رفاه اقتصادی و معیشتی در عصر ظهور

از برنامه ها و اقدام های امام مهدی ع , پدید آوردن رفاه در كل جامعه بشری است در آن دوران طبق ترسیم آیات و احادیث, جامعه بشری واحدی تشكیل می گردد كه مانند خانواده ای زندگی می كنند, و مساله ناهنجار جوامع پیشرفته و ابرقدرت, و جامعه های در حال رشد, و جامعه های محروم از میان می رود و بشریت به طور كلی به رفاه اقتصادی و بی نیازی دست می یابد

از برنامه‏ها و اقدامهای امام مهدی (ع)، پدید آوردن رفاه در كل جامعه بشری است. در آن دوران طبق ترسیم آیات و احادیث، جامعه بشری واحدی تشكیل می‏گردد كه مانند خانواده‏ای زندگی می‏كنند، و مساله ناهنجار جوامع پیشرفته و ابرقدرت، و جامعه‏های در حال رشد، و جامعه‏های عقب‏مانده و محروم از میان می‏رود (۱) و بشریت‏به طور كلی به رفاه اقتصادی و بی‏نیازی دست می‏یابد، و همین چگونگی زمینه اساسی رشد و تعالی معنوی و فكری انسان را می‏سازد.

طبق تحقیقات كارشناسان و متخصصان، (۲) بخش عظیم و مهمی از مسائل عقب‏ماندگی و وابستگی و كمبود مواد غذایی و معیشتی (اگر نگوییم تمام آن) به دو عامل بستگی دارد، و این هر دو عامل با هم در ارتباط‏اند:

۱- نظام اقتصادی حاكم بر جهان.

۲- نظام سیاسی حاكم بر جامعه.

۱- «نظام اقتصادی حاكم بر جهان‏»، یعنی نظام و سیستمی كه قدرتهای اقتصادی جهان در كشورهای استعمارگر پدید آورده‏اند، و هدف و آرمان آنها دستیابی به قدرت اقتصادی روزافزون و سلطه بر منابع ثروت جهان است. این قدرتهای سلطه‏گر، با برنامه‏ریزیهای دقیق خود، مانع هرگونه استقلال، خودكفایی و رشد تولید و پیشرفت اقتصادی در كشورهای عقب نگهداشته شده‏اند. این قدرتها از راههای گوناگون و شیوه‏های تبلیغی و برنامه‏ریزیهای گسترده و عمیق، در سایه سلطه نظامی و سیاسی و فرهنگی، آزادی فكر و عمل را از آحاد مردم در جهان سوم می‏گیرند، و روشها و شیوه‏هایی در همه مسائل زندگی از جمله در تولید و مصرف و تكنولوژی و فرهنگ و راههای معیشت، بر آنان تحمیل می‏كنند كه به سود سرمایه‏داران بزرگ و سلطه بیشتر جهان پیشرفته است. در سایه این سلب فكر و سلب شخصیت و سلب آزادی و آزادفكری، پدیده عقب‏ماندگی ویی و خودیابی و اعتماد به نفس می‏میرد، و وابستگی روز به روز در اعماق اجتماعات عقب‏مانده گسترش می‏یابد. از این رو، صاحب‏نظران مسائل اقتصادی - اجتماعی می‏گویند: كمك به كشورهای عقب‏مانده (۳) تنها در این است كه آنها را به خودشان واگذارند. (۴)

۲- «نظام سیاسی حاكم بر كشورها» نیز نوعا عامل و دست‏نشانده قدرتهای جهانی هستند، و همواره به زیان ملتهای خود گام برمی‏دارند، و برای سلب هرگونه فكر و اندیشه از مردم و نفی حس خودشناسی و خودیابی در مردم خویش می‏كوشند، و جریانهای فكری و فنی فرمایشی را در میان ملت‏خویش نشر می‏دهند، و با رسانه‏ها و ابزارهای تبلیغاتی هرگونه استقلال فرهنگی و اقتصادی را از جامعه سلب می‏كنند، و توده‏ها را برده‏وار به اسارت و پیروی كوركورانه این دو جریان مسلط و حاكم - یكی بیگانه و دیگری خودی - نخستین موضوعی كه صدمه می‏بیند و یا بكلی نفی می‏گردد، اصالت فكر و فرهنگ خودی و حس اعتماد به نفس و بازیابی و بازشناسایی نیروهای نهفته در درون خود و جامعه خودی است.

