چالش های تعمیر كشتی های داخلی

نیاز فراوان داخلی و بازار گسترده منطقه, توجه به امر تجهیز كارخانه های تعمیرات شناورها در كشور را به امری ضروری تبدیل كرده است با هدف پاسخگویی به این نیاز, سرمایه گذاری های زیادی به ویژه در بندرعباس و در كارخانه كشتی سازی خلیج فارس با هدف جذب بازار تعمیرات شناورهای عبوری انجام گرفته است با این وجود نتایج مطلوبی از این سرمایه گذاری ها انجام نشده و امروز شاهدیم كه حتی كشتی های ناوگان كشتیرانی داخل جهت انجام تعمیرات به یاردهای خارجی از جمله كشورهای عربی مراجعه می كنند

نیاز فراوان داخلی و بازار گسترده منطقه، توجه به امر تجهیز كارخانه‏های تعمیرات شناورها در كشور را به امری ضروری تبدیل كرده است. با هدف پاسخگویی به این نیاز، سرمایه‏گذاری‏های زیادی به ویژه در بندرعباس و در كارخانه كشتی‏سازی خلیج‏فارس با هدف جذب بازار تعمیرات شناورهای عبوری انجام گرفته است. با این وجود نتایج مطلوبی از این سرمایه‏گذاری‏ها انجام نشده و امروز شاهدیم كه حتی كشتی‏های ناوگان كشتیرانی داخل جهت انجام تعمیرات به یاردهای خارجی از جمله كشورهای عربی مراجعه می‏كنند.براساس رویه‏های موجود، كشتی‏های دارای سن زیر ۱۵ سال هر ۵ سال یك بار و كشتی‏های بالای ۱۵ سال بعد از هر دوره فعالیت ۲/۵ ساله، از چرخه فعالیت حمل و نقل خارج شده و جهت انجام تعمیرات اساسی و زیرآبی به شیپ یارد دارای حوض خشك و یا حوض شناور مراجعه می‏كنند. خروج هر كشتی از فعالیت كاری خود هزینه‏های زیادی را بر ناوگان كشتیرانی تحمیل می‏كند، لذا شركت‏های كشتیرانی تعمیرات ادواری شناورهای خود را به یاردهایی واگذار می‏كنند كه قادر به اتمام كلیه تعمیرات موردنظر با كمترین قیمت، بهترین كیفیت و در حداقل زمان ممكن باشد و در صورت عدم اتمام تعمیرات در زمان مقرر، واحدهای تعمیراتی ملزم به پرداخت جریمه نسبتا سنگین خواهند بود. نیازهای تعمیرات كشتیهای داخلی:ناوگان ملكی كشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر شامل ۸۴ فروند كشتی است كه در سال‏های اخیر با خروج تعدادی از كشتی‏های فرسوده از این ناوگان، میانگین سنی آن كاهش یافته و به استانداردهای جهانی نزدیك‏تر شده است. بر اساس پیش‏بینی‏های انجام شده این شركت در نظر دارد ۳۰ فروند ناوگان كشتیرانی تا ۳ سال آینده به این مجموعه بیفزاید. بر این اساس مجموعه دفعات مراجعه كشتی‏های شركت كشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به داك (خروج كشتی از آب و پهلو گرفتن در حوضچه خشك یا شناور) جهت انجام تعمیرات ادواری طی ده سال آینده به بیش از ۳۰۰ مورد خواهند رسید كه مجموعه هزینه آنها از مرز ۱۰۰ میلیون دلار خواهد گذشت. در همین مدت تعمیرات سفری این كشتی‏ها نزدیك به ۳۰ میلیون دلار برای كشتیرانی هزینه دربرخواهد داشت. شركت ملی نفتكش شامل كشتی‏های نفتكش و شناورهای خدماتی است. با ۳۱ فروند كشتی و ۲۷ فروند شناور خدماتی، با لحاظ كردن رقم ۸۰۰ هزار دلار برای هر مورد تعمیرات ادواری سوپر نفتكش‏های VLCC اعلام شده از سوی شركت ملی نفتكش و ارقام ۴۰۰ و ۳۰۰ هزار دلار به ترتیب برای هر مورد تعمیرات ادواری سایر نفتكش‏ها و فراورده برها و شناور خدماتی، مجموع هزینه تعمیرات ادواری كشتی‏های شركت ملی نفتكش در ده سال آینده از مرز ۷۰ میلیون دلار خواهد گذشت. هزینه تعمیرات سفری این كشتی‏ها در این ده سال نیز با احتساب رقم ۹۰ هزار دلار برای تعمیرات سفری سالانه نفتكش‏ها و ۳۰ هزاردلار برای تعمیرات سفری شناورها بالغ بر ۳۰ میلیون دلار خواهد بود. شركت كشتیرانی والفجر ۸ در حال حاضر تعداد ۱۳ كشتی در اختیار دارد كه تا دو سال آینده تعداد كشتی‏های این شركت به ۱۵ فروند خواهد رسید. مجموع هزینه تخمینی تعمیرات ادواری شناورهای شركت كشتیرانی والفجر ۸ طی ده سال آینده بالغ بر ۵/۵ میلیون دلار خواهد بود. هزینه تعمیرات سفری این شناورها طی ده سال آینده نیز با احتساب هزینه سالانه تقریبی ۵۰۰ هزار دلار برای ۱۳ فروند شناور حدود ۵ میلیون دلار خواهد بود. شركت كشتیرانی دریای خزر: در حال حاضر ۶ فروند كشتی در اختیار دارد و بر اساس برنامه اعلام شده قصد افزایش ناوگان تا ۱۴ فروند نیز وجود دارد. با در نظر گرفتن رقم میانگین ۲۰۰ هزار دلار برای هر مورد تعمیرات ادواری، مجموع هزینه تعمیرات ادواری این كشتی‏ها در ده سال آینده، ۲/۵ میلیون دلار خواهد بود. هزینه تعمیرات سفری این كشتی‏ها نیز با در نظر گرفتن رقم میانگین ۳۰ هزار دلار برای هر كشتی و لحاظ كردن برنامه‏های افزایش ناوگان بالغ بر ۳ میلیون دلار خواهد شد. ملاحظه می‏شود بر اساس محاسبات تخمینی انجام گرفته، مجموعه هزینه‏های تعمیرات ادواری و سفری ناوگان داخلی طی ده سال آینده از مرز ۲۵۰ میلیون دلار خواهد گذشت كه به نوبه خود بازار بزرگی برای یاردهای داخلی و حتی یاردهای خارجی به حساب می‏آید. ظرفیت یاردهای تعمیر كشتی در كشور:براساس اطلاعات موجود، ظرفیت تعمیراتی موجود یاردهای كشور را می‏توان به صورت تعمیرات ادواری سالانه بیش از ۱۰۰ فروند شناور سایز متوسط و بزرگ و تعمیرات ادواری سالانه بیش از ۳۰۰ فروند شناور سایز كوچك خلاصه كرد. قطعا طرح‏های توسعه یاردهای داخلی طی سال‏های آینده باعث افزایش چشمگیری در این ظرفیت خواهد شد، اما باید توجه داشت كه تنها ظرفیت موجود تعیین‏كننده دریافت یا عدم دریافت سفارش تعمیرات از سوی ناوگان داخلی نیست و عوامل فراوانی میزان رویكرد ناوگان داخلی به یاردهای داخلی را تحت‏تاثیر قرار می‏دهند. مجتمع كشتی‏سازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایكو): به دلیل تردد بسیار زیاد كشتی‏های بزرگ ازجمله نفتكش‏ها در منطقه، این مجتمع با هدف جذب بخش بزرگی از بازار تعمیرات شناورها و با عنوان لنگرگاه نفتكش‏ها طرح‏ریزی شده بود و در مواردی كه نیاز به تجربه متخصصان خارجی وجود دارد، تلاش شده تا از تجربیات داك‏های تعمیراتی خارجی نظیر دوبی بهره گرفته شود. در این راستا قراردادی منعقد شده كه براساس تعرفه‏ای توافقی، تعدادی از سفارشات تعمیرات از دوبی به مجتمع منتقل شود و مشتركا فعالیت‏های تعمیراتی روی آنها صورت گیرد تا علاوه بر انتقال تجربیات به متخصصان داخلی، گام‏های اولیه برای جذب بخشی از بازار خارجی نیز برداشته شود. از كشتیرانی نیز خواسته شده تا به طور دائم، حداقل ده كشتی در سال برای تعمیر به مجتمع بفرستند تا در پیمانكاران اعتماد ایجاد شده و تداوم فعالیت‏های تعمیراتی را در مجتمع در پی داشته باشد.

