گردشگری اینترنتی یك واقعیت است

خیلی از ما ایرانی ها, ایران را نمی شناسیم دقیقا مثل نیمی از آگرانشینان هندوستان, كه دلیل شكوه بنای تاج محل را كه به عنوان یكی از عجایب هفت گانه جهان شمرده شده است, نمی دانند, همه انسان های معاصر به این ایدئولوژی معتقدند كه پیروزی در آینده, جز با درك زندگی پیشینیان امكان پذیر نیست

گردشگری امروزه به عنوان یكی از صنایع بسیار مهم در توسعه فرهنگ ها و ارتباطات ملل، نقش ممتازی در استقرار صلح و آرامش در جهان ایفا كرده است. ۶۲۳ میلیارد دلار گردش مالی سالیانه توریسم در جهان است كه سهم كشور ایران به ۱۰ درصد هم نمی رسد. صنعت گردشگری، در گسترش توسعه پایدار و شناساندن پتانسیل ملت ها به یكدیگر، مورد توجه و اهتمام روشنفكران و فعالان سیاسی جوامع بوده است. گذار از عصر صنعتی به دوران طلایی عصر اطلاعات، فضای جوامع اطلاعاتی را با تغییر روبه رو كرده است. وقتی ابزارهای نوین در ارتباطات و اطلاع رسانی به خدمت شهروندان در می آید، باید تغییر در شیوه های زندگی روزمره را به انتظار كشید. یكی از این تغییرات دگردیسی در گردشگری و تولد گردشگری مجازی است.

● ایران را بشناسیم

خیلی از ما ایرانی ها، ایران را نمی شناسیم. دقیقا مثل نیمی از آگرانشینان هندوستان، كه دلیل شكوه بنای تاج محل را كه به عنوان یكی از عجایب هفت گانه جهان شمرده شده است، نمی دانند، همه انسان های معاصر به این ایدئولوژی معتقدند كه پیروزی در آینده، جز با درك زندگی پیشینیان امكان پذیر نیست. امیدواریم اینترنت ابزاری برای شناخت بهتر ایران برای ما ایرانیان شود. اما ایران كجاست سایت رسمی مركز گردشگری دانشجویی ایران این گونه ایران را معرفی كرده است: سرزمین پهناور ایران كه از گذشته های دور مهد علم، فرهنگ و تمدن بوده است، در ردیف كهن ترین تمدن های جهان قراردارد. ایران دارای چهارفصل بی همتا است درمیان سه دریا و گذرگاهی به سوی اقیانوس ها با دشت های گسترده، رودهای فراخ و كوه های سربلند پوشیده از برف در زمینه فیروزه ای آسمان. این سرزمین بی همتا خاستگاه نخستین انسان های دانا با قدمتی چندین هزارساله است. آریایی ها اولین شعبه متمدن جهان بودند كه در این سرزمین كم نظیر سكنی گزیدند و به خدای یگانه ایمان آوردند. اولین دولت جهان در فلات مركزی ایران تشكیل شد و تنها امپراتوری منسجم جهان۲۵۰۰ سال پیش به عنوان مقبول ترین امپراتوری در این سرزمین برپا شده است. منشور حقوق بشری كه سرسلسله امپراتوری هخامنشی كوروش كبیر در آن زمان تدوین كرد از منشور امروزی حقوق بشر سازمان ملل پیشرفته تر و انسانی تر است. اغراق نیست اگر ایران را سرزمین «اولین ها» و «ترین ها» بنامیم.