در رستاخیز ظهور امام منجی (ع)، این بندها و دامها از سر راه برداشته می‏شود، و عوامل سلطه بر فكر و فرهنگ و اقتصاد و سیاست جهان و كشورها نابود می‏گردد، و انسانها آزاد می‏شوند، و با هدایت آن امام به خود می‏آیند و دیگر بار خویشتن خویش را بازمی‏یابند و بازمی‏شناسند و آزادانه فكر می‏كنند، و راههای تحمیلی و تبلیغی را از راه اصلی و درست جدا می‏سازند. و این است آزادی و آزادگی واقعی، آزادیی كه در سراسر دنیای كنونی تنها واژه آن وجود دارد و از محتوا و مفهوم آن خبری نیست.

در دنیایی كه تقسیم‏بندی جهانی با معیارهای ظالمانه صورت می‏گیرد، و امتهای ضعیف، به حال خود گذارده نمی‏شوند، و از راههای مریی و نامریی در شبكه‏های پیچیده نظامهای سلطه و سرمایه‏داری جهان گرفتار می‏آیند، سخن از آزادی واقعی و آزادفكری، بازی با كلمات است. و گفتگو بر سر استقلال اقتصادی و انتخاب شیوه و راه زندگی و معیشت و دستیابی به رفاه بیهوده است. زیرا در چنین شرایطی، بخشهای عظیمی از بشریت مواد لازم زندگی را در اختیار ندارند و دچار كمبود و فقرند، و بخشهای دیگر نیز طبق الگوها و معیارهایی كه سرمایه‏داران و تولیدكنندگان بزرگ بر جامعه تحمیل می‏كنند باید زندگی كنند، و از مواد و كالاها بهره گیرند، و خود قدرت اختیار و انتخاب ندارند.

از این رو در رستاخیز امام مهدی (ع)، انسان در آغوش آزادی به معنای واقعی كلمه می‏آرامد، و در پرتو این آزادی همه بندها و زنجیرهایی را كه بر پایش نهاده‏اند می‏گسلد، ورا به دو بخش پیشرفته و عقب‏مانده تقسیم كرده‏اند از میان می‏رود، و پدیده شوم فقر و نیاز نیز نفی می‏گردد، و رفاه اقتصادی در پرتو چنین معیارهایی به جامعه و افراد داده می‏شود. تردیدی نیست كه بدترین و ناهنجارترین اسارت برای بشریت، فقر و نیاز روزانه به غذا، لباس، مسكن، دارو و دیگر لوازم زندگی است. این اسارت برای انسان لحظه‏ای آسایش و فراغت‏باقی نمی‏گذارد، و زمینه‏های رشد و تكامل معنوی و مادی او را نابود می‏سازد، و همواره انسان را در اندیشه سیر كردن شكم و پوشاندن بدن و دست‏یابی به سایبان و بهبودی از درد و بیماری و... فرو می‏برد، و فرصتی باقی نمی‏گذارد تابه مفاهیم بالا و برتر زندگی بیندیشد، و پایگاه انسانی خود را درك كند، و از عروج و تكامل نوع انسان سخن بگوید.

در دوران رفاه اقتصادی و رفع همه نیازها، آدمی از این بردگی و اسارت هستی‏سوز رهایی می‏یابد، و از بند مشكلات آن آزاد می‏گردد، و به مسائل متعالی و برتر و تكامل و رشد و صعود می‏اندیشد و در آن راستا گام برمی‏دارد.