اقدامات صورت گرفته جهت افزایش سفارشات تعمیر كشتی‏ها در مجتمع به شرح زیر است:

- كاهش قیمت تعمیر تا ۲۵ درصد كمتر از قیمت تعمیرات در منطقه

- همكاری با ۶۸ پیمانكار داخلی (خصوصی)

- احداث ۱۲ كارگاه كوچك تعمیراتی در اطراف كارگاه‏های اصلی به منظور واگذاری به بخش خصوصی

- افزایش ظرفیت تعمیراتی یارد به ۴ برابر میزان فعلی با انعقاد قراردادهای داخلی و خارجی و فعال كردن هرچه بیشتر بخش خصوصی

در حال حاضر سالانه در مجتمع، به طور متوسط ۳۰ فروند شناور با هزینه پكیج تعمیراتی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار دلار تعمیر می‏شود. میزان پروژه‏های تعمیراتی علیرغم كاهش تعداد كشتی در سال ۸۱ نسبت به سال ۸۰، از لحاظ ارزش ۴۰ درصد رشد داشت كه علت آن انجام چند پروژه با هزینه بالای یك میلیارد تومان بوده است. از مشكلات موجود در راه توسعه فعالیت‏های تعمیر كشتی‏ها در مجتمع می‏توان دشواری تردد نیروهای متخصص خارجی به داخل كشور، عدم امكان برنامه‏ریزی مدون برای آموزش نیروها و تجهیز یارد به دلیل كم بودن سفارش تعمیرات، محدودیت‏های شركت در تامین فوری قطعات و تجهیزات مورد نیاز و نبود كانال دریایی برای ورود نیروهای خارجی به بنادر كشور را برشمرد. شركت صنعتی دریایی ایران (صدرا): این شركت عمدتا به تعمیر شناورها اختصاص داشت، اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت شركت توسعه یافت و علاوه بر تعمیرات، ساخت شناورها در دستور كار قرار گرفت. مجموع تعمیرات شناورها از بدو پیروزی انقلاب تا به حال در شركت صدرا حدود ۴ هزار فروند در ابعاد شناورهای كوچك و متوسط بوده كه به طور متوسط سالانه حدود ۲۰۰ فروند شناور را شامل می‏شود.

---