● گردشگری مجازی

گردشگری مجازی e-tourism مقوله جالبی است كه حداكثر دو دهه از پدید آمدن آن نمی گذرد. گردشگری مجازی حضور در سرزمین دیجیتالی وب و مشاهده داده های صوتی، متنی و تصویری از دنیای فیزیكی پیرامون ما است. دور دنیا كه در نوشته ژول ورن نویسنده شهیر فرانسوی در هشتاد روز امكان پذیر شد، امروز با ابر متن های اینترنتی با یك كلیك امكان پذیر است. دور دنیا با یك كلیك آرزویی بود كه امروزه از مرحله آرزو به حقیقتی غیرقابل انكار مبدل شده است. با استفاده از سایت های كاخ موزه ها، اماكن باستانی جهان می توان به دنیایی از اطلاعات متنی و تصویری از نمادهای تاریخ باستان دست یافت. برخی از پایگاه های دولتی در اینترنت امروزه سیستم های دوربین شهری خود را به سرزمین دیجیتال نیز پیوند داده اند. بااین دوربین ها می توانید شهرهای مختلف را به صورت زنده مشاهده كرده و حتی از آنها عكس یادگاری بگیرید. شهرداری تهران و حتی سایت مركز كنترل ترافیك استان تهران، چنین سرویسی را در دسترس علاقه مندان قرار داده است. اما این كه چرا مجموعه ارزشمند پاسارگاد یا بیستون یا سعدآباد تهران، از چنین سایت های مالتی مدیا بی بهره است، پاسخی برای آن نیافتیم، خیلی از علاقه مندان به بازدید از موزه های بزرگ جهان، از هرمیتاژ مسكو تا لوور پاریس از پایگاه های اینترنتی آنها برای مشاهده اطلاعات استفاده می كنند. حتی، رزرو بلیت هواپیما، هتل، مسابقات بین المللی ورزشی و جشنواره های فرهنگی هنری جهانی امروز با رفتارهای سازمانی الكترونیكی همراه شده است. میلیون ها كاربر از سراسر جهان به دنبال برگزاری تابستانی مسابقات جام جهانی در شهرهای آلمان امروزه از سایت های دولتی و غیردولتی گردشگری این كشور استفاده می كنند.

این مسئله نقش قابل توجهی در آشنایی با فرهنگ و دانش و پتانسیل تجاری و سیاسی و علمی دولت فدرال آلمان داشته است. وقتی كانال ARD DAS ERSTE آلمان پخش مستقیم مراسم قرعه كشی را چند ماه پیش پخش كرد، بیش از ۲ میلیارد بیننده از سراسر جهان و صدها میلیون كاربر اینترنت، این مراسم را نظاره گر بودند. این مسئله ای بود كه تاثیر زیادی بر روی ارتقای سطح حداكثری علاقه مندی برای سفر به كشور آلمان ایجاد كرد. به هر حال، با ارتقای سیستم های اطلاع رسانی و ارتباطی دولتی در اینترنت و گسترش دولت الكترونیك E-GOVERNMENT بر روی سرزمین دیجیتال، می توان به توسعه توریسم اینترنتی و استفاده از میلیون ها دلار فواید آن امیدوار بود.

● چند پرسش اینترنتی

اگر یك ایتالیایی بخواهد به ایران بیاید، سایت های دولتی ما چه قدر به او كمك می كند، چه قدر راهنمای الكترونیكی كشور ایران در اینترنت كارساز خواهد بود چقدر وب پیج های ایرانی دولتی یا خصوصی در زمینه گردشگری ایران به زبان فرانسوی یا انگلیسی است اینها پرسش هایی است كه باید مراكز مربوط به این صنعت مهم در كشور به آن اهتمام كنند. آیا موزه ها، مراكز باستانی گردشگری مهم كشور و شهرهای ایران دارای پایگاه های الكترونیكی مالتی مدیای چند زبانه برای اطلاع رسانی از پتانسیل تمدن ۲۵۰۰ساله ایران هست متاسفانه با وجود بیش از هزار سایت دولتی ایران در اینترنت و بیش از ۵۰ هزار سایت خصوصی فارسی در وب هنوز مجموع عملكرد دولت الكترونیك ایران در حوزه گردشگری مجازی، به سمت اشتغال زایی مولد و اطلاع رسانی فراگیر هدفمند پیش نرفته است.

هنوز بعد از گذشت شش سال هزاره سوم میلادی سایت های سفارتخانه های ما در خارج از كشور، وضعیت مطلوبی ندارند و سازمان های دولتی ایران در اینترنت، بستر ارتباطی دیجیتالی خوبی با مخاطبان درون و برون سازمانی خود نیستند. كشوری مثل تونس كه یك صدم جاذبه گردشگری ایران را ندارد، اما به گفته آمار، ۱۰ برابر ایران گردشگر دارد. این را سفیر پیشین تونس در ایران، در دی ماه سال گذشته در گفت و گویی با یكی از خبرگزاری های داخلی اعلام كرد. چرا واقعا نباید با پتانسیل سرزمین دیجیتالی وب واقعیت های گردشگری در كشور چهار فصل ایران را به دنیا اعلام كرد به هر حال رسم درآمدزایی از صنعت فناوری اطلاعات، فقط مربوط به تولید نرم افزار و سخت افزار نیست. همان طور كه كتاب الكترونیكی e-bookو تجارت الكترونیكی، نقش مستقیمی در توسعه درآمدزایی دارند، گردشگری مجازی هم به صورت غیرمستقیم ماركتینگ بین المللی در حوزه گردشگری است كه باید مورد توجه قرار بگیرد. گردشگری اینترنتی می باید در راستای اهداف یك دولت الكترونیك قوی، مورد بازبینی و بررسی قرار گیرد. با استقرار دولت الكترونیك می توان زیرساخت های لازم را برای اطلاع رسانی و دسترسی دیجیتالی به ظرفیت های گردشگری كشور فراهم كرد.

● چند نمونه جالب

سازمان پیشین ایرانگردی ایران http://www.itto.org كه به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تغییر نام یافت iranmiras.com.www رسمی ترین سایت گردشگری ایران در وب است. اطلاعات جامع چند زبانه فرصت خوبی را برای علاقه مندان به مشاهده ایران از طریق وب ایجاد كرده است. اما با وجود صدها سایت مربوط به هتل ها، مراكز گردشگری و اطلاع رسانی ایرانی در وب هنوز به سایت جامع مطلوبی برای نیل به گردشگری مجازی در ایران پیداست. برای تجربه اندوزی از سیستم گردشگری مجازی می توان به سایت هایی كه در ادامه معرفی می شود، مراجعه كرد. یكی از این سایت ها، سایت درس هایی در گردشگری الكترونیكی است. www.etourismnewsletter.com، لینك های مختلفی را ارائه می كند كه جالب توجه است. دكترین گردشگری الكترونیكی از اروپا در سال ۲۰۰۳ در نشانیwww.eyefortravel.com/etourism۲۰۰۳ در دسترس است.

آیا فكر می كردید كه كشور آفریقایی نامیبیا سایت اطلاع رسانی برای توانمندی های گردشگری خود داشته باشد بله، كشور چیتاهای پر سرعت در نشانی com.na.www.e-tourism سایت خوبی را راه اندازی كرده است. این وضعیت برای كشور دیجیتالی مالزی هم صادق است. مالزی مجازی دات كام یاwww.virtualmalaysia.com نام پایگاهی است كه قطب گردشگری آسیا را با برج های سر به فلك كشیده و دانشگاه های چند رسانه ای اش www.mmu.edu.mg به مخاطبان این كشور معرفی می كند. به هر حال ۲۵۶ هزار وب پیجی كه موتورهای جست و جو برای گردشگری مجازی ارائه می كنند، عمق ارزش گذاری به مقوله گردشگری مجازی را به ما نشان می دهد.