احادیث‏بسیاری درباره رفاه اقتصادی دوران ظهور وجود دارد و شاید از جمله مسائلی باشد كه بیشترین تاكید بر آن شده است. و این اهمیت موضوع و نقش آن را در ساختن جامعه سالم قرآنی می‏رساند، و شاید پس از اصل عدالت دومین موضوعی باشد كه در آن دوران در جامعه‏ها پدید می‏آید. و این هر دو با یكدیگر پیوندی ناگسستنی دارند، زیرا كه اجرای دقیق عدالت‏برای از میان بردن روابط ظالمانه و غاصبانه آكل و ماكولی است تا اقویا حق ضعیفان را نخورند و آنان را محروم نسازند. بنابراین، رفاه اقتصادی برای همه، با اجرای اصل عدالت اجتماعی و برپایی قسط قرآنی امكان‏پذیر است، بلكه رفاه و بی‏نیازی از میوه‏های درخت تناور عدل است، و امام با تحقق بخشیدن به اصول دادگری و عدالت اجتماعی، همگان را به زندگیی درست و سامان‏یافته می‏رساند.

امام صادق (ع):

...ان‏الناس یستغنون اذا عدل بینهم... (۵)

- ... مردمان بی‏نیاز می‏گردند آنگاه كه عدالت میانشان حاكم باشد...

ن‏الله لم یترك شیئا من صنوف‏الاموال الا و قد قسمه، واعطی كل ذی حق حقه، الخاصهٔ والعامهٔ والفقراء والمساكین، و كل صنف من صنوف‏الناس... فقال: لو عدل فی‏الناس لاستتغنوا... (۶)

- خداوند همه ثروتها را (از همه منابع درآمد) میان مردم تقسیم كرده است، و به هر كس حقش را داده است: كارگزاران و توده مردم و بینوایان و تهیدستان و هر گروهی از گروههای مردم. سپس امام گفت: اگر عدالت اجتماعی برقرار شده بود همه مردم بی‏نیاز شده بودند...

بنابراین در سایه عدالت است كه به رفاه اقتصادی و بی‏نیازی مادی می‏توان دست‏یافت.

همچنین از نظر تعالیم اسلامی، حاكمیت اگر درست و اسلامی باشد و برنامه‏ها و مجریانی قرآنی و اسلامی به كار گمارده شوند، محرومیت و نیازمندی در جامعه باقی نمی‏ماند، زیرا كه اصول عدل و حق اجرا می‏گردد، و در پرتو آن اجرای اصول، همه مردم به رفاه و بی‏نیازی می‏رسند.

امام علی (ع):

اما والذی فلق‏الحبهٔ، و برا النسمهٔ، لو اقتبستم‏العلم من معدنه، و ادخرتم‏الخیر من موضعه و اخذتم‏الطریق من وضحه، و سلكتم من‏الحق نهجه، لنهجت‏بكم‏السبل، وبدت لكم‏الاعلام، و اضاء لكم‏الاسلام، و اكلتم رغدا، و ما عال فیكم عائل، و لا ظلم منكم مسلم و لامعاهد... (۷)

- سوگند به خدایی كه دانه را (در دل خاك) بشكافت، و آدمیان را آفرید، اگر علم را از معدن آن اقتباس كرده بودید، و خیر را از جایگاه آن خواستار شده بودید و از میان راه به رفتن پرداخته بودید، و راه حق را از طریق روشن آن پیموده بودید، راههای شما هموار می‏گشت، و نشانه‏های هدایتگر پدید می‏آمد، و فروغ اسلام شما را فرا می‏گرفت، و به فراوانی غذا می‏خوردید، و دیگر هیچ عائله‏مندی بی‏هزینه نمی‏ماند، و بر هیچ مسلمان و غیر مسلمانی ستم نمی‏رفت.

در پرتو حاكمیت قرآنی و محمدی (ص) و علوی (ع) امام مهدی (ع)، و با اجرای اصل عدالت اجتماعی كه سیره انكارناپذیر آن امام‏سامان می‏یابد، و نیازها برآورده می‏گردد، و رفاه اقتصادی و آسایش معیشتی بر تمام بخشها و زوایای زنگی خانواده بشری پرتو می‏افكند.

با اینكه موضوع رفاه اقتصادی از شاخ و برگهای عدالت اجتماعی است، در احادیث جداگانه مطرح گردیده است. و این اهمیت موضوع را آشكار می‏سازد.

پیامبر اكرم (ص):

یكون فی امتی‏المهدی... یتعنم امتی فی زمانه نعیما لم یتنعموا مثله قط، البر والفاجر، یرسل‏السماء علیهم مدرارا، ولا تدخرالارض شیئا من نباتها. (۸)

- در امت من مهدی قیام كند... و در زمان او مردم به نعمتهایی دست می‏یابند كه در هیچ زمانی دست نیافته باشند. (همه) نیكوكار و بدكار. آسمان بر آنان ببارد و زمین چیزی از روییدنیهای خود را پنهان ندارد.

پیامبر اكرم (ص):

یكون فی امتی‏المهدی ... والمال یومئذ كدوس، یقوم‏الرجل فیقول: یا مهدی اعطنی، فیقول: خذ (۹)

- در زمان مهدی (ع)... مال همی خرمن شود. هر كس نزد مهدی آید و گوید: «به من مالی ده! مهدی بیدرنگ بگوید: «بگیر.»

امام علی (ع):

... و اعملوا انكم ان اتبعتم طالع‏المشرق سلك بكم منهاج‏الرسول ... و كفیتم مؤونهٔ‏الطلب والتعسف، و نبذتم‏الثقل الفادح عن‏الاعناق... (۱۰)

- بدانید اگر شما از قیامگر مشرق (امام مهدی «ع‏») پیروی كنید، شما را به آیین پیامبر درآورد... تا از رنج طلب و ظلم (در راه دستیابی به امور زندگی) آسوده شوید، و بار سنگین (زندگی) را از شانه‏هایتان بر زمین نهید...

رفاه تا این پایه و تامین سطح زندگی تا این سطح، آرمانی است الهی كه به دست مبشر راستین عدالت و انصاف و سعادت و آسایش، امام مهدی (ع) تحقق می‏یابد.

امام علی (ع):

ثم یقبل الی‏الكوفهٔ فیكون منزله بها، فلا یترك عبدا مسلما الا اشتراه و اعتقه، ولا غارما الا قضی دینه، و لا مظلمهٔ لاحد من‏الناس الا ردها، ولا یقتل منهم عبد الا ادی ثمنه، دیهٔ مسلمهٔ الی اهلها، و لا یقتل قتیل الا قضی عنه دینه والحق عیاله فی‏العطاء، حتی یملاالارض قسطا و عدلا... (۱۱)

- ... سپس (امام مهدی «ع‏») به كوفه، درآید، و در آنجا مسكن گزیند، و هر برده مسلمانی را (در صورتی كه باقیمانده باشد) بخرد و آزاد كند و دین بدهكاران را بپردازد، و مظلمه‏ها و حقهایی كه بر گردن كسان است (به صاحبان حق) بازگرداند، كسی كشته نشود مگر این كه بهای آن را (كه دیه است) به صاحبانش تسلیم كند، و آن كس كه كشته شد بدهیش را بپردازد، و (زندگی) خانواده او را تامین كند، تا سراسر زمین را از عدل و داد بیآكند...

تامین زندگی و رفاه تا این پایه است كه اگر از مسلمانان كسی هنوز در بردگی مانده بود به دست امام خریده می‏شود و آزاد می‏گردد. اگر كسی بدهكاری داشت‏بدهی او پرداخت می‏شود. هر كس حقی و حقوقی از دیگران بری قصاص شد دیه او به صاحبش پرداخت می‏گردد. هر كس به دلیل جرمی به اعدام محكوم شد بدهكاریهای او پرداخت می‏شود، و پس از اعدام وی زندگی خانواده‏اش همسان و هم‏سطح دیگر مردم تامین می‏گردد. و اینها همه برای اجرای عدالت دقیق در سراسر آبادیهای زمین است. یعنی عدالت در آن دوران چنین مفهومی عمیق و گسترده و انسانی دارد، كه هر مشكل و ناهنجاری و گرفتاری را برطرف می‏سازد.

امام باقر (ع):

و یعطی‏الناس عطایا مرتین فی‏السنهٔ و یرزقهم فی‏الشهر رزقین... حتی لاتری محتاجا الی الزكاهٔ و یجیی‏ء اصحاب‏الزكاهٔ بزكاتهم الی‏المحاویج من شیعته فلا یقبلونها، فیصرونها و یدورون فی دورهم، فیخرجون الیهم، فیقولون: لا حاجهٔ لنا فی دراهمكم ... فیعطی عطاء لم یعطه احد قبله. (۱۲)

- (امام مهدی «ع‏»)، در سال دو بار به مردم مال ببخشد و در ماه دو بار امور معیشت‏بدانان دهد... تا نیازمندی به زكات باقی نماند. و صاحبان زكات، زكاتشان را نزد محتاجان آورند، و ایشان نپذیرند. پس آنان زكات خویش در كیسه‏هایی نهند و در اطراف خانه‏ها بگردند (برای دستیابی به محتاجی)، و مردم بیرون آیند و گویند:

ما را نیازی به پول شما نیست... پس دست‏به بخشایش گشاید، چنانكه تا آن روز كسی آنچنان بخشش اموال نكرده باشد.

امام صادق (ع):

ان قائمنا اذا قام اشرقت‏الارض بنور ربها... و یطلب‏الرجل منكم من یصله بماله و یاخذ منه زكاته، فلا یجد احدا یقبل منه ذلك و استغنی‏الناس بما رزقهم‏الله من فضله. (۱۳)

پاورقیها:

۱- طبق برآوردهای دقیق آماری و فنی، عامل اصلی عقب‏ماندگی بخشهای عظیمی از جامعه بشری، كشورهای پیشرفته و ثروتمند است، زیرا كه اگر عقب‏ماندگی، عقب‏ماندگی فرهنگی است این كشورهای پیشرفته‏اند كه مانع پیشرفت فكر و فن و فرهنگ در اجتماعات عقب‏مانده‏اند، زیرا كه رشد فرهنگ و تكنولوژی را در میان اجتماعات عقب‏افتاده مانع سلطه سیاسی و نظامی و اقتصادی خود می‏دانند. علت عقب‏افتادگی اقتصادی در كشورهای عقب‏مانده نیز كشورهای پیشرفته است، زیرا نیاز به واردات صنعتی كشورهای پیشرفته اگر از میان برود، تولیدات این كشورها بدون مشتری و بازار می‏ماند. عقب‏افتادگی نظامی نیز وضعش روشن است و چون پدیده شوم عقب‏افتادگی در همه بخشها به هم مربوط است، بنابراین درمان درد بزرگ عقب‏ماندگی و حذف عنوان جهان‏ارد جز از میان برداشتن عامل اصلی آن یعنی متلاشی كردن مراكز قدرت و سلطه، این آرمان بزرگ و الهی در آن دورات سعادت‏آفرین تحقق می‏یابد، و مراكز سلطه و قدرت و زور و سرمایه‏داری در عالم متلاشی می‏گردد، و توده‏های انسانی از یوغ فشار و سلطه‏جویی كامروایان تاریخ آسوده می‏گردند.

۲. به كتابهای دیكتاتوری كارتلها، ترجمه و اقتباس دكتر همایون الهی،۱۳۶۳ امیركبیر و «جهان مسلح، جهان گرسنه‏»، ویلبرانت، ترجمه همایون‏پور، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی چاپ اول ۱۳۶۵ و «چگونه نیمی دیگر می‏میرند»، سوزان جرج، ترجمه مهدی قراچه‏داغی، پژمان،۱۳۶۳. و «امپریالیسم و عقب‏ماندگی‏»، دكتر همایون الهی، شركت آموزش فرهنگی اندیشه،۱۳۶۷. و «اقتصاد سیاسی سرمایه‏داری‏» و... مراجعه شود.

۳. كمكهای جهانی و مؤسسات بین‏المللی سازمانهای خواربار و دیگر سازمانهای جهانی تنها برای ایجاد وابستگی و بازار مصرف و سلطه اقتصادی بیشتر است. برای توضیح بیشتر به كتابهای: «چگونه نیمی دیگر می‏میرند» و «امپریالیسم و عقب‏ماندگی‏» و «سیطره جهانی‏» و بخصوص «دیكتاتوری كارتلها» و دیگر كتابها در این زمینه مراجعه شود.

