اهداف غرب از همسان سازی فرهنگی

کشورهای غربی بویژه ایالات متحده آمریکا در طول تاریخ سعی در استعمار و استثمار کشورهای جهان داشته اند، در برهه هایی از تاریخ با توسل به قدرت نظامی و سیاسی به استعمار و تصرف کشورهای …

کشورهای غربی بویژه ایالات متحده آمریکا در طول تاریخ سعی در استعمار و استثمار کشورهای جهان داشته اند، در برهه هایی از تاریخ با توسل به قدرت نظامی و سیاسی به استعمار و تصرف کشورهای شرقی پرداختند و با غارت منابع و ثروت این کشورها، توان و قدرت خود را در میان دیگر ممالک افزایش دادند. با آگاهی ملل شرق و شکست قدرت های استعماری، اندیشه و برنامه جدید استثماری به روش نو در سطح جهان از سوی این کشورها مطرح گشت. یکی از این برنامه ها همسان سازی فرهنگ و یکسان سازی افکار جهانی به نفع فرهنگ غرب می باشد. در این یکسان سازی فرهنگ و اعتقادات محلی و ملی کشورهای شرقی تضعیف گشته و فرهنگ غرب در این کشورها رایج می گردد. در نگاه اول این نوع فرهنگ سازی، مسئله ای کم اهمیت جلوه می کند ولی کشورهای غربی از همسان سازی فرهنگ جهانی اهداف گوناگونی را جستجو می کنند. در برابر جنایات و ظلم مستکبران جهانی این نوع همسازان سازی، در واقع یکی از اسباب عمده ثبات اجتماعی است. به عبارت دیگر کنترل فرهنگ ملت ها و تلاش برای حل آنها در فرهنگ جهانی، راهی برای ایجاد ثبات سیاسی در جهان است و زمینه لازم برای رسیدن غرب به منافع سیاسی و اقتصادی خود را فراهم می سازد. ادغام فرهنگ محلی و مردمی در فرهنگ جهانی که نمود آن هم تسلط و غلبه فرهنگ مذموم غربی بر کل جهان است. در واقع در پشت برنامه های فرهنگی اهداف اقتصادی، سیاسی و نظامی نهفته است.‏

هربرت شیلر، نویسنده آمریکایی که در زمینه ارتباطات و سلطه فرهنگی تحقیقات فراوانی انجام داده و کتاب های زیادی نیز در همین موضوع نگاشته است، و در این باره که چگونه یک کشور برای گسترش نفوذ سیاسی و اقتصادی خود به نفوذ فرهنگی روی می آورد نوشته است: موقعی که کشوری می کوشد نفوذ سیاسی و اقتصادی خود را در کشورهای دیگر گسترش بخشد، طبیعتاً باید انتظار داشت که نفوذ فرهنگی خویش را هم در آنها رواج دهد. در صورتی که این نفوذ به طور متقابل بین کشورها صورت گیرد، مبادله فرهنگی متعادل، مشروع و دلخواهی به وجود می آید. اما هنگامی که فرهنگ یک کشور مرکزی تسلط جو، به طور یک جانبه به کشورهای تحت استیلای او و به ضرر تمامیت ارضی آن تحمیل شود، امپریالیسم فرهنگی مصداق می یابد و بدیهی است که مورد اخیر از مورد پیش رایجتر است.‏

امپریالیسم فرهنگی اهداف مختلفی را دنبال می کند که مهمترین آنها عبارت است از: ۱- اهداف سیاسی ۲- اهداف اقتصادی

غرب با توجه به ماهیت استکباری اش در پی گسترش نفوذ سیاسی و نظامی خود در دیگر کشورها و افزایش اقتدار خود در کل جهان است. لازمه این امر آن است که فرهنگ و هنجارهای جوامع کوچک به صورت فرهنگ کشور غالب در بیاید تا سلطه سیاسی امکان پذیر گردد و یکسان سازی فرهنگی زمینه و بستری مناسب را برای پذیرش بدون نزاع قدرت نظامی در کشورهای تحت سلطه را فراهم سازد به همین دلیل غرب سعی در گسترش فرهنگ خود از طریق رسانه های تبلیغاتی و موسسات به ظاهر غیر سیاسی و آموزشی در جهان را دارد. پذیرش الگوهای فرهنگی غرب از سوی کشورهای جهان سوم علاوه بر اهداف سیاسی، منافع اقتصادی کشورهای غربی را نیز رقم می زند. چرا که نوعی حس اعتماد و اطمینان به کالاهای مصرفی غرب در این مردم به وجود آورده و باعث رونق و گسترش بازارهای غرب، در کشورهای شرق می شود. و به این ترتیب علاوه بر افزایش قدرت فرهنگی و سیاسی کشورهای استکباری غرب در جهان، بر قدرت اقتصادی و مالی این کشورها در طول زمان افزوده شده و در مقابل هر گونه جنایات و ظلم این کشورها هیچ گونه مانع و قدرتی وجود نخواهد داشت.

رئوف میرزایی