● لوازمات گردشگری آن لاین

گردشگری اینترنتی لوازماتی دارد كه برای استقرار و پیاده سازی آن در كشور باید به آنها اهتمام كرد. گردشگری آن لاین مقوله نوینی در صنعت گردشگری به شمار می آید. شاید e-tourism، یكی از مقولاتی باشد كه در سومین اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی كه سال ۲۰۰۷ برگزار خواهد شد، مورد توجه كشورهای جهان قرار بگیرد. كنوانسیون اروپایی جرایم رایانه ای و صدها قانون اینترنتی دیگر كه فضا را برای قانونمند تر كردن فعالیت های وبی فراهم می كند، خود عاملی مثبت و موثر در راستای استقرار فرهنگ گردشگری آن لاین در دنیای وب است. یكی از ملزومات مهم گردشگری آن لاین توجه به دخیل كردن دانش آموزان و دانشجویان، به عنوان قشر آینده دار كشور در آشنایی با ظرفیت های مربوطه است. این سایت سه زبانه، با معرفی جاذبه های طبیعی، تاریخی و معماری، اجتماعی، فرهنگی و استانی كشور، صفحات متعددی طراحی كرده است. معرفی مصور استان ها و خدمات گردشگری این سایت جهاد دانشگاهی ایران به دانشجویان خود رویكرد ارزنده ای برای گسترش گردشگری آن لاین در كشور به شمار می آید. اخیرا سایت مركز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران در نشانی:

http://www.istta.ir/index.asp بارگذاری و راه اندازی شده است. ایساتا فرصتی را برای اطلاع رسانی فراگیر و بین المللی در حوزه گردشگری برای این قشر كشور فراهم كرده است. البته مدتی است كه خبرگزاری ایسنا بخش ویژه ای به امور گردشگری اختصاص داده است كه خود تاثیر زیادی در معرفی پتانسیل گردشگری ایران در تولید محتوای فارسی در وب دارد.

با این اوصاف برای ارتقای صنعت گردشگری ایران زمین، باید به گردشگری مجازی توجه شایانی داشت. توسعه پایدار، ارتقای درآمد ملی و افزایش حداكثری دانش جهانی از توانمندی و پتانسیل فرهنگی، علمی و بومی ایران، با گردشگری به بهترین شكل ممكن امكان پذیر خواهد بود. بنابراین اشتغال زایی مولدی كه از جانب فناوری اطلاعاتی و ارتباطی روز می تواند در اختیار رشد GNP ایران قرار بگیرد، با وجود مولفه های اثر بخش

TOURISME- قابل حصول خواهد بود. هشت پیشنهاد برای گسترش گردشگری مجازی در كشور در خاتمه ارائه می شود كه عبارتند از:

۱ ایجاد نهادی تحت عنوان مركز گردشگری مجازی در سازمان ایرانگردی ایران

۲ بازبینی، اصلاح و مدیریت سایت های اطلاع رسانی مراكز گردشگری ایران در اینترنت

۳ دخالت دادن وزن گردشگری مجازی در چشم انداز گسترش صنعت گردشگری در ایران

۴ ایجاد و تدوین دوره های آموزش الكترونیكی توسعه گردشگری در مراكز دانشگاهی كشور

۵ توجه به اطلاع رسانی الكترونیكی رسمی پتانسیل های گردشگری ایران در رسانه های جهان

۶ تبلیغ سایت های گردشگری رسمی ایران در كلیه سایت های دولتی كشور در وب

۷ راه اندازی پایگاه های اطلاع رسانی دیجیتالی درون شهری

۸ ایجاد كارت های الكترونیكی اعتباری برای استفاده از مراكز گردشگری ایران و فروش آن از طریق وب برای مخاطبان داخلی و بین المللی

در یك كلام نباید تعامل وزارت امور خارجه و دیگر نهادهای دولتی با سازمان ایرانگردی كشور را برای گسترش بسترهای گردشگری مجازی كه همانا توسعه ویزای الكترونیك، رزرواسیون و مسائلی در این وادی است، فراموش كرد.

علی محمد آقازمانی