۴. «...پاسخ این سؤال كه مسندنشینهای غرب چه اقدامی برای از میان بردن گرسنگی می‏توانند انجام دهند؟ تنها یك چیز است و آن اینكه ... فقرا را به حال خودشان بگذارند...» «چگونه نیمی دیگر می‏میرند»،۲۱۳. «وقتی امروزه از كمیابی سخن می‏گوییم باید آن را در متن سیاست مللی جستجو كنیم كه عرضه فعلی غذایی جهان را كنترل می‏كنند و شركتهای عظیمی كه بر تجارت غذا مسلط هستند... (و به این نتیجه می‏رسیم كه) تنها انسان خالق «كمیابی‏» است، مدرك سابق، ۱۷۵ -۱۷۶.

«مصرف‏كنندگان بازیچه غولهای كشاورزی تجارتی هستند»، مدرك سابق،۲۱۳.

«در حقیقت صاحبان این كارتلهای چند ملیتی هستند كه سرنوشت اقتصاد و در نتیجه سیاست كشورهای جهان را در دست دارند... تسلط كارتلها... بر جهان جز ازدیاد فقر علمی و اقتصادی برای ملتها و حتی مردم كشورهای صنعتی حاصلی به بار نمی‏آورد...»، «دیكتاتوری كارتلها»،۱۹ . ۶۸.

۵. «كافی‏»۳/۵۶۸.

۶. «كافی‏» ۱/۵۴۲.

۷. «كافی‏» ۸/۳۲; «مستدرك نهج‏البلاغه‏»/ ۳۱; «الحیاهٔ‏» ۲/۴۹۳.

۸ . «بحار» ۵۱/۷۸.

۹. «بحار» ۵۱/۸۸.

۱۰. «بحار» ۵۱/۱۲۳.

۱۱.«تفسیر عیاشی‏» ۱/۶۶; «بحار» ۵۲/۲۲۴.

۱۲.«بحار»۵۲/۳۹۰; «غیبت نعمانی‏»/۲۳۷، با اندك اختلاف.

۱۳. «بحار» ۵۲/۳۳۷.

۱۴. مطالعه آمار و ارقام منتشره از طرف سازمانهای خواروبار و تولید و مصرف جهانی و آمارهای اقتصادی كشورها، این موضوع را ثابت می‏كند، كه تنها از اضافه غذایی كه در برخی كشورهای سرمایه‏داری در ظرفهای زباله می‏ریزند یا مصرفی افزون از حد دارند و مواهب طبیعی را اسراف می‏كنند می‏توان برخی كشورهای پر جمعیت جهان را به خوبی تغذیه كرد. در اینجا به چند نمونه آماری اشاره می‏شود:

«... تفاوت مصرف غذایی در جهان قابل توجه است. در تئوری می‏توان مطرح كرد كه مصرف عظیم غیر ضروری كشورهای غنی ممكن است‏به كشورهای فقیر انتقال یابد، اما حتی اگر چنین انتقالی امكان‏پذیر یا قابل قبول باشد فقط باعث‏بهبود سطح تغذیه كشورهای فقیر تا حد رضایت‏بخش‏اندگی‏»، ۲۵. بی. پی. كول. ترجمه ذوالفقارپور و محمود ریاضی امیركبیر ۱۳۶۵

«در جهان امروز تمام منابع عملی و مهارتهای فنی لازم را برای تغذیه كره زمین و حتی جمعیتی بیشتر را در اختیار دارد. اما مشكل گرسنگی و فقر از این ناشی می‏شود كه در هر جامعه ابتدا اغنیا تغذیه می‏كنند و مقدار نامتناسبی از غذای موجود را مصرف می‏كنند.»

«چگونه نیمی دیگر می‏میرند»،۸ و ۱۰.

«در سالهای اخیر دنیا، سالانه حدود ۲۵۰ میلیون تن غله و دانه‏های غذایی تولید كرده و كشورهای توسعه‏یافته با داشتن فقط ربع جمعیت جهان، نیمی از این تولیدات را مصرف می‏كنند. حیوانات آنها یك چهارم تمامی غله دنیا را می‏خورند كه معادل است‏با غذای مصرفی‏۳/۱ میلیارد مردم چین و هند.»

چگونه نیمی دیگر می‏میرند»،۸ و ۱۰.

« در ... آمریكا سالانه به تنهایی برای سرسبز نگاهداشتن زمینهای گلف، چمنها و قبرستانها بیش از ۲ میلیون تن كود شیمیایی از بین می‏رود و این مقدار معادل است‏با كمبود كود مصرفی در كشورهای عقب نگهداشته شده. اگر این مقدار كود در كشورهای جهان سوم مصرف می‏شد می‏توانست اضافه تولیدی برابر ۱۵ تا ۲۰ میلیون تن غله داشته باشند.»

«دیكتاتوری كارتلها»، ۲۲۴.

نمونه دیگر: مصرفهای اضافی و اسرافی هزینه‏های سرسام‏آور نظامی است: «اكنون همه كارشناسان سرشناس، و حتی كارشناسان محافظه‏كار، به این نتیجه رسیده‏اند كه تنها راه چیرگی بر بحران مالی جهان، جابه‏جا كردن اعتباراتی است كه به هزینه‏های نظامی اختصاص یافته است... بر باد دادن بی‏حساب اعتبارات دولتی در راه سیاستهای تسلیحاتی از عوامل مهم برانگیزنده مشكلات كنونی اقتصاد جهان است این حرف را حتی می‏توان به شكل صریحتری بیان كرد: مسابقه تسلیحاتی راه را بر بهبود و رشد اقتصادی جهان می‏بندد.»

«... با هزینه تولید یك هواپیمای جنگی می‏توان حدود ۰۰۰/۴۰ داروخانه روستایی برپا كرد... هزینه تولید زیردریایی هسته‏ای مساوی است‏با مجموعه بودجه‏های آموزشی‏۲۳ كشور رو به رشد با ۱۶۰ میلیون كودك كه در سنین مدرسه رفتن هستند.»

«جهان مسلح، جهان گرسنه‏»،۵۶ و ۹۲.

موضوع مهم دیگری كه در این ارتباط قابل دقت است گرسنگیها و كمبودها و قحطیهای مصنوعی است كه توسط سرمایه‏داران و كارتلها و تراستها پدید می‏آید. این نیز نقش مهمی در كمبودها دارد زیرا كه «در زمینه بحران گرسنگی جهانی «شركتهای كشاورزی تجارتی‏» نقش مهمی ایفا می‏كنند این شركتها از زمین و نیروی كار كشور میزبان برای تولید غذا... جهت صدور به كشورهای توسعه‏یافته‏ای كه بیشترین بها را برای محصول می‏پردازند، استفاده می‏كنند و بدینگونه در قحطی عمدی آن كشورها بنحو مؤثری مشاركت دارند.»

«چگونه نیمی دیگر می‏میرند»۷ ۲۰۵.

۱۵. عدالت اجتماعی ص‏۲۳ -۵۷.

۱۶. «بحار» ۵۲/۳۹۰.

۱۷. و لو ان اهل‏القری امنوا واتقوا لفتحنا علیهم بركات من‏السماء والارض‏»: اگر مردم آبادیها ایمان آورده و تقوا پیشه ساخته بودند،ویشان می‏گشودیم...» اعراف‏۷/۹۶.

۱۸. «بحار» ۵۱/۸۳.

۱۹. سوره نوح (۷۱): ۱۰ - ۱۲.

۲۰. «بحار» ۱۰/۱۰۴.

۲۱. «كمال‏الدین‏» ۱/۲۳۱.

۲۲. «موسوعهٔ‏الامام‏المهدی‏»، (الكتاب الثالث)، ۷۸۰، به نقل از اعلام‏الوری/۴۱۳.

۲۳. «نهج‏البلاغه‏»/ ۴۲۵.

۲۴. «كمال‏الدین‏» ۱/۳۳۱.

۲۵. به كتاب دیكتاتوری كارتلها×» و «امپریالیسم و عقب‏ماندگی‏» و «چگونه نیمی از دیگر می‏میرند» و «جهان مسلح، جهان گرسنه‏» و... رجوع شود تا معلوم گردد كه چگونه سرمایه‏ها و كالاها و همه منافع و منابع انسانهای مظلوم در سراسر جهان به جیب عده‏ای بسیار اندك (در مقایسه با افراد جامعه بشری) روانه می‏گردد.

تنها در اینجا به یك اعتراف اشاره می‏شود: « از نتایج‏بارز پیشرفت علم و توسعه اقتصادی در جهان كنونی، حاكمیت‏یك گروه كوچك بر زندگی مادی جهان از یك سو و از سوی دیگر فقر، گرسنگی و عقب‏افتادگی بیش از سه چهارم از انسانهای روی زمین است... یكی از علل توسعه این بی‏عدالتیهای اجتماعی را می‏توان در وجود كارتلهای چند ملیتی جستجو كرد.» «دیكتاتوری كارتلها»،۱۹.

۲۶. «خورشید مغرب‏»/ ۳۱، به نقل از «المهدی الموعودالمنتظر» ۱/۲۷۹.

۲۷. «بحار» ۵۲/۳۰۹; «در فجر ساحل‏»/۳۹.

۲۸. «غیبت نعمانی‏»/۲۳۷.

۲۹.«خورشید مغرب‏»/۳۳.

۳۰. «الحیاهٔ‏» ۴/۱۸۶.

۳۱. «وسائل‏»۶/۳۸۲.

۳۲. مالكیت امام به عنوان منصب است‏یعنی مالكیت دولت اسلامی، از این رو مالكیت در اسلام از اشكال مالكیت عمومی و اجتماعی شمرده می‏شود، زیرا كه امام و دولت اسلامی، اموال را در راه سالم‏سازی اقتصاد جامعه و ایجاد تعادل و توازن اقتصادی و رفع نیازهای عمومی، صرف می‏كند. برای توضیح بیشتر به «الحیاهٔ‏» ج‏۶ ص ۲۲ و ج ۲ ص ۴۸۴ -۴۹. مراجعه شود و همچنین «اقتصادنا» بخش: «نظریهٔ توزیع ما قبل‏الانتایج: نظریه توزیع قبل از تولید» ص‏۴۳۳ به بعد و بخش: «مسؤولیهٔ الدولهٔ فی‏الاقتصادالاسلامی: مسؤولیت دولت در اقتصاد اسلامی‏» ص‏۶۹۷ به بعد، دیده می‏شود.

۳۳. سوره انبیاء (۲۱): ۱۲ و۱۳.

۳۴- «تفسیر عیاشی‏» ۲/۶۰; «آیات‏الباهرهٔ‏»،۹۷.

۳۵. سوره توبه (۹): ۳۴.

۳۶. «تفسیر عیاشی‏» ۲/۸۷; «وسائل‏»۶/۳۸۱ و ۳۸۲ با اندكی اختلاف.

۳۷. برای روشن شدن این موضوع به «الحیاهٔ‏» ج ۴ ص ۱۶۰ به بعد رجوع شود.

۳۸. در بخش «مساوات‏» این موضوع به مناسبتی مشروحتر آمده است.

۳۹. اقتصاددانان چنین می‏گویند: «... باید درباره مكانیزمهایی به سازگاری رسید كه ایجاد و توزیع یك پول بین‏المللی جهت تسویه حساب بانكهای مركزی را ممكن كند. این پول، به عنوان ذخیره اعتباری اصلی بین‏المللی، جایگزین پولهای ملی خواهد شد...»، «دنیا نمی‏تواند امیدی به كامیابی اقدامات بلندمدت داشته باشد، مگر آنكه به انجام یك برنامه عمل فوری تن در دهد... در این برنامه اضطراری باید به چهار زمینه اصلی و گسترده توجه داشت... چهارم: انجام اصطلاحات بنیادی در نظام اقتصادی بین‏المللی ... برپایی یك نظام كارآمد مالی و پولی بین‏المللی به صورتی كه تمام كشورها بتوانند با حقوقی برابر در آن مشاركت داشته باشند...» «جهان مسلح، جهان گرسنه‏»/ ۱۸۵ و ۳۵۱ و ۳۵۲.

۴۰. «موسوعهٔ‏الامام‏المهدی‏»، الكتاب الثالث، ۷۷۰. محمد الصدر، مكتبهٔ‏الامام امیرالمؤمنین‏العامه، اصفهان.

منبع:ماهنامه موعود ، شماره ۱

---