه‌بسا ریزه‌کاری‌هایی در روند درمان وجود دارد که اگر به آنها توجه نشود، اثربخشی و ماندگاری درمان افت می‌کند.

مولفه‌هایی نظیر مهارت پزشک، رابطه خوب درمانی با بیمار، ایجاد انگیزه خوب برای استمرار درمان، خانواده درمانی، کنترل خشم و هیجان، مشاوره در مواقع بروز بحران،‌ دقت در پیگیری و انجام آزمایشات‌، اثربخشی درمان را افزایش می‌دهد.

اما درخصوص دارودرمانی باید گفت داروهایی به نام داروهای درمانی نگهدارنده در حال حاضر برای مواد افیونی مانند کراک، هروئین، تریاک و شیره وجود دارد که متادون از جمله آنهاست. البته به طور قطع باید اذعان کرد که در مورد اعتیاد هم مثل خیلی دیگر از بیماری‌ها باید گزینه‌های دارودرمانی مختلف داشته باشیم تا بتوانیم تعداد بیشتری از بیماران را تحت پوشش قرار دهیم و در این مسیر امروزه مصرف بوپرنورفین نیز به عنوان دارویی نگهدارنده رونق یافته است.

استفاده از بوپرنورفین برای درمان وابستگی به مواد افیونی، هم در روش‌های سم‌زدایی و هم به شکل درمان نگهدارنده مورد استفاده قرار می‌گیرد و در مقایسه با متادون خطر بیش مصرفی و مسمومیت کمتری داشته، وابستگی جسمی و روانی کمتری ایجاد می‌کند و قطع تدریجی آن راحت‌تر تحمل می‌شود.

البته باید به این نکته توجه داشت که هرچند این دو دارو به عنوان دو داروی نگهدارنده استفاده می‌شوند ولی تفاوت‌های اصولی با هم دارند و در برخی بیماران، متادون بهتر و در برخی دیگر بوپرنورفین بهتر است و استفاده مناسب از هریک از این دو دارو، موجب بهبود نتیجه درمان می‌شود.

امروزه به منظور جلوگیری از سوء‌استفاده از بوپرنورفین، سابوکسون که مورد تایید FDA است، نیز در کشور با مجوز وزارت بهداشت، در حال عرضه به بیماران است. این قرص ترکیبی از بوپرنورفین و نالوکسان است. نالوکسان به این جهت به آن اضافه شده است که از سوءاستفاده بوپرنورفین توسط افراد وابسته به مواد افیونی جلوگیری شود. بطوری که در صورت تزریق، علائم محرومیت ایجاد کرده و موجب می‌شود که فرد میلی به تزریق نداشته باشد.

باید اذعان کرد که افزایش آگاهی خانواده‌ها در مورد اعتیاد، نشانه‌ها و عوارض آن و آموزش خانواده‌ها نسبت به این‌که با نشانه‌های بروز اعتیاد چگونه برخورد کنند و چگونه احتمال سوء‌مصرف داروهای توصیه شده را کاهش دهند، در پیشگیری از ابتلای افراد به اعتیاد یا جدی‌تر شدن اعتیاد آنها، بسیار موثر است.

دکتر علی فرهودیان

‌عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اعتیاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی